یادداشت
زندگی دوباره برای باغ‌های تهران
علی اعطا/ سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران
از نمایندگانتان در شورای پنجم می‌پرسید دستاورد؟ این هم دستاورد. مگر در زمان انتخابات در رابطه با اصلاح قوانین باغ‌ها وعده ندادیم؟ به محض ورود به شورا، نخستین قدم را برداشتیم و طرح اولیه را تهیه و مسیری دو ساله را طی کردیم تا در نهایت پیشنهاد پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران، تبدیل به بخشی از سند طرح جامع تهران شد و ملاک عمل قرار گرفت.
توسعه، همواره با از میان برداشتن خانه‌ها ، بناها و باغ‌ها حاصل نمی‌شود. در بسیاری مواقع توسعه محصول حفاظت است. تهران باید شهری باشد که در تداوم سنت فرهنگی و حیات طبیعی خود، مسیر توسعه را بپیماید. باغ‌های تهران، بخشی از میراث طبیعی شهر بوده و هستند. قوانین، ضوابط و مقررات سال‌های اخیر، با تسلیمی چه بسا ناخواسته در برابر بازار ساخت و ساز، این بخش ارزشمند از میراث طبیعی شهر را در چرخه اقتصاد ساخت‌وساز وارد کرد و از این طریق، موجب نابودی بخش مهمی از آن شد.
در حداقل دو دهه اخیر، بازار سوداگری ساخت و ساز، با قدرتی سیری‌ناپذیر، به جنگ میراث فرهنگی و طبیعی رفت و باغ‌های شهر نیز بخشی از این میراث بودند. از سال 82 که مصوبه موسوم به برج باغ در شورای دوم پایتخت به تصویب رسید، تا انتهای سال 96 یعنی زمان توقف صدور پروانه براساس مصوبه برج باغ، سیاستگذاران و قانونگذاران با وجود تلاش‌های انجام شده، در عمل نتوانستند این روند را اصلاح کنند و یا حداقل، مسیر صحیح حقوقی را طی کنند. اما این مسیر، امروز در نیمه اول عمر شورای پنجم، در مجرای صحیح حقوقی خود، انجام شد و به گمانم به‌عنوان نقطه درخشانی از کارنامه شورای پنجم باقی خواهد ماند.
تصویب پیشنهاد شورای اسلامی شهر تهران در جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، به‌منظور اصلاح ضوابط ساخت در باغ‌های تهران، اکنون فصل جدیدی را در مواجهه با باغ‌های شهر رقم می‌زند. تهران امروز، در فضاهای عمومی و فضاهای شهری خود، در ساختمان‌های میراثی خود میزبان شکل جدیدی از اقتصاد مبتنی بر فرهنگ شهروندی و شهرنشینی شده است. چرا اکنون در پهنه‌های مرکزی شهر، به سراغ خانه‌باغ‌های قدیمی می‌روند، اما انتخاب آنها، تخریب و نوسازی نیست؟ چرا کافه‌ها ، گالری‌ها، رستوران‌ها ، کتابفروشی‌ها و تئاترها در خانه‌های قدیمی برپا می‌شود؟ چرا مراجعات به شهرداری‌های مناطق مرکزی در شهر، برای سرمایه‌گذاری در خانه‌های قدیمی، شتاب گرفته است؟ پیداست شکل تازه‌ای از فعالیت اقتصادی مبتنی بر فرهنگ شهرنشینی و شهروندی پدیدار شده است. نوعی از فعالیت اقتصادی که سودآوری خود را در تخریب و نوسازی جست‌وجو نمی‌کند؛ و فعالان آن، نگاهی به ارزش‌های نهفته در فضا و کالبد شهر به مثابه میراث شهرنشینی دارند. اینکه پیش‌تر گفته‌ام باید باغ‌ها را از چرخه اقتصاد ساخت‌وساز خارج کرد، البته در اشاره به فضای اقتصادی تازه‌ای است که پدید آمده. ما در ضوابط جدید این فرصت را ایجاد کرده‌ایم تا مالکان باغ‌ها بتوانند فهرست متنوعی از انواع فعالیت‌های فرهنگی، اقامتی، پذیرایی، گردشگری، درمانی و سایر فعالیت‌ها را در باغ مستقر کنند و در ساخت‌وساز محدودی که اجازه خواهند داشت، شکل بدهند. اکنون، این ضوابط از سوی شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران به شهردار تهران، و از سوی شهردار تهران به مناطق 22گانه ابلاغ شده است. مالکان و سرمایه‌گذاران؛ بسم‌الله.
