کشاورزی عمودی

ساسان شادمان‌منفرد-روزنامه‌نگار

جدا از ساختمان‌های سبز با پوشش فضای سبز روی بدنه و نما، پای مزرعه‌های عمودی هم به جهان امروز باز شده است. مزرعه‌های عمودی به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های نوآورانه برای تأمین غذای جمعیت رو به رشد و کاهش اثرات زیست‌محیطی کشاورزی سنتی مطرح شده‌اند. مزرعه‌های عمودی به سیستم‌های کشاورزی گفته می‌شود که در آنها گیاهان در لایه‌های عمودی یا ساختارهای چند طبقه کشت می‌شوند. این سیستم‌ها معمولا در محیط‌های کنترل‌شده مانند ساختمان‌ها یا گلخانه‌ها قرار دارند و از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند هیدروپونیک، آیروپونیک و نورپردازی LED استفاده می‌کنند.

مزایای مزرعه‌های عمودی
استفاده بهینه از فضا: با کشت عمودی، نیاز به زمین‌های وسیع کاهش می‌یابد که این امر در شهرها مهم است.
کاهش مصرف آب: سیستم‌های هیدروپونیک (گیاه به‌جای آنکه در خاک رشد کند در سیالی از محلول‌های غذایی قرار می‌گیرد) و آیروپونیک (گیاه در محفظه هوا است، بدون اینکه از خاک یا بستر سنگدانه‌ای بهره گیرد) تا ۹۵درصد کمتر از کشاورزی سنتی آب مصرف می‌کنند.
محصولات تازه و محلی: تولید در نزدیکی شهرها کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و افزایش تازگی محصولات را به همراه دارد.
کاهش مصرف آفت‌کش‌: محیط کنترل‌شده نیاز به آفت‌کش‌ را کاهش می‌دهد که منجر به تولید محصول سالم‌تر می‌شود.
تولید در تمام فصول: امکان کشت در تمام طول سال بدون توجه به شرایط آب و هوایی.

مزارع عمودی در ایران
توجه به این مهم در ایران چنان که باید، نبوده است. شاید یکی از دلایل اصلی آن به چالش‌های این حوزه یعنی گرانی تجهیزات بازگردد. در ایران شرکت‌هایی هستند که به تولید ابزار و دستگاه‌های ایجاد مزارع عمودی پرداخته‌اند. با این حال بحث اصلی، سرمایه‌گذاری در این بخش و البته خطرپذیر بودن است.



برترین مزارع عمودی جهان
آیروفارم (AeroFarms)
نیوجرسی - آمریکا
یکی از بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین مزارع عمودی جهان است که از فناوری آیروپونیک برای تولید سبزی‌های برگ‌دار مانند کاهو استفاده می‌کند. این مزرعه به‌خاطر بهره‌وری بالای خود و کاهش مصرف آب و انرژی مشهور است.
اسکای گرینز (Sky Greens)
سنگاپور
اولین مزرعه عمودی تجاری جهان که در آن از سیستم‌های مکانیکی برای چرخش لایه‌های کشت استفاده می‌شود. این مزرعه با تمرکز بر پایداری، آب کمی مصرف کرده و برای فضای محدود شهرهای بزرگ مانند سنگاپور مناسب است.
اینفارم (Infarm)
برلین - آلمان
این شرکت آلمانی با ایجاد مزارع عمودی شهری، ازجمله سوپرمارکت‌ها و رستوران‌ها، گیاهان تازه را در نزدیکی مصرف‌کنندگان تولید می‌کند. اینفارم به‌دنبال ایجاد یک سیستم غذایی با کاهش زنجیره تأمین و مصرف منابع است.
اسپرید (Spread)
کیوتو - ژاپن
این مزرعه عمودی در ژاپن به‌طور خاص به تولید کاهو در محیط کنترل‌شده می‌پردازد و از روبات‌ها برای کاهش هزینه‌های نیروی کار و افزایش بهره‌وری استفاده
می‌کند.