کشاورزی
موتورهایی که شیره حیات رودخانه را می‌کشند
رهاسازی فاضلاب صنعتی، فاضلاب انسانی، تصرف زمین‌ها و توسعه کشت‌وکار در اطراف رودخانه اترک حیات آن را تهدید می کند
خراسان شمالی 6600 کیلومتر رودخانه و مسیل دارد که 2100 کیلومتر آن رودخانه‌ها و مسیل‌های مهم است. به گزارش ایسنا، خراسان شمالی یکی از استان‌هایی است که اهالی برخی از روستاهای آن برای تامین آب شرب و آب کشاورزی با مشکل مواجهند. این مشکل سال گذشته برای مردم روستاها به بحران تبدیل شده بود. در این میان برخی کشاورزان به منظور دریافت آب بیش از حقابه خود و برای بهره‌برداری از آب رودخانه‌ها از موتور تلمبه استفاده می‌کنند.
استفاده غیرمجاز از منابع آبی
رودخانه اترک درگیر مشکلات زیست‌محیطی گوناگونی است. دوستداران محیط‌زیست بارها درباره رهاسازی فاضلاب صنعتی، فاضلاب انسانی، تصرف زمین‌های اطراف و توسعه کشت‌وکار در اطراف رودخانه هشدار داده‌اند. متاسفانه فاضلاب واحد‌های صنعتی و بعضا فاضلاب انسانی به رودخانه اترک ریخته می‌شود و علاوه بر آن، برخی از کشاورزان با توسعه کشت‌وکار در اطراف این رود به آن آسیب می‌زنند. مجرد یکی از اهالی روستای نجف‌آباد در توابع بخش گرمخان در شهرستان بجنورد گفت: رودخانه اترک از نزدیکی روستای نجف‌آباد عبور می‌کند و بالادست این روستا چندین روستا وجود دارد.
وی بیان کرد: جهاد کشاورزی برای این‌که همه روستاها از آب این رودخانه بهر‌ه‌مند شوند در هر روستا یک بند ساخته است تا بخشی از این آب در آنجا ذخیره و مابقی آب سرریز شود و به روستاهای پایین‌دست حرکت کند. مجرد ادامه داد: اما متاسفانه برخی از افراد به حق خود راضی نیستند و علاوه بر آب ذخیره‌شده در پشت بند، از موتور تلمبه دیزلی استفاده می‌کنند. همین امر موجب شده است آب بسیار کمی از روی بند سرریز شود و در نتیجه آب چندانی به روستاهای پایین‌دست همچون نجف‌آباد نرسد. وی یادآور شد: در گذشته صدای این موتور تلمبه‌ها که همچون زالو آب را به سمت خود می‌کشند در شب شنیده می‌شد، اما حالا اگر اطراف رودخانه اترک بروید این صدا در طول روز نیز به وضوح شنیده می‌شود.
کاهش منابع آبی و کشاورزی تک‌محصولی
یکی دیگر از اهالی روستای نجف‌آباد گفت: کاهش نزولات آسمانی و استفاده بیش از حد آب رودخانه توسط روستاهای بالادست همچون قشلاق، عبدل‌آباد، آق‌تپه و... سبب شده است آب چندانی به این روستا نرسد. به همین دلیل هم در کشت‌وکار از شیوه چندمحصولی به سمت تک‌محصولی پیشرفته‌ایم. وی اظهار کرد: اکنون اهالی روستاهای پایین‌دست بخش حصار گرمخان همچون نجف‌آباد مجبورند فقط محصولاتی همچون گندم و جو پاییزه را کشت کنند تا این محصولات بتوانند از آب و رطوبت پاییزه، زمستان و ابتدای بهار استفاده کنند. وی توضیح داد: در گذشته بسیاری از کشاورزان علاوه بر گندم و جو اقدام به کشت محصولات دیگری همچون پنبه، گوجه‌فرنگی و... می‌کردند اما اکنون یا این محصولات کشت نمی‌شود و یا این‌که در سطح بسیار اندکی کشت می‌شود. این کشاورز اهل روستای نجف‌آباد با اشاره به این‌که در حال حاضر پنبه کاشته است و باید آن را آبیاری کند، افزود: شب گذشته نوبت آبیاری زمین‌های کشاورزی من بود، اما از 5 هزار متر موفق شدم فقط حدود 500 متر را آبیاری کنم.
توقیف سالانه 200 تا 250 موتور تلمبه غیرمجاز از رودخانه
برای جلوگیری از بهره‌برداری غیرمجاز آب رودخانه‌ها و چاه‌های کشاورزی، شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی سالانه تعدادی از موتور تلمبه‌ها را توقیف می‌کند. «وحید واسطه»، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی، در این باره اظهار کرد: استفاده از موتور تلمبه دیزلی غیرمجاز در مسیر رودخانه بیشتر در شهرستان مانه و سملقان مشاهده می‌شود. بیشتر تلمبه‌های به کار برده شده غیرمجاز در حاشیه رودخانه اترک است. بیشتر استفاده تلمبه‌های دیزلی به هنگام پر آب بودن رودخانه‌هاست. وی با اشاره به این‌که فعالیت این تلمبه‌ها غیرمجاز است، گفت: این تلمبه‌ها به‌منظور کشیدن آب بیشتر از رودخانه‌ها برای کشاورزی استفاده می‌شود که با مشاهده آن با آنها برخورد قانونی می‌شود.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی افزود: اکنون این تلمبه‌ها هم در شب و هم در روز فعالیت می‌کنند و سالانه به طور متوسط 200 تا 250 موتور تلمبه غیرمجاز توسط این شرکت توقیف می‌شود. با وجود این همچنان کشاورزان و دوستداران حفاظت محیط زیست درباره سرنوشت منابع آبی این منطقه ابراز نگرانی می‌کنند. از این رو نیاز است برای مشکل آب در این منطقه راه‌حلی اساسی اندیشیده شود.
