چرا ائتلاف آمریکا برای خلیج‌فارس شکست خورد؟

سرنوشت طرح آمریکا برای تشکیل ائتلاف نظامی در خلیج‌فارس چه شد؟ چرا برخلاف انتظارات اولیه، اتحادیه اروپا، برخی کشورهای عربی و حتی ژاپن که سهم مهمی از تجارت در تنگه هرمز دارد، حاضر به همکاری برای تشکیل این ائتلاف نشدند؟ به‌عبارت صریح‌تر چرا طرح آمریکا شکست خورد؟ اگرچه پاسخ به این سؤال نیازمند بررسی جامع تحولات منطقه است، اما ظاهرا محافل امنیتی اسرائیل، مسئولیت آن را متوجه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا می‌دانند. روزنامه هاآرتص در شماره روز گذشته خود  نوشت: ناکامی طرح آمریکا تا اندازه‌ای است که حتی کشورهای عربی، بعد از تمام عملیات‌های خرابکارانه در این منطقه حاضر به همراهی با آمریکا نیستند. به نوشته این روزنامه اسرائیلی «عدم‌اتخاذ مواضع قاطعانه از سوی ترامپ در قبال ایران، اجتناب او از گزینه نظامی و ابراز تمایل مداوم به مذاکره، متحدان واشنگتن را دچار سرخوردگی کرده است.» این در حالی است که اکنون شرایط از عدم‌تمایل برای مقابله با ایران فراتر رفته و برخی کشورهای منطقه، ازجمله امارات حتی به‌دنبال بهبود روابط خود با تهران هستند.
هاآرتص به نقل از یک افسر امنیتی اسرائیلی نوشته: انتظار می‌رفت امارات نقش مهمی در تشکیل ائتلاف نظامی علیه ایران بازی کند، اما در سایه مواضع ترامپ، نه‌تنها نامی از ایران در حملات نفتکش‌ها نیاورده بلکه هیأت‌های نظامی برای تقویت روابط امنیتی با تهران اعزام می‌کند. پیام روشن اعزام هیأت گارد ساحلی به ایران در شرایط زمانی کنونی این بود که امارات بخشی از محور ضد‌ایرانی نیست.

اختلاف امارات و عربستان بر سر ایران
روزنامه هاآرتص در بخش دیگری از این گزارش با بررسی تبعات مواضع ترامپ در میان کشورهای عربی نوشت: عملا دیدگاه واحدی که نسبت به ایران و نحوه تعامل با این کشور در میان رهبران عربی منطقه صورت گرفته بود، از بین رفته است. امارات هم‌اکنون به کلی مخالف اقدام نظامی علیه ایران است؛ درحالی‌که عربستان سعودی همچنان از این گزینه حمایت می‌کند. علاوه بر این به‌نظر می‌رسد امارات حتی از تشدید تحریم‌ها علیه ایران هم راضی نیست؛ امری که نشان می‌دهد اجماع عربی علیه ایران از بین رفته است. این در حالی است که امارات به رهبری محمد بن‌زاید نقش مهمی در طراحی فشارهای اقتصادی و امنیتی علیه ایران داشت تا جایی که در این مسیر، در را به روی تعامل گسترده با رژیم صهیونیستی باز کرده بود، اما حالا کاملا تغییر جهت داده و مسئولیت این وضعیت بدون شک متوجه دونالد ترامپ و مواضع اشتباه او در قبال ایران است.

براساس گزارش هاآرتص، ارزیابی محافل امنیتی اسرائیل نسبت به موقعیت عربستان سعودی در جنگ یمن نیز چندان خوش‌بینانه نیست، «چرا که امارات به کلی خواهان خروج از این جنگ است و عربستان، به تنهایی توان و ابزارهای لازم برای اداره بحران در تمام جبهه‌های نبرد را در اختیار ندارد». این در حالی است که طی روزهای اخیر نشانه‌هایی از تغییر موضع سعودی در جنگ یمن نیز به چشم خورده است، اگرچه همچنان نمی‌توان با قاطعیت در این‌باره پیش‌بینی کرد. اشاره هاآرتص به گزارش روز سه‌شنبه روزنامه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال مبنی بر احتمال مذاکره مستقیم میان عربستان سعودی و جنبش انصارالله یمن برای مصالحه است. این روزنامه، سفر اخیر وزیر امور حج سعودی به تهران را نیز در این چارچوب ارزیابی کرده است.

تقابل اروپا و آمریکا
اگر چه کشورهای عربی در اثر ضعف ترامپ در مقابل ایران، سیاست‌های خود را تغییر داده‌اند اما اروپا از اساس، سیاست مختلفی را نسبت به ایران دنبال می‌کند؛ سیاستی که گاها در نقطه مقابل واشنگتن قرار می‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که انگلیس به‌عنوان کشوری که بیشترین آسیب را در اثر تحولات تنگه هرمز دیده نه‌تنها تاکنون حاضر به ارسال نیروی نظامی به خلیج‌فارس نشده بلکه تمایلی نیز از خود برای مشارکت در ائتلاف مدنظر آمریکا نشان نمی‌دهد. از سوی دیگر، کشورهای فرانسه و آلمان به‌عنوان رهبران فعلی اتحادیه اروپا هم به صراحت با طرح واشنگتن برای تشکیل ائتلاف نظامی در خلیج‌فارس مخالفت کرده‌اند چرا که خواهان ورود به درگیری ناخواسته با ایران نیستند.

شبکه اقتصادی ایران در آسیای میانه
به‌گفته هاآرتص، محافل امنیتی اسرائیل، مسئولیت مواضع ناهمسوی اتحادیه اروپا را نیز متوجه رئیس‌جمهور آمریکا می‌دانند چرا که پیش از این کشورهای اروپایی نقش مهمی در اجماع جهانی علیه تهران بازی می‌کردند. این روزنامه به نقل از اسحاق لفانون، سفیر پیشین اسرائیل در قاهره نوشته: ایران با ایجاد شکاف میان مخالفان خود در تلاش برای عبور از بحران است؛ درحالی‌که همزمان با این تحولات، شبکه‌ای پیچیده در کشورهای آسیای میانه، ازجمله تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و ارمنستان به‌منظور شکست تحریم‌های جدید علیه خود به‌وجود آورده است. البته وی مدعی شده آذربایجان به‌رغم وجود اکثریت شیعه حاضر به همکاری با ایران برای دور زدن تحریم‌ها نیست چراکه روابط عمیقی با اسرائیل و آمریکا دارد.