مزارع عمودی؛آینده کشاورزی جهان

بحث آلودگی‌های زیست‌محیطی موضوع تازه‌ای نیست، اما هر روز به شکل‌های گوناگونی مطرح می‌شود. گاه در برخی موارد به‌نظر نمی‌رسد که راهکار مناسبی برای جلوگیری از آلوده‌ شدن محیط‌زیست وجود داشته باشد. نیازهای امروز بیش از 7میلیارد انسانی که روی کره‌ زمین زندگی می‌کنند، می‌تواند برای محل سکونت‌مان آسیب‌زا باشد. یکی از مواردی که از آن به‌عنوان آلوده‌کننده محیط‌زیست نام برده می‌شود، مبارزه با آفت‌های کشاورزی است. مدتی عادت کرده بودیم که با شنیدن عبارت «ارگانیک» خوشحال شویم، اما پرواضح است که نمی‌شود شکم این 7میلیارد نفر را تنها با محصولات ارگانیک پر کرد. نگهداری از محصولات کشاورزی نیازمند استفاده از سموم دفع آفات، علف‌کش‌ها و کودهای مختلفی است که درصورت استفاده فراوان، باعث آلودگی محیط‌زیست می‌شود. حالا پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا این امکان وجود دارد، بدون آسیب‌زدن به محیط‌زیست، از محصولات کشاورزی محافظت کرد؟


کشاورزی یکی از چند فعالیت بشری است که سطح زمین و محیط‌زیست را تغییر می‌دهد. زمین‌های کشاورزی و مراتع تقریبا 40درصد از خشکی‌های سیاره ما را به‌خود اختصاص داده‌اند. با این حال روش‌هایی که ما از این مقدار زمین استفاده می‌کنیم، فشار فراوانی را به طبیعت وارد کرده است. به‌دلیل نیاز به تولید غذا، بیشتر آب‌ها، خاک و هوای جهان با استفاده فراوان از کودها و سموم شیمیایی آلوده شده‌اند. 
بیش از 98درصد سمومی که برای محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد، روی سیاره نمی‌ماند، اما در عوض به‌صورت مستقیم در خاک جمع یا معمولا وارد شریان‌های آبی می‌شود. در عین حال، تبدیل فضای حیات‌وحش به مزرعه، باعث از دست رفتن تنوع زیستی شده که منجر به کاهش فضای زندگی برای حیوانات می‌شود.

مزرعه‌های آسمانخراش
به گزارش بی‌بی‌سی، مزارع ما بخش بسیار زیادی از زمین را در اختیار گرفته‌اند. تنها راهی که می‌توان فضای بیشتری در زمین ایجاد کرد، ساخت مزارع داخل سالن و به‌صورت عمودی است. همانطور که فضا برای خانه‌ها کم بود و زندگی بدون برج‌ها غیرممکن شد، حالا هم ایده مزارع عمودی، آینده کشاورزی جهان است.
در چنین مزارعی حرکت به‌سوی ساخت مزرعه‌ای عمودی و استفاده از فضا به‌صورت بهینه برای تولید غذاست. با این روش حتی می‌توان آب کمتری مصرف کرد. زمین در 40سال گذشته، یک‌سوم از زمین‌های قابل کشت خود را از دست داده است. 70درصد از آب شیرین ما صرف کشاورزی می‌شود. 70درصد از آلودگی آب شیرین به‌خاطر کشاورزی است. باتوجه به افزایش جمعیت براساس پیش‌بینی‌های سازمان ملل، به 50درصد غذای بیشتر در سال2050 نیازمند خواهیم بود. ما می‌توانیم با 95درصد صرفه‌جویی در مصرف آب، یک گیاه را پرورش دهیم. می‌توان در یک هکتار، محصولی را که در 390هکتار به‌عمل می‌آید، تولید کرد. مزارع عمودی روزبه‌روز بیشتر و بیشتر می‌شوند، اما قرار نیست جایگزین زمین‌های کشاورزی معمول شوند. همه اینها با فکر کردن به موضوع سیاره‌مان شکل می‌گیرد؛ اینکه چگونه می‌توانیم محیط‌زیست کامل‌تری داشته باشیم. در اینگونه مزارع در واقع گیاه را روی خاک پرورش نمی‌دهیم، بلکه از پارچه استفاده می‌کنیم. هیچ‌چیز برگ‌ها را لمس نمی‌کند، بنابراین محصول آماده خورده شدن است. این پیشرفت، بازی را عوض می‌کند. این یعنی برداشت 30خرمن از زمینی که پیش از آن، تنها 2یا 3خرمن می‌توانستیم از آن محصول برداشت کنیم.

