خود مختاری شعب بانک‌ها‌ در پرداخت وام ازدواج

2 ضامن با گواهی کسر از حقوق بیاورید تا پرونده وام ازدواج‌تان به جریان بیفتد؛ این سیاستی است که برخی شعب بانک‌ها در پرداخت وام ازدواج به عروس و داماد‌ها در پیش گرفته‌اند. آنها حتی بخشنامه صریح بانک مرکزی و پاراف مدیرعامل بانک خود را هم قبول ندارند. در روزهای اخیر تعدادی از متقاضیان وام 30میلیون تومانی ازدواج به ازای هر زوج، در تماس با همشهری گفته‌اند تعدادی از شعب بانک‌ها همچنان اصرار دارند برای پرداخت وام ازدواج باید 2ضامن به شعبه بانک معرفی شود. ظاهرا مدیران برخی شعب حتی از پذیرش سفته خودداری کرده و خواستار ارائه گواهی کسر از حقوق برای ضامن وام هستند.

اصرار بانک مرکزی
بانک مرکزی چند روز پیش در واکنش به این مطالبه برخی شعب بانک‌ها در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: برای تسهیل در امر ازدواج جوانان و نیز تسریع در اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج، اعطای وام ازدواج به زوج‌هایی که تاریخ عقد آنها بعد از اول فروردین‌ماه سال ‌۱۳۹۶ است و تاکنون نیز تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج دریافت نکرده‌اند، باید با «اخذ یک ضامن معتبر و سفته» صورت پذیرد. حالا پس از چند روز از ابلاغ این بخشنامه، مشاهدات خبرنگاران همشهری نشان می‌دهد روسای شعب بانک‌ها در عمل، این دستور بانک مرکزی را نادیده می‌گیرند و آتش‌به‌اختیار عمل می‌کنند. پیش از این بانک مرکزی دست‌کم 3 بار در اطلاعیه‌های جداگانه به صراحت از بانک‌ها خواسته دست از سختگیری در پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج بردارند. براساس قانون مصوب مجلس و مقررات بانک مرکزی، همه بانک‌ها به پرداخت تسهیلات ازدواج به‌صورت قرض‌الحسنه با دوره بازپرداخت 60ماهه و نرخ کارمزد 4درصد موظف هستند اما تشخیص معتبر‌بودن ضامن معرفی‌شده بر عهده بانک عامل است.

خودمختاری شعب بانک‌ها
به گزارش همشهری، امسال سقف وام ازدواج نسبت به پارسال با 100 درصد افزایش از 15 میلیون تومان به 30 میلیون تومان به ازای هر زوج افزایش یافت و البته این بار مجلس در قانون بودجه امسال تأکید کرد در پرداخت وام ازدواج معرفی تنها یک ضامن کفایت می‌کند. اما در عمل بانک‌ها با فشار تقاضا و کمبود منابع مواجهند؛ در نتیجه شعب بانک‌ها براساس قواعد دایره اعتبارات بانک متبوع خود، در پرداخت وام ازدواج قواعد خاصی را اعمال می‌کنند. طبق این قواعد، سقف تسهیلات پرداختی قرض‌الحسنه در هر شعبه، تابع منابع و مصارف و درصد مطالبات معوق است، به همین دلیل روسای شعب برای بهره‌مندی از کارانه و پاداش، تلاش می‌‌کنند با مدیریت منابع قرض‌الحسنه در اختیارشان، از انباشت مطالبات جلوگیری کنند.

گزارش خبرنگاران همشهری نشان می‌دهد: روسای شعب تنها از امکان پرداخت وام قرض‌‌الحسنه، غیر از وام ازدواج، تا سقف 2 میلیون تومان، آن هم پس از هماهنگی با دایره اعتبارات خود برخوردارند، پرداخت وام قرض‌الحسنه تا سقف 5میلیون تومان، به موافقت مدیرعامل یا مدیران ارشد ستادی بانک‌ها موکول شده است.

دردسر ضامن معتبر
در این میان اما قید پذیرش ضامن معتبر هم دردسرساز شده به‌نحوی که اکثر شعب بانک‌ها، ضامن معتبر را کارمندان دولت یا کارمندان بخش‌های غیردولتی می‌دانند که هم دارای قرارداد استخدام دائم بوده و هم اینکه بتوانند گواهی کسر از حقوق ارائه دهند. البته برخی شعب بانک‌ها ضامن غیرکارمند رسمی، ازجمله کسبه و صاحبان حرف را، به شرط ارائه جواز کسب و سفته معتبر قبول می‌کنند. البته به‌دلیل ساختار سنتی تعریف‌شده برای بانک‌ها، در کمال شگفتی، اغلب مدیران شعب، برخی شاغلان حرفه‌ای از جمله‌ مهندسان دارای پروانه نظام مهندسی، مدیران نشریات، دارندگان پروانه‌های فعالیت اقتصادی از نهادها و وزارتخانه‌های دیگر‌ به جز‌ شهرداری‌ها را، ضامن معتبر قلمداد نمی‌کنند؛ موضوعی که باعث شده تا زوج‌های جوان برای معرفی‌کردن ضامن معتبر با چالش جدی مواجه شوند و به‌اصطلاح به دیگرانی که ضامن معتبر قلمداد می‌شوند، التماس کنند که ضامن آنها شوند. زوج‌هایی که با همشهری گفت‌وگو کرده‌اند، پیشنهاد می‌کنند بانک مرکزی یک‌بار برای همیشه مصادیق ضامن معتبر را معرفی کند، زیرا واگذار‌کردن تشخیص ضامن معتبر به ‌مدیران شعب بانک‌ها به سلیقه‌گرایی و سنگ‌اندازی منجر شده است.

افزایش سقف وام و نگرانی بانک‌ها
خبرنگاران همشهری در گفت‌وگو با مدیران شعب دریافته‌اند که آنها هم دغدغه‌های خاص خود را دارند. نگرانی روسای شعب بانک‌ها به افزایش 2 برابری سقف وام ازدواج مربوط می‌شود. آنها می‌گویند از یک‌سو به‌دلیل محدودیت منابع شعب، در پرداخت وام به میزان 60 میلیون تومان به ازای هر زوج دچار مشکل شده‌اند و از سوی دیگر مدیران شعب کمتر ریسک‌پذیر، نگران پرداخت‌نشدن به‌موقع اقساط وام ازدواج هستند. مشکل دیگر این است که برخی عروس و دامادها فکر می‌کنند معرفی یک ضامن معتبر برای هر 2 نفر کفایت می‌کند درحالی‌که در قانون به صراحت آمده هر زوج باید یک ضامن معرفی کند و معرفی یک ضامن مشترک برای هر عروس و داماد کفایت نخواهد کرد.

برخی مسئولان بانک مرکزی که با همشهری گفت‌وگو کرده‌اند، سختگیری برخی شعب بانک‌ها در پذیرش ضامن برای پرداخت وام ازدواج را تأیید می‌کنند و می‌گویند: دستور بانک مرکزی مشخص است و هرگونه سختگیری مبنی بر معرفی 2 ضامن معتبر به ازای هر زوج خلاف قانون است. به گفته آنان، زوج‌های جوان می‌توانند تخلفات احتمالی را به دایره بازرسی بانک‌های مربوطه یا بانک مرکزی اطلاع دهند.