هشدار درباره کاهش مناطق حفاظت شده

اسدالله افلاکی/ دبیر گروه زیست بوم

 چهارشنبه گذشته، شورای‌عالی محیط‌زیست به تجدیدنظر درباره برخی مناطق حفاظت‌شده کشور رأی داد و مقرر شد مناطقی که مشکلاتی برای بخش‌های مختلف به‌وجود آورده، کاهش و در برخی نقاط افزایش یابد؛ تصمیمی که انتقاد جدی صاحب‌نظران محیط‌زیست را برانگیخت.

دکتر حسین آخانی، استاد دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه این تصمیم شورای‌عالی محیط‌زیست به بحران‌های محیط‌زیستی دامن می‌زند، به همشهری گفت: در حالی شورای‌عالی محیط‌زیست مصمم به دخل و تصرف در مناطق حفاظت‌شده است که حتی بهترین مناطق حفاظت‌شده ما مثل پارک ملی گلستان از تعرض دام و تخریب‌های ناشی از جاده و طرح‌های ناپایدار توسعه در امان نمانده و طبیعی است که اگر این تصمیم عملی شود، دامنه تخریب‌ها گسترده می‌شود.

این پژوهشگر گیاه‌شناس افزود: رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با این تصمیم، مجوز تعرض به طبیعت روبه احتضار کشور را صادر کرده و بدیهی است این تصمیم که پشتوانه کارشناسی و فنی ندارد، به فرسایش خاک، ریزگردها و افت آب‌های زیرزمینی دامن می‌زند و به بحران‌های جدید محیط‌زیستی منجر می‌شود. آخانی یادآور شد:  ایران عضو بسیاری از کنوانسیون‌های بین‌المللی محیط‌زیست است و در قبال این کنوانسیون‌ها، تعهد دارد. بر این اساس، چطور می‌توانیم بی‌توجه به قوانین و مقررات جهانی در مناطق حفاظت‌شده دخل و تصرف کنیم و بخشی از مناطق حفاظت‌شده را که پیشینه آن به بیش از نیم قرن می‌رسد، از چرخه حفاظت حذف کنیم.

نابودی اندوخته‌های آینده

دکتر اسماعیل کهرم، استاد حیات‌وحش هم در واکنش به این تصمیم شورای‌عالی محیط‌زیست به همشهری، گفت: این طرح پیش از این و در زمان خانم ابتکار هم مطرح اما با مخالفت وی از دستور کار خارج شد. در آن زمان گفته می‌شد که مناطقی مثل منطقه خوش‌ییلاق که در آن جاده احداث شده از مناطق حفاظت‌شده حذف شود تا در آنجا طرح‌های توسعه ناپایدار اجرا شود. درحالی‌که یکی از ویژگی‌های مهم این مناطق، گستردگی و وسعت آنهاست.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: کسانی که این تصمیم را گرفته‌اند، باید بدانند پارک‌های ملی و مناطق حفاظت‌شده برای نسل آینده انتخاب شده و هر چند ممکن است بخش‌هایی از این مناطق، امروز وضعیت ناگواری داشته باشند، اما اگر دخل و تصرفی در این مناطق صورت نگیرد، با گذشت زمان دوباره احیا می‌شوند.

کهرم به پیشینه واگذاری مناطق حفاظت‌شده اشاره کرد و گفت: سال‌ها پیش بخشی از منطقه حفاظت‌شده کلاه‌قاضی در استان اصفهان را به فرهنگیان و بخشی از پارک ملی بمو را در قبال زمین معوض به شرکت نفت واگذار کردند؛ این اقدام سبب قطعه‌قطعه‌شدن زیستگاه‌های حیات وحش شد و در نهایت جمعیت قابل توجهی از حیات وحش این مناطق نابود شد. زیرا وقتی در بخشی از یک زیستگاه جاده یا سازه دیگری احداث می‌شود، ارتباط حیات وحش را قطع می‌کند که نتیجه آن کاهش زادآوری و نابودی جمعیت حیات وحش است. این بلایی است که احداث جاده در زیستگاه‌های یوز بر سر این‌گونه نادر حیات وحش کشور آورد. وی در پایان تاکید کرد: تصمیم اخیر شورای‌عالی محیط‌زیست در واقع خط بطلانی است بر زحمات 60سال حفاظت از طبیعت ایران و هدر دادن تلاش‌های بی‌دریغ متخصصانی که بی‌هیچ چشمداشتی برای حفاظت از طبیعت این کشور از دل و جان مایه گذاشتند.