تأمین مالی مسکن؛ پشت سد بانک مرکزی

معاون رئیس سازمان بورس بعد از سال‌ها وقفه، از برنامه‌ریزی برای تاسیس صندوق‌های جدید زمین و ساختمان خبر داد. همزمان مدیرعامل بانک مسکن هم از انتشار اوراق رهنی جدید مسکن سخن گفته است.

به‌گزارش همشهری، صندوق‌های زمین و ساختمان یکی از معدود پروژه‌های شکست‌خورده سازمان بورس است. مقررات فعالیت صندوق‌های زمین و ساختمان از اوایل دهه 90 تدوین شد و قرار بود تا سال99 این صندوق‌ها سهم بزرگی از تولید و تامین مالی بخش مسکن را برعهده بگیرند اما از چند سال پیش، صدور مجوز جدید برای تاسیس این صندوق‌ها در سازمان بورس متوقف شد. صندوق‌های زمین و ساختمان قادرند از طریق جمع‌آوری منابع خرد و تخصیص آن به پروژه‌های ساختمانی به افزایش تولید و تامین مالی مسکن کمک کنند.

مقامات سازمان بورس می‌گویند در چند سال اخیر درخواستی برای تاسیس صندوق‌های جدید ارائه نشده، اما تحلیلگران بر این باورند که جذاب‌نبودن مدل مالی این صندوق‌ها برای سرمایه‌گذاران و ممانعت بانک مرکزی از فعالیت صندوق‌ها، از دلایل شکست این طرح بوده است. این رخدادها موجب شده حلقه‌های اصلی تامین مالی بخش مسکن از طریق بازار سرمایه تکمیل نشود و همچنان 99درصد منابع مالی بخش مسکن از بازار پول تامین می‌شود.

بعد از سال‌ها رکود، بانک مسکن اعلام کرده چنانچه بتواند از سد بانک مرکزی برای تأیید مجوز عبور کند، یک یا چند صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان تاسیس می‌کند.

تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری جدید در گام نخست به مجوز سازمان بورس و در گام بعدی به تأیید بانک مرکزی نیاز دارد. پیش از این مجوزها فقط با نظر سازمان بورس صادر می‌شد اما به‌دلیل مخالفت‌های بانک مرکزی در چند سال گذشته، بانک مرکزی به بهانه‌های مختلف به مانعی در برابر توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری تبدیل شد.

برنامه‌های جدید تأمین مالی مسکن
در این میان دیروز مسئولان سازمان بورس اخبار تحرک تازه به‌وجود آمده در این بخش را تأیید کردند؛ چنان‌که سعید فلاح‌پور، معاون نظارت بر نهاد‌های مالی سازمان بورس به همشهری گفت: بانک مسکن برای صدور مجوز جدید تاسیس صندوق زمین و ساختمان مذاکراتی را با سازمان بورس انجام داده است. به‌گفته او، در صورت تأیید بانک مرکزی، بانک مسکن می‌تواند این صندوق یا صندوق‌های جدید را تاسیس کند. سعید فلاح‌پور در پاسخ به این پرسش که سازمان بورس چه اقدامات دیگری را در زمینه تامین مالی حوزه مسکن انجام داده است، گفت: قرار است به‌زودی صندوق‌های املاک و مستغلات هم آغاز به‌کار کنند. او اشاره‌ای به جزئیات این طرح نکرد اما ادامه داد: بانک مرکزی براساس شرایط قانونی محدویت‌هایی برای تاسیس صندوق‌ها ایجاد کرده در نتیجه، بانک مسکن تا زمان دریافت تأییدیه بانک مرکزی، نمی‌تواند صندوق زمین و ساختمان تاسیس کند.

او با اشاره به محدودیت‌های قانونی در این زمینه، تأکید کرد: سازمان بورس موانع را به اطلاع بانک مرکزی رسانده و خواسته بانک مسکن بتواند زمینه تاسیس صندوق‌های زمین و ساختمان را فراهم کند اما بانک مرکزی فعلا مجوزی صادر نکرده است. فلاح‌پور در پاسخ به این پرسش که قرار است بانک مسکن چند صندوق زمین و ساختمان تاسیس کند، توضیح داد: مدلی در حال طراحی است که براساس آن ممکن است یک یا چند صندوق سرمایه‌گذاری توسط بانک مسکن تاسیس شود. در پاسخ به این پرسش که چرا سال‌ها‌ست به ‌غیر از 2صندوق هیچ صندوق زمین و ساختمان دیگری در حوزه مسکن فعالیت نکرده‌اند، گفت: به این دلیل که درخواستی به سازمان برای تاسیس صندوق‌های جدید ارائه نشد.

انتشار اوراق رهنی
همزمان مدیرعامل بانک‌مسکن از تعریف ابزارهای جدید مالی با همکاری سازمان بورس خبر داد و گفت: عرضه ابزار‌های جدید مالی در بخش مسکن در دستور کار بانک و گروه مالی بانک مسکن است اما پیش از آن سازمان بورس و بانک مرکزی می‌بایست یک‌سری مجوزهایی را صادر کنند. البته امیدواریم در اسرع وقت و با همکاری سازمان بورس و بانک مرکزی این مهم هرچه زودتر انجام شود. او تأکید کرد: عملیاتی‌شدن این طرح منوط به دریافت مجوز از سازمان بورس و بانک‌مرکزی است. ابوالقاسم رحیمی‌انارکی گفت: برای تاسیس صندوق‌های زمین و ساختمان هم با محدودیت‌های دریافت مجوز از بانک مرکزی مواجهیم که امیدواریم رفع شوند. ابوالقاسم رحیمی‌انارکی بیان کرد: بانک مسکن استفاده از پتانسیل‌های بازار سرمایه را در برنامه‌ریزی‌های خود لحاظ کرده که نمونه آن طرح انتشار ۱۰هزار واحد اوراق رهنی است که حتی مقدمات آن هم فراهم شده و فقط در انتظار صدور مجوزهای نهایی است.