دریچه
انتشار کتابی درباره ترجمه‌های رباعیات خیام در مصر
اخیرا کتابی در مصر درباره ترجمه‌های مختلف و متعددی که از رباعیات خیام به زبان عربی طی سالیان صورت گرفته، منتشر شده که مولف در آن به تحلیل و بررسی آنها پرداخته است.
به‌گزارش روزنامه النهار، کتاب «رباعیات خیام بین اصل فارسی و ترجمه‌های عربی» نوشته دکتر عبدالحفیظ حسن در 411صفحه از سوی مؤسسه «الهیئه العامه لقصور الثقافه» منتشر شده که مولف در آن به بررسی ترجمه‌هایی که تا به حال از رباعیات خیام در زبان عربی صورت گرفته، تقدم و تأخر و ارزیابی آنها و نیز تعریف رباعی به‌عنوان قالب شعری اصیل فارسی پرداخته است.
مولف در این کتاب اشاره می‌کند که ادبای عرب بیش از دیگر آثار به رباعیات خیام پرداخته و آن را ترجمه کرده و درباره‌اش نوشته‌اند که ترجمه غیرمستقیم ودیع البستانی، نویسنده، شاعر و مترجم لبنانی در این میان که برای نخستین‌بار در سال1912 منتشر شد بهترین ترجمه منظوم است که از این شاعر پرآوازه ایرانی در جهان عرب موجود است. این ترجمه در آن زمان از نخستین ترجمه‌های منظوم در قرن بیستم به‌شمار می‌آمد. او در ادامه اشاره می‌کند که با این‌همه ترجمه احمد رامی، شاعر و مترجم مصری از رباعیات، نقطه تحولی در ترجمه عربی رباعیات خیام محسوب می‌شود، چراکه او نخستین کسی بود که رباعیات را از زبان فارسی به عربی ترجمه و در سال1924 منتشر کرد و پس از آن ترجمه‌های مستقیم دیگری از رباعیات یا به‌صورت نظم یا نثر به زبان عربی منتشر شده است.
نویسنده درباره ترجمه‌های مستقیم و غیرمستقیم منظوم و منثور از رباعیات نوشته است: «مترجمان عرب در آغاز به ترجمه‌های شعری و سپس به ترجمه‌های نثری از رباعیات خیام روی آوردند که در این میان الزهاوی، شاعر پرآوازه عراقی، رباعیات را از زبان فارسی یک‌بار به نثر و بار دیگر به نظم درآورد که هردو را در یک کتاب به سال1928 منتشر کرد و مورد پسند و تحسین بسیاری قرار گرفت.»
بین فرهنگ و ادبیات عرب و فارسی، رابطه طولانی‌مدت و متقابلی بوده است. این رابطه و تأثیرپذیری گاه بیشتر از سوی عرب‌ها و گاهی از جانب ایرانیان بوده است. اعراب با شاعران بزرگ ایرانی چون فردوسی، حافظ، عطار، خیام و دیگران به‌واسطه ترجمه‌ها و تحقیقات متعدد و گسترده‌ای که از این ادبای ایرانی در جهان عرب موجود است، آشنایی داشته‌اند و در این میان شاید هیچ شاعری به‌اندازه خیام و رباعیات او مورد عنایت عرب‌ها قرار نگرفته است که البته شعرا و ادبای عرب‌زبان در ابتدا به‌واسطه ترجمه انگلیسی رباعیات خیام با او آشنا شدند.
در جهان معاصر عرب نیز به خیام و رباعیات او توجه ویژه‌ای شده و شاید بتوان گفت که اعراب بیش از شاعران کلاسیک خود متوجه خیام و رباعیات او بوده‌اند و صدها کتاب و مقاله درباره او و رباعیاتش به رشته تحریر درآورده‌اند. نفوذ و شهرت خیام در جهان عرب تا بدان‌جاست که در کشورهای مختلف عربی برخی خیابان‌ها و مکان‌ها به نام این شاعر پرآوازه ایرانی نامگذاری شده است.
در همینه زمینه :
