گیلان
چای‌کاران سود برداشت می‌کنند
کارخانه داران بیش از دولت در ازای خرید چای به چای‌کاران گیلان و مازندران پول می پردازند
مهسا طالبی/رشت - خبرنگار
امسال کارخانه‌داران 60 هزار تن برگ سبز چای را با قیمتی بالاتر از قیمت خرید تضمینی اعلام شده از سوی دولت از چای‌کاران گیلان و مازندران خریدند. فعالان بخش چای تلاش می‌کنند کشاورزان را به کاشت ترغیب کنند و همین رفتار موجب شده است چای‌کاران دیگر به تغییر کاربری اراضی خود اقدام نکنند.
خرید؛ بالاتر از قیمت تضمینی
رئیس سازمان چای کشور می‌گوید: با توجه به استقبال مصرف‌کنندگان و رونق بازار چای داخلی، کارخانه‌داران با خرید برگ سبز به قیمتی بالاتر از نرخ تضمینی و پرداخت به‌‌موقع قدر‌السهم خود توانستند گام بزرگی در اصلاح معیشت چای‌کاران بردارند.
حبیب جهانساز با بیان این‌که بیش از 63 هزار تن برگ سبز چای درجه یک و درجه دو به صورت تضمینی توسط دولت از چای‌کاران استان‌های گیلان و مازندران خریداری شده است، می‌افزاید: ارزش اقتصادی برگ سبز چای که تا این لحظه به مراکز فراوری و کارخانههای چای‌سازی تحویل داده شده است بیش از 205 میلیارد تومان برآورد می‌شود.
وی با بیان این‌که حدود 80 درصد از برگ سبز چای بهاره تاکنون توسط چای‌کاران برداشت و به کارخانه‌ها تحویل داده شده است، اظهار می‌کند: طبق آمارها 14 هزار تن چای خشک در کارخانههای چای‌سازی شمال کشور فراوری شده است.
4 شرط برای کاهش واردات
با این‌که امسال قیمت هر کیلوگرم برگ سبز چای درجه یک معادل 3275 تومان و بهای هر کیلوگرم چای درجه دو 1850 تومان تعیین شده است، اما کارخانه‌داران چای درجه یک را 3600 تومان و درجه دو را 2400 تومان خریداری کردند.
رئیس سندیکای کارخانه‌داران چای کشور در این باره به همشهری می‌گوید: کارخانه‌داران برای حمایت از چای‌کاران وارد معامله شدند و بدون توجه به نرخ تضمینی دولت، چای را از آنان گران‌تر خریدند. به دلیل افزایش قیمت ارز در سال 97 و توجه دولت به تولید داخلی از جمله چای، وضع بهتری از نظر تولید و قیمت چای داشتیم. به همین دلیل برای تشویق چای‌کاران تصمیم گرفتیم چای را به همان قیمت پیشنهادی خود بخریم که از نرخ دولت بالاتر بود. برای این نرخ با استانداری مذاکره کردیم.
سعید رحمت‌سمیعی می‌افزاید: با موافقت جهاد کشاورزی و سازمان برنامه و بودجه اصلاحیه‌ای برای نرخ چای اعلام شد و نرخ پیشنهادی خودمان مورد موافقت قرار گرفت. چای درجه یک 3600 تومان و درجه دو 2400 تومان تعیین قیمت شد. همچنین به شعبه‌های خرید چای در مناطق دوردست که کارخانه نداشتند سپردیم تا چای را 700 تومان گران‌تر از چای‌کاران بخرند، یعنی کیلویی 4300 تومان، اما با این حال باز هم شرایط فروش چای خشک برای ما به خوبی فراهم نبود.
او با اشاره به 4 شرط برای دولت برای بهبود فروش چای خشک هم تصریح می‌کند: در جلسه‌ای با استاندار 4 شرط را مطرح کردیم؛ نخست این‌که چای وارداتی فقط با ارز نیمایی وارد کشور شود. دوم، برای واردات چای تعرفه 20 درصدی گمرک اعمال شود. سوم، جلو صادرات چای داخلی گرفته شود و چهارم این‌که چای سنواتی وارد بازار نشود. خوشبختانه این 4 شرط مورد موافقت قرار گرفت و انجام شد.
