گزارش
1- 7
سران گروه هفت به‌خاطر جنگ‌تجاری، تغییرات آب‌وهوایی و توافق هسته‌ای ایران با دونالد ترامپ درگیر اختلافات بی‌سابقه شده‌اند
محمدامین خرمی ـ خبرنگار
نشست سران کشورهای عضو گروه هفت در فرانسه که از دیروز آغاز شده به جای نمایش همگرایی، به صحنه‌ای برای تقابل و بروز اختلافات میان کشورهای صنعتی جهان تبدیل شده است؛ وضعیتی که آمریکا را در یک سو و دیگر کشورهای عضو را در سوی دیگر قرار داده است.
فرانسه به‌عنوان میزبان نشست از چند هفته قبل اعلام کرده بود که محور چهل‌وپنجمین نشست سران 7کشور صنعتی جهان در شهر ساحلی بیاریتز، موضوع نابرابری در جهان خواهد بود. رئیس‌جمهور فرانسه نیز به همین دلیل سران کشورهای استرالیا، بورکینافاسو، شیلی، مصر، هند، سنگال، روآندا و آفریقای جنوبی را دعوت کرد تا در این نشست در مورد مهم‌ترین مسائلی که در اقتصاد جهانی باعث ایجاد شکاف میان کشورها شده است به بحث و تبادل نظر بپردازند. از دیروز اما رهبران کشورهای مهمان نشست گروه هفت که از اغلب آنها به‌عنوان کشورهای در حال توسعه یاد می‌شود، شاهد و ناظر دعواهای سران کشورهای پیشرفته جهان بوده‌اند.
همچون نشست سال گذشته گروه هفت در کانادا، آغازگر دعواهای سیاسی و تجاری امسال نیز دونالد ترامپ بود. رئیس‌جمهور آمریکا که حضورش در نشست فرانسه تا آخرین روزها قطعی نبود، پیش از ترک واشنگتن اختلاف‌نظرش با دیگر سران گروه هفت را علنی کرد و خواستار پذیرش دوباره روسیه در جمع این گروه شد. ترامپ گفت: «به‌نظر من هیچ اشکالی وجود ندارد، اگر گروه هفت بار دیگر به گروه هشت تبدیل شود.» او سال گذشته نیز چنین درخواستی داشت؛ درخواستی که البته از سوی دیگر اعضا یعنی کانادا، فرانسه، انگلیس، آلمان، ایتالیا و ژاپن رد شد. دعواهای پارسال با مطرح شدن ماجرای عضویت دوباره روسیه آغاز شد و با ترک پیش از موعد نشست از سوی ترامپ به پایان رسید. دونالد ترامپ در اقدامی بی‌سابقه در نشست پایانی سران گروه هفت که با موضوع تغییرات آب‌وهوایی برگزار می‌شد شرکت نکرد و بدون امضای بیانیه پایانی نشست، کانادا را ترک کرد. امسال اما امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، اعلام کرده است نشست سران گروه هفت بیانیه نهایی نخواهد داشت؛ بیانیه‌ای که امضای آن طی بیش از 4دهه‌ای که از عمر این گروه می‌گذرد، به یک سنت تبدیل شده بود.
