انتخاب عجیب گروه بازنده‌ها

سعید مروتی/روزنامه‌نگار

هیأت معرفی نماینده سینمای ایران برای اسکار دور هم نشسته‌اند و درباره اینکه بهتر است «قصر شیرین» انتخاب شود یا «متری شیش‌و‌نیم» بحث می‌کنند. هیأت البته در 3گزینه نهایی‌اش فیلم «درجست‌وجوی فریده» را هم دارد ولی کمتر کسی روی این مستند حساب باز می‌کند. دوستداران فیلم میرکریمی با علاقه‌مندان فیلم سعید روستایی با هم کلنجار می‌روند. شب از نیمه گذشته ولی هیچ‌کدام قدرت متقاعد‌کردن طرف مقابل را ندارند. مذاکرات به بن‌بست می‌رسد و از دل این بن‌بست، بخت گزینه سوم باز می‌شود. حوالی بامداد هیأت معرفی نماینده ایران برای حضور در اسکار، انتخاب عجیبش را رسانه‌ای می‌کند. حالا هرچقدر کسانی که زیر علم قصرشیرین سینه می‌زنند و جوایز فیلم در جشنواره شانگهای را به رخ می‌کشند (که با وجود تبلیغات داخلی صورت‌گرفته، در عالم واقعیت در بهترین حالت فستیوال درجه دویی است) یا از آن طرف افرادی که برای متری شیش‌و‌نیم رگ گردنی می‌شوند، در اصل ماجرا تفاوتی حاصل نمی‌شود.
این‌همه دعوا برای معرفی‌شدن به اعضای آکادمی، احتمالا ریشه در موفقیت 2فیلم فرهادی در اسکار دارد. وقتی فرهادی می‌تواند 2بار اسکار بگیرد، چرا دیگران نتوانند؟! مثل این است که بگوییم چون یونان یک‌بار فاتح جام‌ملت‌های اروپا شده، پس این تیم همیشه مدعی قهرمانی است! وقتی هیچ آدم فوتبالی چنین فرض باطلی را نمی‌پذیرد، انتظار می‌رود سینمایی‌ها هم موقعیت خاص و منحصربه‌فرد اصغر فرهادی را درک کنند و بی‌جهت رویاپردازی نکنند.
تعمیم دستاوردهای شخصی فرهادی به سینمای ایران، می‌تواند به مضحکه‌ای بینجامد که هر فیلمساز در اینجا خود را در قامت برنده اسکار ببیند. هرچند خیلی‌ها هوشمندتر از این هستند که رویای بردن اسکار را جدی بگیرند. برای اینها عنوان «نماینده ایران برای حضور در اسکار» به خودی خود آنقدر جذابیت دارد که به بقیه ماجرا زیاد فکر نکنند.
بخت ما برای تکرار موفقیت «جدایی نادر از سیمین» (که با شایستگی اسکار برد) و «فروشنده» (که نان مخالفت با سیاست‌های ترامپ را خورد)، آنقدر ناچیز است که خیلی تفاوتی نمی‌کند چه فیلمی را برای اعضای آکادمی معرفی کنیم. حالا هیأت معرفی نماینده ایران به اسکار، یک مستند را انتخاب کرده که بعید است با ذائقه اعضای آکادمی همخوانی داشته باشد ولی وقتی وضعیت بقیه گزینه‌ها را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم در این شرایط تحریم و موقعیت بین‌المللی سینمای ایران و مسئله پخش جهانی و... ما در گروه بازنده‌ها قرار گرفته‌ایم و خیلی هم فرقی نمی‌کند که در جست‌وجوی فریده راهی اسکار شود یا قصرشیرین.
ما ظاهرا این پند بنیانگذار مسابقات المپیک را جدی گرفته‌ایم که هدف، شرکت در مسابقات است نه قهرمانی!