هنری
چرخ صنایع‌دستی نمی‌چرخد
هنرمندان صنایع دستی خراسان جنوبی از کمبود بازارچه‌های دائمی برای فروش آثار و مشکلات بیمه‌ای گلایه‌مندند
بیمه، بازاریابی، گران شدن مواد اولیه و نیاز به بازارچه فروش دائمی صنایع‌دستی، مهم‌ترین مشکلات هنرمندان این حوزه در خراسان جنوبی است. به گزارش مهر، خلق همه زیبایی‌ها از دستانش شروع می‌شود؛ دستانی که گاه گره بر دار قالی می‌زند، زمانی بر شیشه‌ای که بر اثر حرارت داغ شده، طرح و نقش می‌زند و روزی نیز با بافت حوله و جاجیم نام روستایش را جهانی می‌کند. اما این نکته‌ها تمام قصه نیست. هنرمندان صنایع‌دستی که این روزها با همت والای خود قدم در مسیر تولید گذاشته‌اند، با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بی‌شک باز کردن گره مشکلاتشان گامی در راستای اشتغال‌زایی و توسعه خراسان جنوبی است. «فرشته عبدی» یکی از هنرمندان خراسان جنوبی است که علم و تجربه را در حوزه صنایع‌دستی در کنار هم دارد. وی که در مقطع کارشناسی در رشته صنایع‌دستی و در مقطع کارشناسی ارشد در رشته پژوهش هنر تحصیل کرده است، چند سالی است که در رشته چرم فعالیت می‌کند.
سرمایه برای شروع کار
عبدی با اشاره به این‌که علاقه و ذوقی درونی وی را به سمت صنایع‌دستی کشانده است، بیان کرد: یکی از مشکلات هنرمندان صنایع‌دستی این است که سرمایه اولیه برای شروع به کار را ندارند و وامی که در ابتدای امر به آنان داده می‌شود نیز کفایت نمی‌کند. این هنرمند صنایع‌دستی ادامه داد: نکته دوم و مهم برای یک هنرمند در حوزه صنایع‌دستی بحث بازار فروش است، چراکه بازار فروش علاوه بر بحث درآمدزایی در ادامه مسیر تولید محصولات نیز حائز اهمیت است. عبدی افزود: هر چند شرکت کردن هنرمند در نمایشگاه‌های صنایع‌دستی در بحث بازاریابی کمک می‌کند، ولی مگر یک هنرمند در طول سال می‌تواند در چند نمایشگاه صنایع‌دستی در کشور شرکت کند. عبدی گفت: برای هنرمندان صنایع‌دستی خراسان‌جنوبی و به‌ویژه شهر بیرجند یکی از مسائل مهم و اساسی در بحث فروش ایجاد یک بازار و یا بازارچه صنایع‌دستی است تا هم شهروندان و هم گردشگران در صورت تمایل برای خرید صنایع‌دستی بدانند باید به کجا مراجعه کنند. این هنرمند فعال در حوزه چرم با اشاره به این‌که بیمه هنرمندان صنایع‌دستی یکی از مشکلات اساسی است، اظهار کرد: چند سال است که منتظر باز شدن سایت و سامانه مربوطه برای پیگیری بحث بیمه هستیم، ولی هنوز سایت باز نشده است.
بیمه؛ مشکل اساسی هنرمندان صنایع‌دستی
«عفت باردل» از جمله هنرمندان حوله‌بافی است که در دیار خراشاد که این روزها به نام صنایع‌دستی، جهانی شده است، کار و فعالیت می‌کند. وی اظهار کرد: مدت 7 سال است که در عرصه هنر حوله‌بافی مشغول به فعالیت هستم و با توکل به خدا توانسته‌ام در این مدت در جذب مشتری نیز تا حدی موفق باشم. باردل با اشاره به این‌که در روستای خراشاد بسیاری از زنان از طریق حوله‌بافی به درآمدزایی رسیده‌اند، یادآور شد: با این وجود بسیاری از افرادی که چند سال است در عرصه حوله‌بافی کار می‌کنند هنوز بیمه نشده‌اند. وی گفت: خود من نیز بعد از 7 سال کار در عرصه صنایع‌دستی تنها یک ماه است که از چتر حمایتی بیمه برخوردار شده‌ام. این هنرمند صنایع‌دستی اظهار کرد: از جمله مشکلات هنرمندان صنایع‌دستی افزایش فوق‌العاده قیمت مواد اولیه است، به گونه‌ای که هنرمندان حوله‌باف مجبورند نخ را با قیمت دو تا سه برابر بیش از گذشته خریداری کنند.
