منطقه ممنوعه نمایندگان

فرزانه آئینی/ خبر‌نگار
تبعات مصوبه اخیر شورای‌عالی امنیت ملی مبنی بر «ممنوعیت اظهارنظر در مورد مذاکره با آمریکا» دامن 2 نماینده مجلس راگرفته است. دیروز همین موضوع بار دیگر باعث رجوع مجلس به اصل84 و 86 قانون اساسی و حق مصونیت پارلمانی نمایندگان مجلس شد. شورای‌عالی امنیت ملی، طی روزهای اخیر از حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و الیاس حضرتی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به‌دلیل اظهارنظر در مورد بحث مذاکره با آمریکا به هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان اعلام شکایت کرده و خواستار برخورد با آنها شده است. مرسوم بودن چنین موضع‌گیری‌هایی بین صاحب‌نظران و نمایندگان سبب شکل‌گیری نارضایتی درمیان نمایندگان شده است و آنها فارغ از خاستگاه سیاسی و نوع نگاهشان به بحث مذاکره با آمریکا اعلام شکایت علیه نماینده به خاطر اظهارنظر در مباحث روز کشور را بدعت‌گذاری جدید نهادهای بالادستی مجلس می‌دانند و تأکید می‌کنند که این دست مسائل با حق مصونیت پارلمانی‌شان در تناقض است.

پیش‌تر در مواردی نیز همچون نطق پروانه سلحشوری و غلامرضا حیدری از تریبون مجلس، دادستانی علیه این نمایندگان اعلام جرم کرد. در این 2مورد علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی که با همشهری داشت، گفته بود: به موضوع ورود کرده و از حقوق نمایندگان دفاع کرده است. طبق اصل۸۴ قانون اساسی «هر نماینده در برابر تمام ملت مسئول است و حق دارد در همه مسائل داخلی و خارجی کشور اظهارنظر کند.» اصل86 قانون اساسی نیز تأکید می‌کند که نمایندگان مجلس در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهارنظر و رأی خود کاملا آزادند و نمی‌توان آنها را به سبب نظراتی که در مجلس اظهار کرده‌اند یا آرایی که در مقام ایفای وظایف نمایندگی خود داده‌اند تعقیب یا توقیف کرد.
به استناد این 2 اصل هم است که در این بحث هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان، جانب مجلس را گرفته و اظهارنظر فلاحت‌پیشه و حضرتی را - محل شکایت شورای‌عالی امنیت ملی است - خلاف حقوق نمایندگی‌شان ندانسته است.

محمدجواد جمالی، سخنگوی هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس در حاشیه نشست دیروز بهارستان از حضور حضرتی و فلاحت‌پیشه در نشست هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان خبر داد و گفت: حضرتی در دفاعیاتش گفت که منظورش مذاکره با مقامات آمریکا و شخص ترامپ نبوده و همانطور که در دوران دفاع ‌مقدس گروه‌هایی را برای تبیین نظرات جمهوری اسلامی می‌فرستادیم، پیشنهاد دادم اکنون نیز برای کمک به دیپلماسی و وزارت امور خارجه این کار صورت گیرد. او ادامه داد: در نهایت هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس شورای اسلامی صحبت‌های آقای حضرتی را خلاف وظایف نمایندگی تشخیص نداد. سخنگوی هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان ادامه داد: بعد از حضرتی، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در هیأت حضور پیدا کرد، همان شکایتی که از آقای حضرتی شده بود از آقای فلاحت‌پیشه هم مطرح بود. پاسخ‌های فلاحت‌پیشه این بود که نظرش مذاکره نبوده بلکه در جاهایی که آمریکا و برخی طرف‌های منطقه‌ای تنش‌هایی را در منطقه ایجاد کرده و به آن دامن می‌زنند پیشنهاد ایجاد میز کاهش تنش را داده است که این به‌معنای مقابله با سیاست‌های اعلامی نیست. این عضو هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان تأکید کرد که در نهایت هیأت نظارت صحبت‌های آقای فلاحت‌پیشه را خلاف وظایف نمایندگی تشخیص نداد. او در پاسخ به این سؤال همشهری که آیا این امکان وجود دارد که دادستان به‌عنوان مدعی‌العموم بی‌توجه به‌نظر هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان از فلاحت‌پیشه و حضرتی شکایت کند؟ تأکید کرد: دادستانی می‌تواند این کار را انجام دهد ولی عرف بر این است که اگر هیأت نظارت اظهارات نمایندگان را در راستای ایفای وظایف نمایندگی دانست، دیگر شکایتی در دستگاه قضایی صورت نمی‌گیرد ولی در زمان ریاست آقای آملی لاریجانی بر قوه قضاییه، او این تفسیر را قبول نداشت؛ ‌بنابراین دقیقا نمی‌توان گفت شکایت در دستگاه قضایی صورت می‌گیرد یا نمی‌گیرد.

مکث
شکایت از نماینده توجیه قانونی ندارد
از حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی پرسیدیم که آیا شکایت و اعلام جرم علیه نماینده از سوی نهادهای مختلف مثل شورای‌عالی امنیت ملی و دادستانی با حق مصونیت پارلمانی نمایندگان در تناقض نیست؟ او در این باره به همشهری گفت: ما قانون هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان را تصویب کردیم که هم مدافع نمایندگان  و هم ناظری بر عدم ‌تضییع دیگر نهاد‌ها در مقابل مجلس شورای اسلامی باشد. این نماینده اصولگرای مجلس با بیان اینکه تریبونی که در اختیار نمایندگان قرار می‌گیرد برای اظهارنظر در راستای وظایف نمایندگی است، ادامه داد: اظهارنظرهای نمایندگان معمولا که برای نصیحت به دولت، نظام، برای دفاع از مردم و آرامش دادن به آنها و جلوگیری از تخلف است. بنابراین شکایت از نماینده هیچ فایده‌ای ندارد و قانونی نیست.

مکث
نمی‌توان نماینده را محدود کرد
علی مطهری، نماینده تهران نیز در حاشیه نشست دیروز در جمع خبرنگاران بحث شکایت از 2نماینده برای اظهارنظر در مورد مذاکره با آمریکا را خلاف قانون اساسی دانست و این اقدام شورای‌عالی امنیت ملی به ریاست حس روحانی را خلاف حق آزادی تعبیر کرد و گفت: هرکسی در اظهارنظر باید آزاد باشد، اگر بخواهیم چنین فضایی ایجاد کنیم، این فضا فضای اختناق خواهد بود که در تناقض با قانون اساسی ماست. وی با تأکید بر اینکه مصوبه اخیر شورای‌عالی امنیت ملی مبنی بر ممنوعیت صحبت از مذاکره با آمریکا مصوبه‌ نادرست و باطلی است، در دفاع از حق مصونیت پارلمانی نمایندگان افزود: نماینده طبق اصل ۸۴ و ۸۶ قانون اساسی راجع به همه مسائل کشور می‌تواند صحبت کند و نمی‌شود نماینده را محدود کرد.