اسناد سوخته مصدق و کاشانی، سند ملکی و وکالتنامه است

 آتش‌سوزی هشت گنبد در میدان حسن‌آباد منجر به خاکستر شدن اسناد ملکی  مربوط به آیت‌الله‌کاشانی و دکتر مصدق در دفترخانه شماره 39شد.همین دیروز کانون سردفترداران و دفتریاران به نقل از سردفتر دفترخانه 39اسناد رسمی که در عمارت هشت گنبد حسن‌آباد قرار داشت و به‌دلیل آتش‌سوزی خسارت دید به رسانه‌ها اعلام کرد: 700دفتر این دفترخانه که بخشی از آنها حاوی اسناد مربوط به دکتر مصدق و آیت‌الله کاشانی بود در آتش سوخت.

علیرضا پناهی، سردفتر دفترخانه 39اما هیچ سخنی از محتوای اسناد موجود از دکتر مصدق و آیت‌الله کاشانی اعلام نکرده است. اما پیگیری‌های همشهری از مرکز اسناد و کتابخانه ملی کشور که قلب اسناد تاریخی ایران است مشخص کرد که اسناد موجود در دفترخانه 39تهران از آیت‌الله کاشانی و دکتر مصدق اسناد ملکی یا وکالتنامه‌هایی بودند که از این دو چهره شناخته‌شده در تاریخ ایران در آن دفتر نگهداری می‌شد.

علی زرافشان، معاون اسناد مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران در گفت‌وگو با همشهری با اعلام این مطلب که اسناد جاری در دفترخانه‌ها نگهداری می‌شود، گفت: از آنجا که سردفتر 39تهران اعلام کرده است که اسناد جاری در میان اسناد سوخته شده قرار داشتند به‌طور حتم اسناد مربوط به دکتر مصدق و آیت‌الله کاشانی نیز یا اسناد ملکی و یا وکالتنامه‌های مربوط به این دو شخصیت هستند که در آتش سوخته‌اند.معاون مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران با درخواست از تمامی دستگاه‌های کشور برای اهدای اسناد راکد خود و اسنادی که 40سال از تاریخ آنها گذشته است برای اهدا به کتابخانه ملی کشور و ثبت و نگهداری به‌عنوان حافظه مکتوب ایران گفت: از آنجا که اسناد مکتوب دارای اهمیت میراثی هستند، سال 1349قانونی به تصویب مجلس رسید که براساس آن سازمان اسناد ملی ایران برای حفاظت بلندمدت از اسناد ملی کشور تشکیل شد.او گفت: براساس این قانون همه دستگاه‌های دولتی موظف شدند اسناد در اختیار خود را زمانی که تبدیل به اسناد راکد می‌شوند یا 40سال از عمر آنها می‌گذرد به سازمان اسناد ملی کشور تحویل دهند تا این سازمان بتواند منطبق با استانداردهای جهانی از این اسناد نگهداری کند و در مخازن مجهز آرشیو نگهداری کند تا آسیبی به این اسناد نرسد.زرافشان از دفترداران اسناد رسمی نیز خواست اسناد غیرجاری خود را که تبدیل به سندهای راکد شده‌اند در اختیار کتابخانه و مرکز اسناد ملی کشور قرار دهند تا نگهداری از آنها با استانداردهای بیشتری ممکن شود.معاون اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور اسناد را میراث کشور و حافظه مکتوب ایران خواند که باید به بهترین شکل ممکن از آنها نگهداری شود.
او گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور آمادگی دارد تمامی اسنادی را که در دستگاه‌های مختلف ازجمله قوه قضاییه و دفاتر اسناد رسمی است تحویل بگیرد و در مخازن امن خود نگهداری کند تا براساس قانون اگر حتی سند یا پرونده‌ای مورد نیاز در مراجع قضایی یا برای بررسی‌های کارشناسی در دستگاه‌های مختلف باشد اسناد حفظ شده در اختیار آنها قرار بگیرد.او با اعلام اینکه مرکز اسناد و کتابخانه ملی کشور حتی امکان تهیه نسخه الکترونیک از اسناد اهدا شده به این مرکز را برای استفاده دستگاه‌های مختلف کشور دارد،گفت: مشابه اسنادی که در اختیار دستگاه‌های دولتی است در اختیار مردم نیز قرار دارد که بسیار مشاهده شده است اسناد ذی‌قیمت در اختیار مردم دچار آسیب و نابودی شده است. بنابراین مرکز اسناد و کتابخانه ملی کشور از مردم نیز تقاضا دارد اسنادی را که از گذشتگان خود در اختیار دارند و واجد ارزش هستند به این سازمان اهدا کنند یا آنکه این اسناد را به مرکز اسناد کشور بفروشند تا در مجموعه حافظه مکتوب کشور حفظ و نگهداری شود.معاون مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران با اعلام اینکه اسناد در اختیار مردم به‌دلیل شرایط بد نگهداری با آسیب‌های بیشتری مواجه هستند از امکان مرمت و ضدعفونی کردن سندهای ارزشمند در اختیار عموم جامعه و حتی دستگاه‌ها در مرکز اسناد ملی کشور خبر داد و گفت: بخش مرمت مرکز اسناد و کتابخانه ملی حتی می‌تواند با مرمت و ضدعفونی کردن این اسناد دوباره آنها را به مردم بازگرداند.

اسناد  خصوصی را به زور نمی‌توان گرفت

اسناد ارزشمند تبدیل به مجموعه‌های ارزشمند می‌شوند و آنطور که محمدرضا کارگر، مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی در سازمان میراث فرهنگی به همشهری گفته است، مجموعه‌داری اسناد در کشورشکل گرفته و اسناد تاریخی دارایی‌هایی هستند که ممکن است در اختیار افراد حقیقی باشند و داشتن آنها هیچ ایرادی ندارد. کارگر با اعلام آنکه بخشی از اسناد نیز به‌صورت وراثتی نسل به نسل منتقل شده است،گفت: نمی‌توان این اسناد را به زور از مردم گرفت. به‌عنوان مثال در مورد اسناد مربوط به آیت‌الله کاشانی ایشان ‌یک اعلامیه منتشر کرده بود که اصل آن به ورثه رسید و نمی‌توان براساس اصل مالکیت این سند را به زور از خانواده ایشان گرفت یا مصدق نامه‌هایی دارد که در اختیار ورثه است.مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی تأکید کرد: در مورد اهدای اسناد یا فروش آنها اکنون مرکز اسناد و کتابخانه ملی کشور آمادگی دریافت و حتی خرید اسناد خصوصی و در اختیار اشخاص حقیقی را از دارندگان اثر دارد و حتی می‌تواند آنها را به‌عنوان امانت در شرایط مناسب و حفاظت شده نگهداری کند و مردم می‌توانند اسناد خود را با حفظ حقوق مالکانه در اختیار این مرکز قرار دهند.