باردل بیان کرد: افزایش قیمت مواد اولیه صنایع‌دستی به صورت طبیعی موجب افزایش قیمت نهایی محصول می‌شود که بی‌شک بر بازار فروش و تمایل افراد جامعه برای خرید صنایع‌دستی تأثیر می‌گذارد. «عفت آرزم‌جو» نیز که ۱۲ سال است در حوزه معرق چوب و سوخت نگار فعالیت می‌کند، اظهار کرد: مدت یک سال است که به صورت رسمی در حوزه صنایع‌دستی مربیگری می‌کنم. وی با اشاره به این‌که برخی از دستگاه‌های اجرایی در زمینه آموزش صنایع‌دستی به جامعه مخاطب خود از مربیان برجسته استفاده نمی‌کنند، بیان کرد: این موضوع یادگیری صنایع‌دستی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. آرزم‌جو با بیان این‌که یکی از مشکلات هنرمندان صنایع‌دستی موضوع بیمه است، ادامه داد: من نیز بعد از ۱۲ سال کار در حوزه صنایع‌دستی نتوانسته‌ام از بیمه فعالان این حوزه استفاده کنم.
اطلاع‌رسانی دیرهنگام برای شرکت در نمایشگاه‌ها
این هنرمند صنایع‌دستی یادآور شد: نمایشگاه‌های صنایع‌دستی نقش مهمی در بازاریابی دارند، اما متأسفانه یا به هنرمند برای شرکت در نمایشگاه دیر اطلاع‌رسانی می‌شود و یا هزینه شرکت در آن بسیار بالاست و هنرمند صنایع‌دستی نمی‌تواند ریسک کند. آرزم‌جو گفت: برای مثال هزینه یک غرفه بسیار کوچک در یک نمایشگاه صنایع‌دستی در تهران حدود 3 میلیون تومان بود.
تلاش برای حفظ صنایع‌دستی اصیل
معاون صنایع‌دستی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی گفت: یکی از اقداماتی که در سال‌های اخیر صورت گرفته آموزش برخی رشته‌های خاص صنایع‌دستی چون کفش سنتی بیرجندی است. «حسین عباس‌زاده» با اشاره به این‌که در حال حاضر ۱۰ کارگاه تولید کفش سنتی در بیرجند فعال است، بیان کرد: بسیاری از آنان کفش‌های خود را به دیگر نقاط نیز صادر می‌کنند. وی ادامه داد: در سال ۹۳ دوره آموزشی تولید کفش‌های سنتی را برگزار کردیم که همه اینها برای حفظ و ماندگاری صنایع‌دستی اصیل خراسان جنوبی صورت گرفت. عباس‌زاده گفت: البته آموزش صنایع‌دستی در رشته‌ای چون کفش سنتی بیرجندی به صورت استادشاگردی است، چون به صورت تجمیعی نمی‌توان آن را آموزش داد. وی در زمینه بیمه فعالان صنایع‌دستی اظهار کرد: تا سال ۹۱- ۹۲ حدود ۳۵۰ نفر از هنرمندان صنایع‌دستی بیمه بودند، ولی به دلایلی چون عدم تمدید مجوزها و عدم پرداخت حق بیمه این تعداد به ۲۲۰ نفر رسیده و بیمه آنان قطع شده است.
معاون صنایع‌دستی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان جنوبی بیان کرد: در سال ۹۷ مجلس مصوب کرد برای سال ۹۸ بیمه قالیبافان و هنرمندان صنایع‌دستی فعال شود. عباس‌زاده ادامه داد: سهمیه خراسان جنوبی برای این بحث ۴۴ نفر است که برای مرحله اول ۳۰ نفر و برای مرحله دوم ۱۴ نفراست. وی افزود: اسامی متقاضیان را به تهران ارسال کردیم و انتخاب بر اساس اولویت‌ها توسط مرکز صورت می‌گیرد. معاون صنایع‌دستی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: در حال حاضر 4 بازارچه دائمی صنایع‌دستی در خراسان جنوبی در باغ اکبریه بیرجند، خانه فیاض‌بخش در بشرویه، فردوس و سرایان داریم و در بسیاری از شهرها نیز مقدمات کار ایجاد بازارچه دائمی در حال فراهم شدن است. اگر سخن از ضرورت توجه به مؤلفه‌هایی چون رونق گردشگری برای توسعه خراسان جنوبی می‌زنیم، باید به این نکته توجه داشته باشیم که یک پایه مهم توسعه گردشگری رونق صنایع‌دستی است و رونق صنایع‌دستی نیز جز با باز کردن گره‌های مسیر کار و فعالیت هنرمندان این بخش محقق نمی‌شود.
