بختی که سخت باز می‌شود

خدیجه ستارزاده  | البرز- خبرنگار


ازدواج به عنوان امری مهم برای بقای جامعه و حفظ اخلاقیات و ارزش‌های والای انسانی پیش روی جوانان است، به همین دلیل اولین روز ماه ذی‌الحجه که سالروز پیوند حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) است، به نام روز ازدواج نامگذاری شده است تا جوانان با الگوگیری از زندگی این بزرگان در مسیر درست گام بردارند. 
قناعت، مهریه پایین، ساده‌زیستی، دوری از اشرافی‌گری و تجملات، بر یکدیگر سخت نگرفتن، ملاک قرار دادن معیارها و خصوصیات معنوی و اخلاقی و... از مواردی است که از زندگی این 2 بزرگوار می‌توان الگو گرفت. اما امروزه ازدواج‌ها فاصله زیادی با این الگوها گرفته که خود منشا عدم توافق و در نتیجه طلاق زوجین می‌شود. 

امروزه جوان‌ها کمتر تمایلی برای آغاز زندگی مشترک دارند که معضلات اقتصادی و مالی یک دلیل مهم برای این بی‌میلی عنوان می‌شود. این معضل اجتماعی در البرز نیز مانند دیگر استان‌ها وجود دارد.  هر از چند گاهی آمار و اخباری مبنی بر آمار پایین ازدواج در البرز و بالعکس آمار بالای طلاق داده می‌شود. برای اطلاع دقیق از این آمار با اداره ثبت احوال استان که نهاد مرجع برای دادن آمار است و همچنین امور اجتماعی استانداری البرز برای این‌که وضعیت ازدواج در استان چطور است و چه اقداماتی در این امر مهم انجام می‌شود، تماس گرفتیم، اما هیچ کدام حاضر به دادن آمار و اطلاعاتی در این باره نشدند و از پاسخگویی سرباز زدند. 


تغییر معیارهای زندگی مشترک 

یک کارشناس امور خانواده اظهار می‌کند: بعد از تولد بزرگ‌ترین اتفاق وجودی و ماهیتی هر فرد ازدواج به حساب می‌آید، چراکه شخص از کانون خانواده جدا شده و خود مسئولیت زندگی جدیدی را برعهده می‌گیرد، نقشی با اهمیت که تأثیر آن در نسل‌های آینده نیز به جای خواهد ماند. 
«فریبا سلوکی» با بیان این‌که معیارهای زندگی مشترک نسبت به گذشته تغییرات بنیادینی داشته می‌گوید: آموزش‌های تکمیلی و مشاوره پیش از ازدواج برای جوان‌ها ضرورت و تاثیر زیادی دارد. البته کلاف زندگی مشترک پیچیده‌تر از آن است که همه زوایای آن را بتوان در یک یا 2 جلسه بازگو کرد، اما هر 2 طرف باید با حقوق همسرداری و همچنین راه و روش برآورده کردن نیازهای عاطفی یکدیگر آشنا شوند. 

وی معتقد است مدیریت مشکلات در شرایط سخت زندگی مهم‌ترین آموزه‌ای است که می‌توان به زوج‌ها آموزش داد. کنترل بحران که جای خالی آن در جامعه ما به طور ملموسی احساس می‌شود، بسیار مهم است، چراکه در طول یک رابطه زناشویی همواره چالش و دغدغه‌های بسیاری پیش روی آنها قرار می‌گیرد که اگر هر کدام از طرفین نتواند آن را مدیریت کند، بی‌شک آسیب جدی به پیکره خانواده وارد می‌شود. 


