برنامه نویسی
مصادره دارایی برنامه‌نویس‌های ایرانی در تحریم‌های آمریکا
گیت‌هاب، یکی از مشهورترین پلتفرم‌های مورداستفاده برنامه‌نویس‌های جهان، حساب کاربران ایرانی و کسانی را که در خاک ایران وارد این سامانه شده باشند به‌خاطر تحریم‌های آمریکا تعلیق کرده است
آتش تحریم‌های آمریکا علیه ایران به‌ویژه در بخش فناوری، این‌بار کدنویس‌های ایرانی را دچار مشکل کرده است؛ اکانت بسیاری از ایرانیان، فارغ از اینکه ساکن داخل یا خارج کشور باشند، عمدتا بدون اخطار قبلی بسته شده است. این اقدام مدت کوتاهی پس از آن صورت گرفت که برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران مدعی شد که تحریم‌های آمریکا بخش فناوری ایران را هدف قرار نداده است!
گیت‌هاب به برخی از کاربران این پلتفرم اعلام کرده، به‌خاطر تبعیت از تحریم‌های آمریکا علیه ایران حساب‌های برخی کاربران را معلق کرده است. عجیب اینکه قطع شدن چنین سرویسی صرفا ایرانیان را هدف نگرفته، بلکه بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد، اتباع کشورهای خارجی که برای مدتی وارد ایران شده و به‌صورت اتفاقی با آی‌پی ایرانی به این سایت متصل شده‌اند نیز حساب‌شان معلق شده است.
به این افراد گفته شده، برای بازشدن مجدد حساب‌شان باید گواهی رسمی از محل زندگی‌شان یا جوازی رسمی را ارائه کنند که نشان بدهد ایرانی نیستند یا در کشور دیگری اقامت دارند. بعضی‌ها بسته شدن این پلتفرم روی ایرانی‌ها را به از دست رفتن کل سرمایه کدنویس‌ها تشبیه کرده‌اند اما برخی خوش‌بین‌تر هستند و می‌گویند، زندگی سخت‌تر شده اما همچنان ادامه دارد. همزمان در شبکه‌های اجتماعی گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال راه‌اندازی یک سامانه ایرانی مشابه مطرح شده است.
امکانی که از ایران گرفته شد
گیت‌هاب یک پلتفرم مورد استفاده کدنویس‌های جهان است. آنها می‌توانند در این سیستم کدهایشان را به‌صورت خصوصی یا عمومی منتشر کرده و با مشارکت بقیه کدنویس‌ها روی آن کار کنند. در این سایت امکان کار کردن روی یک کد توسط چند نفر وجود دارد و امکان بازیابی داده‌ها نیز هست. در عین حال، یکی از مهم‌ترین سرویس‌ها، امکان مقایسه نسخه‌های مختلف یک برنامه است. با این سیستم، عملکرد هر بخش را می‌توان به‌صورت جداگانه بررسی و با یکدیگر مقایسه کرد. اگر کدها به‌صورت عمومی ارائه شده باشند، کدنویس‌های دنیا می‌توانند باگ‌های احتمالی را شناسایی کرده یا خدمات جدیدی روی همین کدها اضافه کنند که ممکن است دیگران به آن فکر نکرده باشند. مهدی مصدقی‌راد، توسعه‌دهنده نرم‌افزار درباره اینکه چرا از دست رفتن این اطلاعات را به از دست رفتن دارایی‌های کدنویس‌ها تعبیر می‌کنند، می‌گوید: «سبک زندگی کدنویس‌ها آنلاین است. آنها با کمک این سایت، داده‌هایشان را در محیط آنلاین با یکدیگر به اشتراک می‌گذاشتند و به این سیستم عادت کرده بودند. خودم بارها از سیستم‌های مختلف برای کدنویسی استفاده کرده بودم و به‌خصوص سابقه کدنویسی‌ها برایم اهمیت داشت. حالا این امکان از ما گرفته شده و باید به فکر یک سامانه دیگر باشیم.»
در جست‌وجوی جایگزین
سرویس‌های مشابه
سرویس‌های خارجی مشابه گیت‌هاب هم وجود دارند و همچنان به ایرانی‌ها سرویس می‌دهند و می‌توان از آنها استفاده کرد. یاشار شاهین‌زاده، کارشناس امنیت اینترنت می‌گوید: «اهمیت گیت‌هاب در تعداد زیاد کاربرانش است؛ اینکه مغزهای کدنویسی در آن فعال هستند و می‌توان روی کمک‌شان حساب کرد. من در سامانه‌های دیگر هم اکانت دارم اما هیچ‌کدام به اندازه گیت‌هاب به کارم نمی‌آید. برخی از آنها امکان برگشتن به نسخه‌های قبلی برنامه را نیز ندارند؛ مسئله‌ای که برای کدنویس‌ها بسیار مهم است.»
بومی‌سازی
این‌طور که کارشناسان فنی به همشهری می‌گویند، ساخت یک سامانه جایگزین برای گیت‌هاب هم از نظر فنی چالش بزرگی محسوب می‌شود و هم از نظر رقابت بین شرکت‌ها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. یاشار شاهین‌زاده، کارشناس امنیتی دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «در درجه اول، فراهم کردن امنیت این کدها و اطلاعات خاص کدنویس‌ها اهمیت بالایی دارد. شرکت‌های بزرگ بین‌المللی به‌خاطر شرایط خاصی که دارند و به‌خاطر تحریم نبودن، امکان ارائه خیلی از این سرویس‌ها را دارند. در شرایط فعلی اما نمی‌توان روی امنیت این سرویس‌ها حساب باز کرد.» او در عین حال، رقابت بین سیستم‌های مختلف را یکی از موانع گسترش چنین سیستمی می‌داند: «ایجاد کردن چنین سامانه‌ای در توان شرکت‌های بزرگی مثل تاکسی‌های اینترنتی یا بانک‌هاست. آنها نیز چون سامانه مستقلی نیستند، عملا نمی‌توانند همه کدنویس‌ها را جذب کنند؛ برای مثال، اگر یک تاکسی اینترنتی چنین سرویسی را راه‌اندازی کند، بقیه تاکسی‌های اینترنتی کدهایشان را روی این پلتفرم نمی‌گذارند.»
سامانه‌های محلی
یکی دیگر از سرویس‌هایی که می‌تواند به‌عنوان جایگزین مورد استفاده قرار بگیرد، سامانه‌های محلی نگهداری و ویرایش کد است. مهدی مصدقی‌راد، توسعه‌دهنده نرم‌افزار یکی از راه‌حل‌هایی که هم‌اکنون نیز توسط شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد را سامانه داخلی کدنویسی می‌داند. در این سامانه، کارمندانی که در یک شرکت کار می‌کنند، می‌توانند به کدهای مختلف دسترسی داشته و روی آن کار کنند. اما مشکل چنین سامانه‌ای این است که به‌صورت دورکاری قابل ارائه نیست؛ آن‌هم درحالی‌که، کدنویس‌ها عموما به دورکاری عادت دارند. مصدقی‌راد از کسانی بوده که پیش‌تر طرح‌هایی برای ارائه یک سامانه داخلی مشابه گیت‌هاب ارائه کرده اما آن را کنار گذاشته بود. او می‌گوید: «یکی از دلایل کنار گذاشتن این سرویس، دشواری تغییر عادت مردم بود. با وجود اینکه، سایت‌های جست‌وجوی ایرانی وجود دارند، بسیاری عادت دارند از گوگل استفاده کنند؛ چون این سایت بسیاری از باگ‌ها را برطرف کرده است.»
