زنان ایران؛ مفاخر جهان

نورا عباسی

دنیای علم و فناوری روزگاری چهره مردانه داشت و حضور زنان در این عالم با سختی‌های خاص خود همراه بود اما گذر زمان و تلاش زنان منجر به کمرنگ شدن موانع این حضور شد. دیگر سال‌هاست که نام زنان به‌عنوان مخترعان و دانشمندان جهانی به گوش می‌رسد و در این میان کم نیستند چهره‌هایی که نامشان به ایران ختم می‌شود؛ افرادی که برای ادامه تحصیل مسیر مهاجرت را در پیش گرفتند و در جامعه‌ جهانی به‌عنوان یک زن دانشمند یا نخبه ایرانی شناخته شدند. مرور کوتاهی بر زندگی زنان نخبه و دانشمند ایرانی شناخته شده در جهان داریم.

پریسا تبریز
«شاهزاده امنیت گوگل» یک دختر ایرانی است. پریسا تبریز در آمریکا و در یک خانواده ایرانی تبار متولد شد و با آمدن به دنیای فناوری اطلاعات در کنار معدود زنان شناخته شده این حوزه جای گرفت.
پریسا تبریز که سال‌هاست مسئولیت حفظ امنیت گوگل و گوگل کروم را برعهده دارد از جانب نشریه فوربز به‌عنوان یکی از 30 چهره تأثیرگذار تکنولوژی شناخته شد.

سبا ولدخان
سال83 بود که یک خبر، جامعه علمی ایران و جهان را خوشحال کرد. در آن سال دختری ایرانی جایزه جهانی دانشمند جوان را به نام خود سند زد.
ولدخان که تا 25سالگی در ایران زندگی می‌کرد، بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه علوم پزشکی ایران، راهی آمریکا و دانشگاه کلمبیا شد و با کشف عملکرد پیچیده‌ سیستم سلولی، دریچه جدیدی را در علم پزشکی گشود.

ریحانه صفوی‌نائینی
سال‌ها دانشجوی دانشگاه تهران بود، از دوره کارشناسی تا کارشناسی ارشد مهندسی برق را در این دانشگاه خواند. تلاش برای تحصیل در دانشگاه کانادا نقطه شروع مهاجرت او از ایران بود و بعد از چند سال توانست با مدرک دکتری مهندسی برق از دانشگاه کالگری کانادا فارغ‌التحصیل شود. پروفسور نائینی به‌عنوان یک چهره جهانی و متخصص در حوزه امنیت اطلاعات شناخته می‌شود و اکنون نیز ریاست گروه امنیت اطلاعات «دانشگاه کالگری» را برعهده دارد.

فریناز کوشانفر
 3سال بعد از آنکه جامعه علمی جهان سبا ولدخان را به‌عنوان دانشمند جوان شناخت، نوبت به یک دختر ایرانی دیگر رسید تا این بار جایزه مخترع جوان را به‌خاطر طراحی نوعی از میکروتراشه‌ها در سال86 به نام خود سند بزند.
کوشانفر که مدرک دوره کارشناسی‌در رشته مهندسی برق را از دانشگاه صنعتی‌شریف گرفته بود، بعد از فارغ‌التحصیلی راهی آمریکا شد. او توانست دوره‌های کارشناسی ‌ارشد و دکتری‌‌اش را در دانشگاه‌های کالیفرنیا و برکلی به پایان برساند و اکنون به‌عنوان استاد در دانشگاه کالیفرنیا مشغول به فعالیت است.

مونا جراحی
این استاد دانشگاه میشیگان در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما توانست بالاترین نشان تحقیقاتی دانشمندان و مهندسان جوان را از رئیس‌جمهور آمریکا دریافت کند.
جراحی مانند بسیاری از زنان دانشمند ایرانی که در سطح جهانی شناخته‌شده‌اند، مسیر مهاجرت را طی کرده بود. او تحصیل خود را در دوره کارشناسی رشته مهندسی الکترونیک دانشگاه شریف آغاز کرد و پس از مهاجرت مدرک کارشناسی ارشد، دکتری و پسادکتری را از دانشگاه‌های آمریکا به‌دست آورد.

سارا زاهدی
جایزه جامعه ریاضیات اروپا (EMS) در سال95 برای نخستین بار به یک زن رسید. سارا زاهدی نخبه ریاضی، فردی بود که به‌دلیل پژوهش‌هایش در «توسعه و تحلیل الگوریتم‌های عددی برای حل معادلات دیفرانسیل جزئی و تمرکز بر کاربرد آن در حل مسائل دارای هندسه متغیر» از سوی جامعه ریاضیات مورد تقدیر قرار گرفت. زاهدی که از 10سالگی در سوئد زندگی می‌کند، به‌عنوان یک عاشق علم ریاضی مسیر زندگی‌اش را مشخص کرد و توانست به جایگاه استادی در دانشگاه KTH سوئد برسد.

منیژه رازقی
فیزیک هسته‌ای جزو علائق این چهره علمی جهان است. رزاقی در دهه50 برای تحصیل از ایران راهی فرانسه شد و توانست با مدرک دکتری از دانشگاه‌های این کشور فارغ‌التحصیل شود. ساخت قوی‌ترین لیزر نیمه‌رسانا در جهان موسوم به لیزر کوانتوم آبشاری بخشی از اقدامات رزاقی بود که در کنار دیگر فعالیت‌های پژوهشی‌اش، مسیر او را برای رسیدن به جوایزی همچون ﺟﺎﯾﺰﻩ ﻋﻠﻮﻡ فناﻭﺭﯼ ﺍﺭﻭﭘﺎ IBM و ﺳﺎﻝ۱۹۹۵ ﺟﺎﯾﺰﻩ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎﻥ ﺯﻥ هموار کرد.