از کوچه‌باغ‌ها تا باغ‌کاجی
موضوع:باغ‌های طرشت
ویژگی: باغ‌ها و میوه‌های نوبرانه طرشت از توت تا انجیر و خرمالو در تهران قدیم مشهور بود
روزگاری نه چندان دور، در آبادی طرشت تا چشم کار می‌کرد باغ میوه و اراضی گندم، جو و یونجه‌زار دیده می‌شد و کوچه‌باغ‌هایی دلگشا که عطر میوه‌های نوبرانه‌اش دل هر رهگذری را می‌برد. پیامد‌های توسعه شهرنشینی از دهه 50 به بعد گریبان طرشت زیبا را هم گرفت و طولی نکشید که باغ‌های انبوه این گستره نیز یک به یک جای خود را به خانه‌ها و خیابان‌ها دادند. اگرچه طرشت با روزگار طلایی خود فاصله بسیار دارد، اما هنوز هم این محله با باغ‌هایش شناخته می‌شود و کوچه‌باغ‌هایی با دیوارهای کاهگلی دارد که موسفیدان محله را با خود به روزگار گذشته طرشت می‌برد. رضا طرشتی‌نژاد، یکی از اهالی قدیمی طرشت، در این‌باره می‌گوید: «اکنون از باغ‌های طرشت 51 قطعه باقی مانده، اما روزگاری شمار باغ‌های طرشت چند ده برابر این تعداد بود که با 5قنات پرآب و همیشه جاری این آبادی، معیشت ساکنان قدیمی طرشت را تامین می‌کرد. از این تعداد اما شمار زیادی از باغ‌های طرشت در اثر توسعه شهرنشینی، توسعه ساخت‌وسازها در اراضی بالادست و تغییر مسیر قنات‌ها، سرنوشتی جز نابودی و تغییر کاربری نداشتند.» با وجود این، هنوز در طرشت می‌شود از باغ‌های باقیمانده از دوران گذشته آبادی سراغ گرفت. اگرچه ضلع شمالی بلوار شهید رسول چوب تراش که روزگاری مملو از باغ‌های سرسبز بود، اکنون در سیطره آپارتمان‌ها قرار دارد، اما در ضلع‌های جنوب و شمال‌شرقی این بلوار باغ‌های قدیمی طرشت باقی مانده‌اند. طرشتی‌نژاد می‌گوید: «نام این محدوده در گذشته «کوچه‌باغ» بود؛ محلی مملو از باغ‌های میوه؛ از باغ توت و انار تا انجیر و گاهی هم خرمالو که خانه‌های گلی و قدیمی طرشت در دل آنها قرار داشت. چند باغ قدیمی و معروف طرشت نیز در محدوده کوچه باغ قرار داشتند؛ ازجمله باغ حاج عبدالله، قاسم سالار، حاج رحمت حسینمردی و...که اکنون برخی از آنها از میان رفته و تعداد اندکی که باقی مانده‌اند برای اهالی قدیمی طرشت یادآور خاطرات کوچه‌باغ‌اند.» معیشت ساکنان قدیمی طرشت نیز با باغداری و فروش میوه‌های مرغوب آبادی در محدوده معروف به سه راه طرشت گره خورده بود. طرشت علاوه بر میوه‌های خرمالو، انجیر، شاتوت و گردو، توتستان‌های بزرگی داشت که از آن توتستان‌ها، تعدادی انگشت‌شمار باقی مانده است. طرشتی‌نژاد می‌گوید: «توت‌ها و میوه‌های مرغوب طرشت، علاوه بر تهران، به شمال کشور نیز فرستاده می‌شد و تهرانی‌ها برای خرید میوه به طرشت مراجعه می‌کردند. اکنون نیز فروش توت در حاشیه خیابان تیموری، یادگاری از همان دوران است که توتستان‌های وسیع آبادی، معیشت بسیاری از باغداران و کارگران را تامین می‌کرد. طرشتی‌نژاد درباره دیگر باغ‌های معروف طرشت می‌گوید: «از دیگر باغ‌های معروف طرشت می‌شود به باغ وقفی که توت و گردو و انار داشت، اشاره کرد یا از باغ کاجی نام‌برد که اکنون نیز وجود دارد و کوچه‌ای به همین نام در طرشت داریم.»
