نئاندرتال‌ها در اسلام‌آباد

انتشار نتایج پژوهش‌های جدید بر روی یک دندان توسط تیمی از پژوهشگران بین‌المللی و موزه ملی ایران نشان از حضور قطعی انسان نئاندرتال در دشت اسلام‌آباد غرب طی دوره پارینه‌سنگی میانی دارد. به گزارش ایرنا، نتایج پژوهش جدیدی توسط متخصصین موزه ملی ایران و چندین موسسه دیگر در ایران و فرانسه از جمله دانشگاه «بوردو» وجود انسان نئاندرتال در ایران را به اثبات رساند. 

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه گفت: نتایج مطالعات یک دندان انسان کشف شده در غار وزمه که این هفته در ژورنال بین‌المللی «تطور انسان» منتشر شد، به‌طور قطع ثابت می‌کند انسان نئاندرتال در زاگرس می‌زیسته است. «امید قادری» افزود: با توجه به اهمیت نتایج این پژوهش دندان یافت شده موزه ملی ایران به‌زودی آن را در این موزه به نمایش خواهند گذاشت.


وزمه به تردیدها پایان داد

همچنین طبق گفته مسئول بخش پارینه‌سنگی موزه ملی و از نویسندگان مقاله، این دندان آسیای کوچک مربوط به یک کودک نئاندرتال است که در زمان مرگ بین ۶ تا ۱۰ سال سن داشته است.  «فریدون بیگلری» افزود: این دندان در اواخر دهه 70 طی پژوهش‌های باستان‌شناسی دشت اسلام‌آباد غرب که با هدایت کامیار عبدی انجام می‌گرفت در غار وزمه کشف و از آن زمان تاکنون چندین بار با استفاده از شیوه‌های مختلف بررسی ومطالعهشده است.

او در ادامه گفت: در مطالعه اخیر این نمونه با استفاده از دستگاه تصویربرداری سه‌بعدی میکرو سی‌تی از طریق پرتو ایکس بُرش‌نگاری شد و از این طریق بخش‌های داخلی از جمله محل اتصال عاج به مینای دندان بررسی و اندازه‌گیری شد. این تصویر‌برداری سه‌بعدی مینا و عاج دندان مشخص کرد که نمونه وزمه دارای ویژگی‌های دندان انسان نئاندرتال است و از سوی دیگر تاج دندان در این نمونه از لحاظ ابعاد از بزرگ‌ترین نمونه‌های دندانی انسان‌های اواخر پلیستوسن است. 

وی افزود: با توجه به این‌که انسان نئاندرتال قبل از ۴۰ هزار سال پیش منقرض شده، نمونه غار وزمه بایستی بیش از ۴۰ هزار سال و کمتر از ۷۰ هزار سال قدمت داشته باشد.
این پژوهشگر در ادامه گفت: اهمیت این یافته در این است که براساس انتشارات آکادمیک موجود تاکنون تنها یک استخوان انسان دوره پارینه‌سنگی میانی در ایران یافت شده که مربوط به کاوش غار بیستون در سال ۱۳۲۸ است. 

در سال گذشته نیز خبر کشف یک دندان نیش یک کودک نئاندرتال در پناهگاهی نزدیک کرمانشاه در رسانه‌های جمعی مطرح شد، اما چون هنوز نتایج بررسی آن در سطح آکادمیک منتشر نشده، نمی‌توان درباره آن اظهار نظر قطعی کرد.

بیگلری در ادامه گفت: از آن‌جا که شماری از پژوهشگران در انتساب استخوان بیستون به انسان نئاندرتال یقین کامل ندارند، دندان یافت شده در وزمه به این تردیدها پایان داد و با انتشار مستندات جدید در ژورنال بین‌المللی تطور انسان، ایران نیز در لیست کشورهایی قرار گرفت که بقایای انسان نئاندرتال در آن کشف شده است. شایان ذکر است که غار وزمه در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۸۵ با شماره ثبت ۱۷۸۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در ۲ دهه اخیر، باستان‌شناسان درباره نئاندرتال‌ها که بیش از ۲۰۰ هزار سال پیش در اروپا و آسیا ساکن بودند و حدود ۴۰ هزار سال قبل به‌طور اسرارآمیزی ناپدید شدند، تحقیقات زیادی کرده‌اند. 

مهم‌ترین بخش این تحقیقات، شامل بررسی شباهت سبک زندگی و رفتارهای اجتماعی نئاندرتال‌ها با هوموساپین‌ها (انسان‌های خردمند) است. اشیای باقی‌مانده از نئاندرتال‌ها به‌خصوص زیورآلاتشان که استفاده‌های نمادین داشته و نشانگر فرهنگ آنها بوده، اساسی‌ترین سند برای بررسی رفتار آنها و مقایسه‌اش با رفتارهای انسان‌های مدرن است. برخی ژن‌ها میان نئاندرتال‌ها و انسان امروزی مشترک است، این به آن دلیل است که نئاندرتال‌ها و اجداد انسان مدرن زمانی‌که تازه از آفریقا بیرون آمده بودند با یکدیگر آمیزش داشتند. 

بدن نئاندرتال‌ها برای زندگی در آب و هوای سرد سازگاری یافته بود، به‌طور مثال آنها کاسه سر بزرگ داشتند، کوتاه‌قامت اما بسیار قوی بودند و دارای بینی بزرگی بودند؛ ویژگی‌هایی که مطلوب آب و هوای سرد است. طبق تخمین‌ها اندازهِ کاسهِ سر آنها و مغز بزرگ‌تر از انسان‌های مدرن بوده‌ است، با این وجود در این بررسی‌ها بدن قوی‌تر آنها در مقایسه با انسان امروزی در نظر گرفته نشده‌ است. 
به‌طور میانگین، نئاندرتال‌های مذکر دارای قد ۱۶۵ سانتی‌متر، از نظر وزنی سنگین و به دلیل فعالیت بدنی زیاد دارای استخوان‌بندی قوی بوده‌اند. بلندیزن‌های نئاندرتال بین ۱۵۳ تا ۱۵۷ سانتی‌متر بوده ‌است.