پل زندگی جایگزین پل گیشا می‌شود
نگاهی به تجربه بازآفرینی پروژه‌های از کار افتاده شهری در سراسر جهان
محمود مولایی/خبر‌نگار
با جمع‌آوری پل گیشا و سرعت بخشیدن به پروژه زیرگذر کوی نصر کم‌کم مقدمات احداث «پل سبز زندگی» فراهم خواهد شد. عملیات احداث پروژه زیرگذر کوی نصر از 55درصد فراتر رفته و با اتمام این پروژه تا پایان سال، پل گیشا بار دیگر به جای قبلی خود برمی‌گردد. ابتدا و انتهای پل برچیده می‌شود و پل برای ایجاد یک فضای شهری عمومی آماده خواهد شد. پل سبز زندگی طرحی برای عابران پیاده است؛ با ایجاد فضایی سبز، تفریحی و گردشگری. پل گیشا که سالیان بسیاری در محله گیشا نصب شده بود، به این محله هویت بخشیده بود. چنان‌که گیشا با این پل شهرت داشت و شهرداری تهران درصدد است با نگه‌داشتن پل، شهروندان را به گذراندن وقت در این محل ترغیب کند. جایی مانند پل طبیعت با این تفاوت که پل سبز زندگی با وسعت کوچک‌تر در خدمت شهروندان خواهد بود. اما اینکه یک مسیر خودرومحور مانند پل گیشا به یک مسیر پیاده‌راه تبدیل شود، اتفاق مهمی به‌نظر می‌رسد. این تغییر کاربری پیش از این در برخی از شهرهای بزرگ دنیا به اجرا درآمده و رضایت مردم را به‌دنبال داشته است؛ مانند اجرای آن در شهرهای نیویورک، پاریس، سئول و مکزیکوسیتی.
سئول 7017
روگذر سئول سال 1970با هدف کاهش ترافیک در این شهر ساخته شد. 47سال بعد، یعنی در سال 2017این پل خودرومحور به پیاده راه تبدیل شد. مشکلات روگذر سئول شهردار سئول را در سال 2015بر آن داشت تا این مشکل را ریشه‌کن کند. در این سال مسابقه‌ای برای طراحی و ایده در مورد پل برگزار شد و با برگزیده شدن طرح برتر، عملیات این پروژه یک سال بعد شروع به‌کار کرد. از آنجا که این پروژه در سال 2017به سرانجام رسید، نام آن «سئول 7017» شد تا زمان ساخت پل خودرومحور و پل پیاده‌رو را یادآوری کند. البته تعداد مسیرهای پیاده‌روی پل نیز 17مورد است. تجدید حیات شهری و ایجاد شهر مردم‌مدار رویکرد موجود در ساخت این پروژه بوده و در چشم‌انداز طرح آمده است: «محیط شهری تجدیدپذیر، پایدار و دوست‌داشتنی برای مردم».
فضای روی پل به‌طور کلی برای پیاده‌روی، تفریح و سرگرمی طراحی شده است. 8مرکز اطلاع‌رسانی شامل اطلاعات توریستی و تاریخی در مورد شهر سئول در سایت جانمایی شده است. همچنین تعدادی کافه، غذاخوری و رستوران‌هایی با غذاهای خاص محلی وجود دارند که مشتریان زیادی را به‌خود جذب کرده است. فضای سبز این پل به شکلی است که 50خانواده گیاهی شامل درختان، درختچه‌ها و گل‌ها را در 645گلدان بتنی استوانه‌ای در خود جای داده که حدود 24هزار گیاه را شامل می‌شود.
آوِنیدا چَپولتِپ مکزیکوسیتی
فضای 42هزار متری در شهر مکزیکوسیتی به‌عنوان کریدور فرهنگی شناخته می‌شود. چشم‌انداز آن وسعت بسیاری دارد و تعاملات اجتماعی را در یک فضای عمومی برقرار کرده است. این فضا قرار است به‌عنوان ژنراتور زندگی شهری عمل کرده و یک مقصد نو، هیجان‌انگیز و فعال برای مردم باشد. این فضا سال 2017ساخته شد، درحالی‌که تاریخچه آن به قرن شانزدهم برمی‌گردد؛ زمانی که این مکان پیوند اصلی بین شهر و امپراتوری آزتک بوده است. البته طرح جدید، این مرکز ارتباطی و تاریخچه و شخصیت فعلی آن را برجسته‌تر کرده است. چشم‌انداز طرح تغییر منطقه آونیدا در مکزیکوسیتی به پارک عمومی شهر است و بازسازی منطقه، تقویت اقتصاد محلی، ایجاد فضا برای عابران پیاده، ساماندهی محیط و افزایش ارتباطات، مکانی برای استفاده از تنوع فرهنگی شهر و... از اهداف احداث آن قلمداد می‌شود.