موانع پیش روی ازدواج

سلوکی با اشاره به این‌که امروزه در پدیده ازدواج معیارهای نادرستی در نظر گرفته می‌شود می‌افزاید: نداشتن درک واقع از زندگی مشترک، توقع بالای جوانان از زندگی، چشم و هم‌چشمی‌ها و کم شدن گذشت و صبوری در افراد مانع گرایش آنها به ازدواج و در صورت انجام آن به طلاق ختم می‌شود، به همین دلیل دستگاه‌های متولی نقش مهمی در فرهنگ‌سازی اصول و همچنین آموزش‌های پیش از ازدواج دارند. 
این کارشناس خانواده و مشاور می‌گوید: پیش از قرار گرفتن زیر یک سقف، طرفین باید با آموزش‌های متعدد و تمرینات فراوان آستانه تحمل خود را افزایش دهند تا با هر کنشی از سوی همسر واکنش غیرمنطقی و احساسی بروز نداده و توانایی درک و پذیرش تفاوت‌ها را داشته باشند؛ موضوعی مهم که کم‌توجهی به آن امروزه باعث شلوغ شدن راهروهای دادگاه خانواده شده است. 
سلوکی با تاکید بر مسئولیت نهادهای مربوطه برای توجه ویژه و فرهنگ‌سازی در امر ازدواج اضافه می‌کند: خود جوانان نیز نقش تاثیرگذاری در ثبات این فرهنگ در جامعه خواهند داشت و باید با تکیه بر ارزش‌های اخلاقی، شروع زندگی پایدار همراه با صمیمیت و محبت را در اولویت قرار دهند. 
وی اظهار می‌کند: زیاده‌خواهی و تجملاتی بودن آیین و سنن ازدواج که امروزه یکی از عوامل بازدارنده برای شروع یک زندگی سالم است، هزینه اولیه سنگینی را به جوانان و خانواده‌ها تحمیل می‌کند که بعضا باعث می‌شود عطای آن را به لقایش ببخشند. پس ضرورت دارد برای تغییر نگاه و روش برای شروع زندگی، اول خانواده‌ها و بعد نهادهای متولی نه‌فقط با شعار دادن و حرف، بلکه با اقدام جدی برای فرهنگ‌سازی و همچنین فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای شروع یک زندگی ساده برای جوانان قدم بردارند. 


طرح‌هایی برای کاهش طلاق 

مدیرکل سازمان بهزیستی البرز به عنوان یکی از نهادهای متولی در امر ازدواج و طلاق می‌گوید: با توجه به اهمیت تحکیم بنیان نهاد خانواده به عنوان رکن اساسی جامعه و طرح پیشگیری و کاهش طلاق و عوارض ناشی از آن و همچنین با هدف رضایت پایدار روابط خانواده و افزایش دسترسی همه شهروندان به خدمات آموزشی پیشگیرانه، طرح آموزش مهارت‌های زندگی و خانواده را در بهزیستی داریم.
«اسدالله حیدری» می‌افزاید: این طرح شامل بهبود و افزایش آگاهی و اطلاعات و مهارت‌هایی است که با توجه به نقش محوری و پایداری خانواده اجرا می‌شود. 
وی با اشاره به طرح آموزش حین عقد می‌گوید: طرح تدبیر زندگی یک طرح مشارکتی بین بهزیستی، دانشگاه علوم پزشکی، دادگستری، اداره ورزش و جوانان، پلیس فتا و حوزه علمیه است که از سال 95 اجرا می‌شود و همه افرادی که در مرحله ثبت عقد هستند برای ارائه گواهی بهداشت به دفاتر ثبت عقد، موظف به گذراندن این دوره شدند. 

حیدری با بیان این‌که این طرح در حیطه روانشناسی زوجین در شرف ازدواج اجرا می‌شود، می‌گوید: در 3 ماهه اول امسال در البرز 7630 نفر در این طرح آموزش حین عقد دیدند. 
وی با اشاره به طرح مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق می‌گوید: در 3 ماهه ابتدای سال 1752 نفر (876 زوج) به مراکز بهزیستی استان مراجعه کردند که در نتیجه اقدامات انجام‌شده 54 زوج سازش کردند، 348 زوج طلاق گرفتند، به دلیل عدم همکاری و توقف در میانه راه 2 زوج بلاتکلیف هستند و 472 زوج نیز در حال گذراندن کلاس‌هاهستند. 