دونالد ترامپ که این روزها سخت درگیر جنگ تعرفه‌ای با چین است، پیش از سوار شدن به هواپیما به مقصد فرانسه، فرانسوی‌ها را هم بی‌نصیب نگذاشت و برای آنها نیز خط‌ونشان کشید تا مشخص شود اختلافات تجاری میان آمریکا و اروپا جدی‌تر از همیشه است. او دولت فرانسه را تهدید کرد درصورت گرفتن مالیات از شرکت‌های آمریکا، تعرفه واردات شراب فرانسوی را به آمریکا افزایش خواهد داد. ترامپ پیش از این هم گفته بود که احتمال وضع تعرفه بر شراب فرانسوی وجود دارد. اعتراض ترامپ به طرح امانوئل مکرون برای اخذ مالیات از سود شرکت‌های بزرگ فناوری فعال در فرانسه است. فرانسه مالیات جدیدی وضع کرده که طبق آن شرکت‌های بزرگ فناوری دیجیتال که درآمدی بالاتر از ۷۵۰ میلیون یورو دارند، باید معادل ۳ درصد از عایدی فعالیت‌های خود را در فرانسه مالیات بدهند. گوگل، فیسبوک و آمازون شامل مالیات جدید در فرانسه خواهند شد. ترامپ قبلاً این طرح را نشانه «حماقت مکرون» خوانده بود. تأکید دوباره او بر تقابل تعرفه‌ای با فرانسه پیش از سفر به این کشور، نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور آمریکا قصد ندارد در مقابل فرانسوی‌ها کوتاه بیاید.
خط‌ونشان ترامپ برای مکرون
امانوئل مکرون طی روز نخست نشست ترجیح داد سخنان ترامپ را بی‌پاسخ بگذارد اما وظیفه او را دونالد تاسک، رئیس شورای اروپا، به‌عهده گرفت. رئیس شورای اروپا و رئیس کمیسیون اروپا به‌طور سنتی در کنار سران 7کشور صنعتی جهان در نشست‌های این گروه شرکت می‌کنند. تاسک که روزهای پایانی حضورش را در این سمت می‌گذراند، در مورد شدت گرفتن جنگ‌های تعرفه‌ای میان آمریکا با دیگر کشورهای جهان هشدار داد و گفت: «جنگ تجاری نتیجه‌اش رکود است؛ به جای جنگ تجاری به فکر توافق‌های تجاری تازه باشیم.» رئیس شورای اروپا نسبت تهدید تازه ترامپ علیه فرانسه نیز واکنش نشان داد و خواستار خودداری کشورها از استفاده از نظام تعرفه‌ای به‌عنوان ابزاری سیاسی شد. او با اعلام حمایت از امانوئل مکرون گفت: «اگر آمریکا تعرفه‌های تازه علیه فرانسه اعمال کند، اتحادیه اروپا مقابله به مثل خواهد کرد. فرانسه می‌تواند روی حمایت اتحادیه اروپا حساب کند.» این را باید جدی‌ترین موضع‌گیری اتحادیه اروپا علیه آمریکا طی یک سال گذشته دانست؛ یک سالی که دو طرف بر سر توافقنامه‌های تجاری میان خود به مشکل برخورده و مشغول مذاکره در سطح کارشناسی برای رفع اختلافات بوده‌اند.
دونالد تاسک، سخنان ترامپ در مورد روسیه را هم از یاد نبرد و در قبال درخواست دوباره رئیس‌جمهور آمریکا برای عضویت روسیه موضع سختی گرفت. او گفت که اتحادیه اروپا «به هیچ وجه» با چنین درخواستی موافقت نخواهد کرد و با سران کشورهای عضو گروه هفت برای جلوگیری از چنین اتفاقی به مذاکره خواهد نشست. او گفت که دلایل اخراج روسیه از گروه هفت همچنان پابرجاست؛ بنابراین دلیلی برای دعوت از مسکو برای پیوستن به گروه هفت وجود ندارد. اشاره تاسک به تصمیم جمعی کشورهای عضو در سال 2014برای اخراج روسیه پس از اشغال جزیره کریمه است. روسیه در پی حمایت از نیروهای جدایی‌طلب اوکراین در شرق این کشور، جزیره کریمه را به خاک خود ضمیمه کرد.
آتش آمازون روی میز گروه هفت
آتشی که چند روزی است به جان جنگل‌های آمازون افتاده، به اصرار امانوئل مکرون در دستور کار نشست سران گروه هفت قرار گرفته است. رئیس‌جمهور فرانسه روز پنجشنبه در پستی توییتری نوشت: «خانه ما در حال سوختن است. جنگل‌های آمازون که ریه زمین به شمار می‌روند در حال سوختن است.» مکرون سپس خطاب به سران کشورهای عضو گروه هفت نوشت: «بیایید موضوع آتش‌سوزی را در آمازون به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی‌مان در نشست دوروزه گروه هفت مورد بررسی قرار دهیم.»
