کتاب
صدای شیرسنگی در دانش‌نامه همدان
کتاب «شیر دربان اکباتان» (شیرسنگی همدان) نوشته خلیل‌الله بیک‌محمدی و رضا رضالو از مجموعه آثار دانش‌نامه استان به چاپ رسید.
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری استان همدان، معاون فرهنگی و هنری حوزه هنری استان با بیان این مطلب گفت: کتاب «شیرسنگی همدان» دارای 4 فصل و 284 صفحه در قطع وزیری است. این کتاب حاصل ماهیت اسناد تاریخی و کاوش‌هایی درباره مجسمه شیرسنگی و محوطه اطراف آن است.
تیمور آقامحمدی فصل اول این کتاب را با محوریت ماهیت شهر تاریخی همدان، جغرافیا و محل قرار گرفتن شیرسنگی در دروازه شهر عنوان کرد و افزود: فصل دوم این کتاب به پیشینه حضور شیر در فرهنگ‌های باستانی ایران تا به امروز، نماد شیر و نمود آن در آثار مختلف اشاره دارد.
وی فصل سوم را دربرگیرنده گفته‌ها و شنیده‌ها، مستندات، حوادث تاریخی در مورد شیرسنگی و تصاویر قدیمی شیرسنگی دانست و تصریح کرد: فصل چهارم کتاب کاوش‌های باستان‌شناسانه، یافته‌ها، قبرهای دوره اشکانی و گورهای اسلامی محوطه شیرسنگی را دربر دارد.
بیک‌محمدی، نویسنده و پژوهشگر کتاب «شیر دربان اکباتان»، درباره اعتقاد مردم همدان به نماد ماهیت وجودی شیرسنگی توضیح داد: مردم همدان اعتقاد داشتند مجسمه شیرسنگی حافظ همدان از بلایای طبیعی و غیرطبیعی و ساخته سلیمان نبی(ع) است و به آن ارادت ویژه‌ای داشتند.
از آن به عنوان نگهـبان اکـباتان یاد شده و شاهد حماسه‌‌های تاریخی متعدد بوده است و می‌توان آن را در میان اسطوره‌ها، اشعار و قصه‌های این شهرِ کهن جست. در گذشته مردم همدان، در باور‌های خود، این مجسمه سنگی را طلسم شهر در برابر سرمای جانکاه و برف فراوان آن می‌دانستند. شیرسنگی در مدت‌زمان طولانی عمر خود (قریب به 23 قرن) آماج ملامت‌های مختلفی قرار گرفته و صدمات جبران‌ناپذیـری متـحمل شـده اسـت.
وی با اشاره به این‌که مجسمه شیرسنگی متعلق به دوران سلوکی و اسکندر است، گفت: این پژوهش در پی آن است که با رویکرد گردآوری از پژوهش‌های پیشین و بررسی نوشته‌ها ــ با حفظ امانت در ارجاع‌دهی به منابع دست اول و دوم ــ و داده‌های موجود، مدارک و مستندات تصویری از شیرسنگی در بستر تاریخ، مرجعی کامل و مستند ارائه دهد که به واقعیت نزدیک‌تر باشد.
درباره شیرسنگی نقل‌قول بسیار وجود دارد، اما همه مدارک از جمله نوشته‌ها، اسناد و داده‌های موجود تاکنون به‌صورت کامل با هم مقایسه و تحلیل نشده‌اند.
نکته قابل تأمل این است که تاکنون کتاب یا مرجعی کامل از شیرسنگی منتشر نشده است تا تحولات و گذار تاریخی آن در اختیار هنردوستان و فرهنگ‌دوستان این مرز و بوم قرار گیرد. هرچه منتشر شده در مقالات و گفتارهای کوتاه بوده و دسترسی به آن برای مخاطب عام کمی دشوار است.
بنابراین پرداختن به شیرسنگی همدان با این نگاه و با استناد به مدارک و داده‌های باستان‌شناسی و وضعیت موجود آن، در ساختار تاریخی شهر همدان که حاوی نشانه‌های مهمی است، در جبران نبود یک مرجع منسجم از این اثر موثر خواهد بود. پژوهش یادشده با وجود برخی کاستی‌ها، می‌تواند پژوهشی نو و منسجم در بازشناسی ماهیت تاریخی شیرسنگی همدان از ابتدا تا به امروز ارائه کند.