استفاده از فناوری
آیا می‌شود روش کشاورزی‌مان را تغییر دهیم و به طبیعت آسیبی نرسانیم یا دست‌کم کمترین صدمه را به‌ آن وارد آوریم؟ به‌دلیل مقیاس وسیع کشاورزی روی زمین، به‌نظر می‌رسد که این کار، بسیار بزرگ و حتی نشدنی باشد. اما کشاورزان و محققان، با توسعه امکانات و ابزار، کاری کرده‌اند که این مهم شدنی به‌نظر می‌رسد. حالا می‌توان گفت که بسیاری از نوآوری‌ها، توانایی بازطراحی سیستم جهانی غذا و پایدار کردن آن را دارند. بعضی از آنها چیزهای پیش‌بینی نشده هستند؛ مثلا زنبورها به‌طرز شگفت‌آوری می‌توانند در نقش اسپری‌کنندگان روی محصولات کشاورزی باشند. شیمی هوشمند می‌تواند روی سموم ضد‌آفت متمرکز شود و به‌طرز چشمگیری آلودگی را کاهش دهد. همچنین نوعی از کشاورزی داخل سالن می‌تواند محصول بیشتری در سطحی برابر با کشاورزی معمولی تولید کند و فضای بیشتری را در زمین آزاد بگذارد. بنابراین ایجاد روش‌های پایدار جدید برای تولید مواد غذایی می‌تواند از جمعیت جهان حمایت کند و شرایط محیط‌زیست را نیز بهبود بخشد.

تا آخرین قطره
یکی از موضوعات مهم در سمپاشی محصولات کشاورزی استفاده از سم تا آخرین قطره داخل مخزن است. این کار، هم به کاهش آلودگی سموم کمک می‌کند و هم به سلامت کارگران. یک ظرف سس گوجه‌فرنگی را درنظر بگیرید. ریختن آخرین قطرات سس روی غذا تقریبا غیرممکن است! اما با به‌کار گرفتن روشی به‌نام روش پوششی، این کار امکان‌پذیر شده است. مواد شیمیایی کشاورزی معمولا در ظروف پلاستیکی جابه‌جا می‌شوند و به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد و بخشی از آن همانند سس گوجه‌فرنگی در انتهای ظرف باقی می‌ماند و معمولا هدر می‌رود. حالا با استفاده از روش پوششی، سموم تا آخرین قطره از مخازن خارج می‌شود و این امر ضمن کاهش هزینه‌ برای کشاورزان، به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی نیز کمک شایانی می‌کند.

جلوگیری از هدر رفتن سموم
کشاورزان مجبور هستند که کل سطح محصولات زراعی خود را با سم پوشش دهند، وگرنه آفت‌ها به آن هجوم می‌آورند. تنها 2تا 5درصد از آن چیزی که آنها روی محصولات خود اسپری می‌کنند، روی گیاه می‌ماند؛ پس یعنی 95درصد باقی، آلودگی محسوب می‌شوند. باقیمانده سموم روی زمین ریخته و وارد خاک شده و شسته می‌شوند. در ادامه، این سموم به رودخانه‌ها و دریاچه‌ها راه پیدا می‌کنند. اما متخصصان برای جلوگیری از این اتفاق برنامه‌ریزی‌های بسیاری انجام داده و طرح‌های مختلفی ارائه کرده‌اند. در برخی محصولات، زمانی که سم روی گیاه اسپری می‌شود، روی برگ‌ها، دریاچه‌های کوچکی شکل می‌گیرد و بخش‌های دیگر تقریبا خشک می‌مانند. متأسفانه این باعث هجوم آفات و نشستن آنها روی برگ می‌شود، درحالی‌که ما سم زیادی به‌کار برده‌ایم، اما این سم پوشش کمی داشته است. برای از بین این بردن این معضل، روشی به‌کار می‌رود که سم با مولکول‌های شارژ شده و به‌صورت قطره‌ای روی سطح وسیعی از برگ‌ها فرود می‌آید و آن را کاملا پوشش می‌دهد. با این روش، 50درصد از سم مورد استفاده قرار می‌گیرد که این موضوع می‌تواند به کاهش هزینه کشاورزان هم کمک کند.

کمک زنبورها
به‌غیر از روش‌های مرسوم سمپاشی، راه‌های دیگری نیز برای این کار وجود دارد. زنبورها نه‌تنها به رشد گیاهان و تولیدمثل آنها کمک می‌کنند بلکه می‌توانند میکروب‌ها را نیز به گیاهان منتقل کنند. برخی از دانشمندان به این موضوع رسیده‌اند که اگر زنبورها توانایی انتقال قارچ‌ها برای حفاظت از گیاهان را دارند، پس چرا به کاهش استفاده از سموم کمک نکنند؟ مشابه انسان‌ها که از قارچ‌های مفید برای تولید آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین سود برده‌اند، چرا از آنها برای تقویت سلامت گیاهان و پرهیز در مصرف سموم کمک گرفته نشود.