برگزاری کارگاه‌های تربیت مربی 

مدیرکل سازمان بهزیستی البرز می‌افزاید: کارگاه تربیت مربی آموزش مهارت‌های زندگی و خانواده با رویکرد دینی، کارگاه آموزش تربیت مربی فرزندپروری و تربیت پیشگیرانه، کارگاه تربیت مدرس آموزش پیش از ازدواج ویژه اساتید و مشاوران ویژه دانشگاه و همچنین کارگروه کنترل و کاهش طلاق با دبیری بهزیستی و ریاست استانداری از اقداماتی است که سازمان بهزیستی استان انجام می‌دهد. 
«اسدالله حیدری» اظهار می‌کند: بنا به درخواست ادارات و ارگان‌هایی که متقاضی بودند دوره‌های آموزشی پیش از ازدواج و مهارت‌های زندگی برای پرسنل برگزار شده است و این طرح در صورت تمایل هر کدام از دستگاه‌ها برای آنها اجرا می‌شود.
 وی با اشاره به همایش مهارت‌های ورود به زندگی که 13 مرداد در تالار ابن‌سینا- نژادفلاح کرج برگزار می‌شود می‌گوید: این همایش با همکاری بهزیستی البرز، معاونت فرهنگی- اجتماعی شهرداری کرج و اداره ورزش و جوانان استان برگزار می‌شود.
 

زوج‌ها چرا درخواست طلاق می‌دهند؟ 

نهادهای مختلفی در زمینه ارائه آمار و اطلاعات مربوط به ازدواج و طلاق نقش دارند که این آمار در هر حوزه متفاوت است. دادگستری، بهزیستی استانداری و برخی نهادهای دیگر به دلیل مسئولیتی که در این بخش دارند، هر کدام آمار‌های متفاوتی بر اساس مراجعان به حوزه خود را دارند.  
مدیر روابط عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان بهزیستی البرز با بیان این‌که طبق آمار افرادی که در 3 ماهه اول سال برای طلاق به مراکز بهزیستی استان مراجعه کرده‌اند، بیشترین عامل درخواست مربوط به طلاق اعتیاد است می‌افزاید: 15/0 و 18/0 درصد اعتیاد، 79/8 درصد خیانت، 85/6 درصد عدم مسئولیت‌پذیری، 57/4 درصد بیکاری، 94/1 درصد اختلالات خلقی، 39/6 درصد دخالت اطرافیان و 56/0 و 28/0 درصد سایر موارد برای مراجعه و درخواست طلاق بوده است. 

«امیرحسین امیری» اضافه می‌کند: طبق بررسی و آمار مراکز بهزیستی استان، 100 زوج مراجعه‌کننده برای طلاق در مرحله عقد، 81 زوج کمتر از یک سال زندگی، 140 زوج بین یک تا 3 سال، 106 زوج بین 3 تا 5 سال، 176 زوج بین 5 تا 10 سال و 286 زوج نیز بالای 10 سال زندگی را گذرانده بودند.
وی با اشاره به برگزاری آموزش‌ها و مهارت‌های زندگی می‌گوید: در 3 ماهه اول سال به 726 نفر آموزش‌های لازم داده شد که 458 نفر از آنها زن و 84 نفر مرد بودند. 
وی می‌افزاید: این آموزش‌ها شامل مهارت‌های حل تعارض، ارتباط موثر با همسران، فرزندپروری، مهارت گفت‌وگو، حل مساله و تصمیم‌گیری بوده است. 
امیری با بیان این‌که در سال 97 تعداد مراجعه‌کنندگان به مراکز بهزیستی البرز برای طلاق 6056 نفر بوده می‌گوید: 830 مورد آنها به سازش ختم شد. 2350 مورد به طلاق، 62 مورد سازش مشروط، 602 مورد عدم همکاری و 2212 مورد نیز پرونده‌های در دست اقدام بودند که به نتیجه نرسیدند. 
مدیر روابط عمومی و اطلاع‌رسانی بهزیستی البرز با بیان این‌که برای برگزاری کلاس‌های آموزش و مهارت‌پروری با ارگان‌های مختلف متقاضی و سمن‌ها تعامل داریم می‌افزاید: جامعه هدف خاص سازمان مثل فرزندان ساکن در مجموعه‌های بهزیستی نیز در اولویت این آموزش‌ها قرار دارند.