سایه ایران بر نشست گروه 7
رسانههای عربی سفر ناگهانی ظریف به فرانسه را نشانهای برای احتمال ازسرگیری گفتوگوهای هستهای میدانند
سیاوش فلاحپور ـ خبرنگار
«نشانهها از تغییرات بنیادین در مواضع ایران و آمریکا خبر میدهند؛ تغییراتی که نتیجه آن عبور از توافق هستهای و حرکت به سوی توافقی تازه با دولت جدید آمریکاست.» اینها نخستین جملات یادداشت دکتر سلطان النعیمی، تحلیلگر اماراتی و کارشناس امور ایران درباره تحولات 48ساعت اخیر است. او که همواره نگاه منفی به ایران و سیاستهای منطقهای ایران داشته، مینویسد: بار دیگر ادبیات دیپلماسی دولت (و نه نظام) نمایان شده است؛ سخنان اخیر روحانی و ظریف بهمعنای تکرار شرایط ما قبل از مذاکرات هستهای است که منتهی به توافق برجام شد. اگرچه تحولات اخیر و مخصوصا سفر ناگهانی محمدجواد ظریف به فرانسه عملا در رسانههای سعودی و اماراتی بایکوت شده، اما نگاه غالب تحلیلگرانی که در قالب یادداشت یا توییتهای مختصری به تحلیل این وقایع پرداختهاند با سلطان النعیمی همسو است؛ نگاهی که حکایت از آمادگی کشورهای عربی برای دور تازهای از گفتوگوها میان ایران و غرب دارد.
روزنامه العربی قطر که همچون دیگر رسانههای قطری مواضع مختلفی نسبت به عربستان و امارات درباره ایران دارد، در گزارشی با عنوان «هیمنه ایران بر گروه 7» نوشت: ظریف در حالی به دعوت فرانسه به شهر محل برگزاری نشست جی 7 سفر کرد که رسما از سوی وزارت خزانهداری آمریکا تحریم شده است. در این گزارش همچنین با اشاره به سخنان اخیر روسای جمهور ایران و آمریکا آمده: ورود به مذاکراتی سازنده با ایران میتواند به مهمترین برگ برنده سیاست خارجی ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آینده آمریکا تبدیل شود؛ آن هم در شرایطی که سیاستهای بینالمللی این دولت از چین گرفته تا ونزوئلا، اروپا و حتی فلسطین (معامله قرن) کاملا بینتیجه مانده و یا شکست خورده است.
عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه اینترنتی رأیالیوم نیز در یادداشتی مختصر با اشاره به این تحولات نوشت: با توجه به آنکه تغییری قابل توجه در مواضع ایرانیها نسبت به پرونده هستهای رخ نداده میتوان گمانهزنی کرد که ترامپ سرانجام در مقابل اراده تهران ناچار به عقبنشینی شده است. وی با تأکید بر کاهش چشمگیر فعالیتهای رسانهای پمپئو و بولتون علیه ایران طی هفتههای اخیر نوشت: شکست تحریمها، عدمعقبنشینی ایران مقابل تهدید به حمله نظامی و در نهایت ناکامی واشنگتن در توقیف نفتکش گریس-1 ازجمله عواملی است که در نهایت منجر به تغییر موضع ترامپ در مقابل ایرانیها پیش از انتخابات ریاستجمهوری شده است.
گسترش دایره نزاع در خاورمیانه
گفتوگو، مذاکره و چرخشهای سیاسی اما تمام محتوای رسانههای عربی درباره ایران نبود و بخش دیگری از گزارشهای این رسانهها مربوط به موضوعاتی میشد که محتوای آن همسویی چندانی با مفاهیم گفتوگو یا مذاکره ندارند! شبکه الجزیره در گزارشی با عنوان «دایره نزاع گستردهتر میشود» با اشاره به تحولات اخیر لبنان، سوریه و عراق نوشت: تمامی تحولات حاکی از آن است که نام عراق هم به لیست کشورهای محل نزاع ایران و اسرائیل اضافه شده است؛ واقعیتی که رهبران عراق طی هفتههای گذشته تلاش داشتند مانع از انتشار آن در سطح رسانهها شوند. به گزارش الجزیره، همزمانی حملات پهپادی به مواضع گروههای نظامی در عراق با حمله به برخی مراکز نظامی در سوریه و لبنان نشانهای نگرانکننده برای امنیت خاورمیانه است.
از سوی دیگر، روزنامه هاآرتص نیز در گزارشی با عنوان «رونمایی از نبرد پنهان» نوشت: تقابل و یا حتی جنگ نیابتی ایران در لبنان طی سالهای گذشته بر کسی پوشیده نبود؛ تحولی که از اواخر سال 2017سوریه را نیز در برگرفته است؛ اما مواضع روشن بنیامین نتانیاهو درباره نقش اسرائیل در حملات اخیر به 3کشور لبنان، سوریه و عراق نشان از آغاز فصلی جدید در تقابل میان ایران و اسرائیل دارد؛ فصلی که در آن تنشها از حالت پنهان درآمده و کاملا رسمی و رسانهای شده است. روزنامه العربی الجدید نیز با طرح گمانهزنی درباره وجود ارتباط میان تشدید حملات اسرائیل و روند مذاکرات فرانسه نوشت: بهنظر میرسد اسرائیل نسبت به نتیجهبخش بودن میانجیگریهای فرانسه موضع مثبتی نداشته و بر همین اساس، با تشدید تنشهای نظامی-امنیتی بهدنبال اخلالگری در روند مذاکرات احتمالی میان ایران و غرب است. این در حالی است که مقامات رسمی رژیم صهیونیستی، پیش از این نیز انتقادات تندی را علیه کشورهای اروپایی میزبان ظریف در سفر اخیر وی مطرح کرده بودند؛ ازجمله بنیامین نتانیاهو که در پیامی ویدئویی گفته بود: رفتار سران اروپا در قبال وزیر خارجه ایران تأسفآور و غیرمنتظره است.