رحمت سمیعی ادامه می‌دهد: بازار داخلی به دلیل آگاه شدن جامعه از تولید با کیفیت، چای داخلی مصرف می‌کند که از طعم دلنشینی برخوردار است به طوری که چای برای صادرات نداریم. کلا مصرف چای در ایران 90 هزار تن و تولید داخلی ما 25 هزار تن است. قیمت کنونی چای داخلی در بازار بین کیلویی 12هزار تا 55 هزار تومان است.
باید آینده را دید
به نظر می‌رسد حالا رضایت نسبی میان چای‌کارانی که توانستند چای خود را مستقیم و بی‌واسطه به کارخانه‌دارها بفروشند، ایجاد شده است. عبدالغفار ملکی یکی از چای‌کاران گیلان است. او می‌گوید: خرید مستقیم کارخانه‌داران برای ما 2 مزیت غیرقابل انکار دارد. نخست این‌که با قیمت بالاتر از خرید تضمینی محصول خریداری شد و دوم این‌که کشاورز دیگر برای دریافت پولش ماه‌ها و حتی بیش از یک سال در انتظار نمی‌ماند.
او ادامه می‌دهد: هنوز قیمت نهایی خرید با هزینه‌هایی مانند نهاده‌ها و غیره برابری نمی‌کند، اما امسال سود بیشتری عاید کشاورز شده است که البته بیشتر هم به کشاورزان بزرگ رسید و باید وضع حقیقی و تاثیر بر معیشت و درآمد را از کشاورزان کوچک به‌ویژه در روستاهای دوردست‌تر و باغ‌های چای خرد پرسید.
اما فاطمه سادات موسوی بانوی چای‌کاری است که معتقد است باید نتیجه را در روال جست‌وجو کرد. او می‌گوید: خرید تضمینی همان‌طور که از نامش پیداست، تضمین حتمی محصول کاشته شده است. برای این‌که ببینیم این روال تا کجا می‌تواند موفق عمل کند طبیعتا یک یا دو سال نباید مد نظر باشد. ممکن است آنچه درباره خرید توتون از سوی بخش خصوصی در گلستان رخ داد درباره چای هم رخ دهد و مشکلات بخش خصوصی ظرفیت خرید را به یک باره کاهش دهد.
به هر حال حمایت‌های دولت و مدیریت اعمال‌شده از سوی سازمان چای کشور و حمایت فعالان این عرصه از یکدیگر در حال حاضر موجب به وجود آمدن شرایط خوبی شده است. با توجه به انجام عملیات به‌زراعی و مکانیزاسیون در سطح باغ‌های چای، تجهیز و نوسازی کارخانههای چای‌سازی، امسال چای استحصالی از کیفیت بسیار خوبی هم برخوردار است.
حذف موفق دولت
یک کارشناس اقتصادی معتقد است گرچه خرید تضمینی مورد اطمینان کشاورزان است، اما کاهش نقش دولت و سوق پیدا کردن به سمت حضور مستقیم بخش خصوصی لازمه تحول بخش کشاورزی مانند سایر بخش‌هاست.
میثم اسفندیاری با بیان این‌که تجربه خرید امسال چای در وزارت جهاد کشاورزی درباره واردات کود و سم محقق شده و موفق هم بوده است، به همشهری می‌گوید: حذف دولت در بازار و باز شدن عرصه برای بخش خصوصی لازمه اقتصاد امروز و فردای کشور است. این حذف به معنای حذف نقش نظارتی و تسهیلگری دولت نیست، بلکه تسهیلگری دولت عاملی است که به تولیدکننده و خریدار بخش خصوصی امکان فعالیت پویا را می‌دهد. اگر چه ممکن است دولت درباره برخی کالاهای استراتژیک مانند غلات به‌ویژه گندم ملاحظه‌های زیادی داشته باشد.
او ادامه می‌دهد: البته تجربه ورود بخش خصوصی در بخش صنعت چندان موفق نبوده است، اما فکر می‌کنم در حوزه کشاورزی موفق‌تر عمل شده است. نظارت دولت می‌تواند تضمین‌کننده این روند باشد. فراموش نکنیم این رویه به نفع دولت هم است چون بخشی از تعهداتش حذف می‌شود. متاسفانه من آمار دقیقی در دست ندارم، اما بدون شک اتحادیه کارخانه‌داران چای یا چای‌کاران می‌توانند درباره میزان فراگیری این خرید و این‌که چند درصد از کشاورزان تحت پوشش خرید آزاد قرار گرفتند اظهار نظر کنند. این آمارها برای تعیین و تشخیص ادامه دادن یا ندادن روند یادشده مهم‌اند.