بخش‌های مختلف پارک با استفاده از کدگذاری و رنگ‌های منحصربه‌فرد تشخیص داده می‌شوند. مسیرهای جداگانه برای فعالیت‌های ورزشی مانند مسیر اسکیت‌بازان، دوچرخه‌سواران، کالسکه‌ها، صندلی‌های چرخ‌دار، مکان‌های نشستن در فضا، کافه‌ها و رستوران‌ها از ویژگی‌های این منطقه است. همچنین طرح دارای ضوابطی در زمینه آسایش اقلیمی مانند تراس‌های سرپوشیده برای انواع مختلف آب‌وهوا در فصول مختلف سال است.
های لاین نیویورک
یک پارک و فضای شهری عمومی است؛ با این تفاوت که روی خطوط راه‌آهن قدیمی در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین احداث شده است. طول این مسیر 22بلوک و 25خیابان را در شهر نیویورک دربرمی‌گیرد. این پل از 3 محله معروف شهر عبور می‌کند؛ محله‌هایی که در مقطعی از زمان به واسطه کاربری‌های صنعتی و حمل‌ونقل آسیب دیده‌اند. پروژه «های‌لاین نیویورک» جزو معروف‌ترین پروژه‌های تبدیل زیرساخت‌های قدیمی به فضای شهری است؛ جایی که به نیازهای تفریحی مردم پاسخ می‌دهد و رفت‌وآمدهای شهروندان به آن هویت داده است. البته طراحی پل بهگونهای است که از جذب بیشترین پتانسیل‌های اقتصادی نیز غافل نشده‌اند. تاریخچه این محل نشان می‌دهد که نخستین‌بار در سال 1847شهردار وقت نیویورک دستور ساخت راه‌آهن را داده است. اما در سال‌های بین 1851تا 1929به قدری تصادف‌های بین قطارها زیاد بوده که خیابان دهم شهر به خیابان مرگ معروف شده است. البته در سال 1980آخرین قطار از روی پل عبور کرده و در سال 2002طرح تخریب این محور ریخته شده است. در سال‌های 2009و 2010نیز فاز یک و دو پروژه «های‌لاین نیویورک» به‌عنوان یک فضای شهری عمومی افتتاح شده است. کاربری‌های فعلی شامل گالری، مراکز هنری، رستوران، مسکونی، کافه، خردهفروشیها، پارک و فضای سبز است. مساحت های لاین 296هزار مترمربع است.
پِرُمِنِید پلنت پاریس
به موازات رود سن در شهر پاریس روی پل قدیمی وینسنس فضای طبیعت‌محوری طراحی شد که بیشتر به‌عنوان کمربند سبز وسیعی در شرق پاریس شناخته می‌شود. ابتدای پروژه با پل هوایی هنر آغاز می‌شود و به طول 4.7کیلومتر به سمت شرق امتداد می‌یابد. هنگامی که سایر راه‌آهن‌های رها شده به پارک و باغ‌راه تبدیل شدند، پرمنید نخستین فضای سبز ساخته شده روی پل هوایی مرتفع در پاریس بود. بخش اول مجموعه روی پل هوایی، 10متر به سمت بالا می‌رود و بعد به طول 1.5کیلومتر امتداد می‌یابد که شامل یک پیاده‌راه باریک می‌شود. این پیاده‌راه محصور درختان کوتاه، درختچه‌ها و گیاهان، زیبایی ویژه‌ای پیدا کرده است. طول مسیر در برخی نقاط در تقاطع با خیابان گشوده می‌شود و پله‌های منتهی به سطح خیابان در طول مسیر قابل مشاهده است.
این پل قدیمی در سال 1859به‌عنوان خط آهنی برای قطارهای باربری ساخته شد. تغییر کاربری آن از خودرومحور به پیاده‌محور در سال 1993صورت گرفت و تا قبل از افتتاح پروژه «های لاین نیویورک» نخستین پارک شهری مرتفع بر پایه ریل در جهان بوده است. رویکرد پروژه طبیعت‌محور عنوان شده و اهداف طرح شامل کمک به تقویت شخصیت کنونی شهر پاریس به‌عنوان نشانه، ایجاد یک محیط پیاده‌محور و... است. البته کلیت طرح شامل فعال‌سازی دوباره و احیای خط آهن قدیمی به‌صورت شبکه قوی پیاده‌محور است.
