قمارباز بازنده

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

رئیس‌جمهور آمریکا در تازه‌ترین اظهارنظر درباره ایران نتوانست عصبانیت خود را از مواضع جمهوری‌اسلامی پنهان کند و تأکید کرد: «ایرانی‌ها رفتار درستی ندارند»؛ موضوعی که بیش از هر چیز، از خشم دونالد ترامپ در عدم‌دستیابی به اهداف راهبردی ترسیم شده در مواجهه نظامی با تهران حکایت دارد. ترامپ که گمان می‌کرد با طراحی یک حمله نظامی مشترک با رژیم‌صهیونیستی علیه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، تهران را برای حضور سر میز مذاکره نامتوازن مجاب خواهد کرد، اکنون با مواضعی ازسوی ایران مواجه شده‌ مبنی بر اینکه جمهوری‌اسلامی همچنان بر رعایت خطوط قرمز مذاکراتی خود اصرار دارد و حاضر به عقب‌نشینی از مواضع اصولی‌اش نیست. ازسوی دیگر رئیس‌جمهور آمریکا طی هفته‌های اخیر با حجم گسترده گزارش‌ها و اطلاعاتی مواجه شده‌است که نشان‌می‌دهد حمله مشترک به ایران، نتوانسته اهداف راهبردی مدنظر واشنگتن و تل‌آویو را محقق کند؛ حقیقتی که با توجه به وضعیت فاجعه‌بار غزه، ائتلاف ضدایرانی ترامپ و نتانیاهو را بیش از پیش زیرسؤال برده‌است.

ادعاهای تازه ترامپ
موضع‌گیری اخیر ترامپ درباره ایران دربردارنده نکاتی‌ بود که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرد:
ناراحتی از مواجهه ایران: درحالی‌که ترامپ انتظار داشت حملات به ایران، تهران را از موضع ضعف پای میز مذاکره با آمریکا بنشاند،‌ مواضع اخیر تهران و وزیر امورخارجه ایران درباره موضوع «غنی‌سازی» به مذاق رئیس‌جمهور آمریکا خوش نیامده‌است؛ «ایران حرف درست را نزده است. آنها خوب صحبت نکرده‌اند و باید این کار را بکنند.»
اصرار بر یک ادعا: ترامپ براساس رویه هفته‌های اخیرش، بار دیگر بر نابودی زیرساخت‌های هسته‌ای ایران اصرار کرد؛ «برنامه هسته‌ای ایران به‌طور کامل «نابود» و «منهدم» شده‌است.»
عقبگرد تازه: رئیس‌جمهور آمریکا که پیش از این بر نابودی کامل توان هسته‌ای ایران اصرار داشت، به‌نظر می‌رسد با توجه به ارزیابی‌های موجود، اکنون یک گام به عقب برداشته است؛ «اگر آنها بخواهند دوباره آغاز کنند، باید در سایت‌های جدید این کار را انجام دهند.»‌

دلایل عصبانیت ترامپ
برای بررسی چرایی مواضع عصبی تازه رئیس‌جمهور آمریکا درباره ایران باید به موضوع‌های مختلفی اشاره کرد؛ از جمله:
شکست در نابودی کامل برنامه هسته‌ای ایران: ترامپ بارها ادعا کرده تأسیسات هسته‌ای ایران «کاملا نابود شده‌اند»، اکنون اما گزارش‌های رسانه‌های آمریکایی و اسرائیلی نشان می‌دهد این ادعاها اغراق‌آمیز بوده و ایران بخشی از توانمندی‌های هسته‌ای خود را حفظ کرده‌است؛ موضوعی که از دلایل عصبانیت ترامپ به‌حساب می‌آید.
ابعاد تازه حمله ایران به «العدید»: انتشار گزارش‌های تازه از خسارت‌های مهم حمله ایران به پایگاه استراتژیک «العدید» آمریکا در قطر، روایت‌ ترامپ از حمله ایران را زیرسؤال برده و رئیس‌جمهور آمریکا را بیش از پیش عصبانی کرده‌است.
موضع هسته‌ای مقتدرانه ایران: تشریح موضع مذاکراتی ایران ازسوی وزیر امورخارجه، به‌ویژه در گفت‌وگوی عراقچی با رسانه «فایننشال تایمز» را که با تأکید ایران بر «حفظ غنی‌سازی» و «مطالبه خسارت جنگ از واشنگتن» همراه بود ‌ باید از دیگر دلایل عصبانیت ترامپ به‌حساب آورد.
شکاف‌های داخلی: بالا گرفتن انتقادها از سیاست‌های آمریکا در قبال غزه و جنگ بدون دستاورد با ایران در داخل ایالات‌متحده، از دیگر موضوعاتی است که زمینه‌ساز عصبانیت رئیس‌جمهور آمریکا شده‌است.
تقویت توانمندی‌های ایران: گزارش‌های غربی نشان می‌دهد برآوردهای محور واشنگتن – تل‌آویو درباره تضعیف توانمندی‌های دفاعی – نظامی ایران، چندان با واقعیت‌های میدانی موجود همخوانی ندارد و جمهوری‌اسلامی گام‌های مؤثری برای تقویت توانمندی‌های دفاعی خود برداشته است.
نگرانی از مثلث مسکو، تهران و پکن: بررسی‌ها نشان می‌دهد تقویت همکاری‌های راهبردی ایران، روسیه و چین به نگرانی‌ها در واشنگتن درباره مثلث این3کشور دامن زده؛ موضوعی که انعکاس آن را در مواضع ترامپ درباره «بریکس» می‌توان مشاهده کرد.

اعتراف‌های غربی
بخش مهمی از دلایل عصبانیت رئیس‌جمهور آمریکا از ایران را باید در لابه‌لای گزارش‌های‌ رسانه‌های غربی جست‌وجو کرد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
اندیشکده آمریکایی کوئینسی: اگرچه جنگ اخیر علیه ایران اهداف گسترده‌ای را دنبال می‌کرد، اما نتیجه این برنامه‌ریزی‌ها معکوس و باعث تقویت همبستگی ملی در ایران شده‌است.
نشریه آمریکایی هیل: روسیه و ایران با رد اولتیماتوم‌های دونالد ترامپ، در مسیر تقابل با آمریکا قرار گرفته‌اند.
مجله آمریکایی امنیت ملی: تحلیلگران معتقدند محور ایران، روسیه و چین نه‌تنها فرونپاشیده، بلکه همکاری‌هایش را تقویت کرده‌است.
وبگاه آمریکایی «جهان مردم»: حملات به ایران‌ که هدف کلان تغییر رژیم را دنبال می‌کرد، به‌جای خیزش مردمی، همبستگی ملی ایرانیان را علیه مداخله خارجی برانگیخت.
مجله آمریکایی اسلیت: مسائلی که ترامپ گمان می‌برد به‌راحتی حل می‌شوند، مانند جنگ روسیه و اوکراین، جنگ اسرائیل و حماس و برنامه هسته‌ای ایران جزو دشوارترین بحران‌های جهان هستند؛ زیرا طرفین اهدافی ناسازگار دارند.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا: حملات آمریکا به ایران ضروری نبود و به هدف اساسی توقف دائمی برنامه هسته‌ای ایران دست نیافته است.‌