فرهنگ
منبر گپ تاریخی‌ترین حسینیه هرمزگان
حسینیه تاریخی منبر گپ (گَپ به معنای بزرگ) یا دوازده امام یکی از حسینیه‌های قدیمی و تاریخی شهر بندرعباس است که از اواخر دوره قاجاریه تاکنون پایگاهی مردمی برای برنامه‌های مذهبی به‌ویژه در دهه محرم است.
به گزارش ایرنا، بانیان این حسینیه در مناسبت‌های دینی و مذهبی به برپایی مجالس مولودی‌خوانی، تعزیه‌خوانی، مداحی و سینه‌زنی می‌پردازند که در ایام محرم و به‌ویژه تاسوعا و عاشورای حسینی این شور و شعور حماسی به اوج خود می‌رسد. حسینیه دوازده امام به‌عنوان نخستین منبری بوده که توسط مؤمنان شیعه و مهاجر حیدرآباد هندوستان که در واقع ایرانی‌الاصل بوده و در شهر بندرعباس در محل میدان بلوکی سابق ساکن بودند، ساخته شده است.
مسئول منبر گپ تا 7 سال گذشته مرحوم «ملامحمد ژیانفر» بود که هم‌اکنون مدفنش در گوشه سمت چپ منبر است و پس از وی فرزندش این مسئولیت را عهده‌دار شد.
سبک معماری منبر گپ
بنای این منبر به سبک گوشواره‌ای ساخته شده یعنی ساختمان اصلی در وسط آن و طرفین آن نیز ۲ شبستان با سقف‌های گنبدی‌شکل قرار دارند که این شیوه ساخت مختص مهاجران شیعه حیدرآبادی هندوستان در شهر بندرعباس بوده است.
منبرهای گَپ واقع در میدان بلوکی، منبر روستای نانگ بخش قلعه‌قاضی و همچنین منبر محله پشت شهر بندرعباس هستند که بعدها به علت قدیمی و فرسوده بودن ساختمان توسط مردم این محله شهید (خراب) و بنای جدید ساخته شد.
در گذشته شهر قدیم بندرعباس از طرف جنوب به دریا، از طرف شمال به دیواری که حد فاصل میدان شهربانی (میدان ۱۷ شهریور) تا میدان یادبود (میدان شهدا) کشیده شده بود، از طرف غرب به دیواری که از میدان یادبود تا دریا و از طرف شرق به دیواری که از میدان شهربانی تا دریا کشیده شده بود، محدود می‌شد و منبر گپ درست میان این مثلث واقع شده و برای همین به نام منبر میان‌شهر نیز شناخته می‌شود.
دوازده علم به‌نام دوازده امام(ع)
منبر گپ در هرمزگان تنها منبری است که دوازده عَلَم (بیرق) به‌نام دوازده امام دارد و دیگر منبرهای استان نیز برای ساخت علم از این منبر تاریخی الهام گرفته‌اند. هرکدام از علم‌های این منبر نماد و نشان‌های خاص و منحصر به فردی دارند.
هر علم دارای «سَرشَدَّه» (پنجه‌ای که در بالای سر علم بسته می‌شود) به‌نام یکی از امامان اطهار(ع) است و از گذشته هرکدام از این علم‌ها یک نوع لباس و پوشش مختص به خود داشته‌اند.
وظیفه حمل هر علم نیز بر عهده یکی از ذاکران اهل‌بیت(ع) بوده که نسل به نسل و دست به دست گشته تا به امروز که فرزندان آن بزرگان، علم‌کشان منبر گپ هستند و امیدواریم بعد از این افراد نیز فرزندان آن‌ها علم‌کش این منبر باشند.
علم‌شویی در ساحل
آیین علم‌شویی منبر گپ که به ثبت ملی نیز رسیده است، هرساله در شامگاه روز دوم محرم به‌عنوان یکی از آیین‌ها و سنت‌های بومی محلی در بندرعباس اجرا می‌شود.
در این روز ۱۲ علم توسط عزاداران حسینی به ساحل برده و در دریا غسل (شست‌وشو) داده می‌شود تا به اصطلاح آن را طاهر کنند؛ سپس به همان صورت علم‌ها را به حسینیه برمی‌گردانند و بعد از نماز مغرب و عشا با خواندن دعای خاصی با پارچه‌های نذری مردمی می‌پوشانند. از نکات جالب توجه افزایش رونق این مراسم در سال‌های اخیر، اشتیاق حضور بیشتر مردم در این مراسم است.
دعای مخصوص علم که حدود نیم ساعت طول می‌کشد، از سوی یکی از نوه‌های مرحوم «ملامحمد ژیانفر» که تمام عمر خود را صرف خدمت در حسینیه منبر گپ کرده، خوانده می‌شود و ذاکران اهل‌بیت(ع) و عزاداران حسینی آمین می‌گویند.
پس از پایان دعا، علم‌کشان با سلام و صلوات بر محمد و آل‌محمد(ص) شروع به پوشش علم‌ها با پارچه می‌کنند و از روز سوم تا نهم محرم نیز منازل محبان اهل‌بیت(ع) پذیرای این علم‌ها هستند. مرکز ثقل و پایگاه اصلی این آیین‌ها منبر گپ است که پس از ۳۰۰ سال همچنان بزرگی خود را حفظ کرده و سال به سال ارج و قرب و منزلتش بیشتر می‌شود.
از مراسم ویژه ماه محرم در هرمزگان برپایی خیمه‌گاه‌های سوگواری از جای‌جای استان و سیاه‌پوش کردن حسینیه، مسجدها، تکایای و همچنین نقاط مختلف ورودی شهرها و روستا بوده که نشان‌دهنده ارادت مردم به خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت به ویژه حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) است.
حال و هوای محرم در هرمزگان
حال و هوای محرم در هرمزگان از یک‌ماه پیش با انجام کارهای اولیه از قبیل خرید پارچه و بیرق‌های سبز و سیاه تا آماده کردن دیگ‌های امامی برای پخت و پز و نسخه‌های تعزیه‌خوانی شروع می‌شود.
برگزاری مراسم سخنرانی، مداحی، سینه‌زنی سنتی، علم‌گردانی و تعزیه‌خوانی در طول ۱۰ روز محرم یکی از مهم‌ترین جلوه‌هایی است که مردم هرمزگان نسل به نسل حفظ کرده و همچنان با همان سبک در مناطق مختلف شهری و روستایی تداوم دارد.
حسینیه دوازده امام در سال ۱۳۸۱ از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان به‌نام «منبر گَپ» به عنوان اثر معنوی در کشور به ثبت رسیده است.