خواسته مکرون اما آنقدرها خوشایند رئیس‌جمهور دست‌راستی برزیل که کشورش طی روزهای اخیر با آتش آمازون دست و پنجه نرم کرده، قرار نگرفت. ژایر بولسونارو در پستی توییتری به سخنان مکرون اعتراض کرد و نوشت که بررسی چنین موضوعی در نشستی که برزیل در آن حضور ندارد، یادآور «تفکرات انحرافی استعماری» فرانسه است. بولسونارو که تفکراتش بسیار شبیه دونالد ترامپ است، به حفاظت از محیط‌زیست و تغییرات آب‌وهوایی اعتقاد چندانی ندارد. به‌نظر می‌رسد امروز ماجرای آتش‌سوزی آمازون و بحث دوباره بر سر تغییرات آب‌وهوایی، باز هم ترامپ را مقابل سران دیگر کشورهای عضو گروه هفت قرار دهد.
ایران، جزو محورهای مذاکرات گروه هفت
آمریکا غیر از ماجرای تنش‌های تجاری و تغییرات آب‌وهوایی، در مورد مسئله ایران و توافق هسته‌ای نیز خارج از حلقه گروه کشورهای بزرگ صنعتی عمل کرده است. دیگر کشورهای عضو گروه هفت، بارها تأکید کرده‌اند که خواستار حفظ توافق هسته‌ای با ایران هستند. آمریکا اما سال گذشته راه خروج از این توافق را در پیش گرفت و به یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تاریخ دیپلماسی جهان پشت پا زد.خروج آمریکا، مسیر کاهش تعهدات را پیش پای ایران گذاشته و ایران تاکنون طی 2مرحله از اجرای تعهداتش کاسته است؛ مسیری که در نهایت می‌تواند به فروپاشی توافق هسته‌ای منجر شود. فرانسه که مدعی رهبری کشورهای اروپایی است اما قصد نجات توافق را دارد؛ موضوعی که باعث شده تا امانوئل مکرون طی 2ماه گذشته در گفت‌وگوهای متعدد تلفنی با حسن روحانی پیشنهادهایی را به ایران ارائه کند. حلقه آخر زنجیره اقدامات فرانسه، گفت‌وگوی روز جمعه مکرون و محمدجواد ظریف در پاریس بوده است. در این نشست هر دو طرف پیشنهادهای خود را ارائه کردند. جزئیاتی از این دو بسته منتشر نشده است، اما دیروز وب‌سایت المانیتور در واشنگتن با انتشار گزارشی خبر داد که مکرون قصد دارد در نشست گروه هفت، ترامپ را برای کاهش تحریم‌های ایران متقاعد کند. به نوشته المانیتور، پیشنهاد مکرون به ترامپ بازگرداندن معافیت‌های نفتی ایران برای مدت زمانی مشخص است تا زمینه برای انجام مذاکرات با ایران فراهم شود؛ مذاکراتی که البته به گفته ظریف حول برجام نخواهد بود.
المانیتور به نقل از دیپلمات‌های اروپایی نوشته که اروپا به این نتیجه رسیده که تحریم باعث تسلیم ایران نخواهد شد؛ بنابراین آنها براساس همین گزاره سعی در متقاعد کردن ترامپ خواهند داشت. براساس این گزارش، پیشنهاد مکرون شامل فروش نفت ایران به میزان یک میلیون بشکه نفت در روز خواهد بود. کشورهای دریافت‌کننده معافیت نیز احتمالاً هند، ژاپن، چین و کره‌جنوبی خواهند بود.
در همینه زمینه :