جدال با پاسپورت ایرانی

محمد باریکانی/خبر‌نگار

قدرت پاسپورت ایرانی در 6ماه نخست سال2019 با یک پله سقوط مواجه شد و براساس آخرین بررسی مؤسسه  هنلی که سالانه گزارش قدرت پاسپورت‌های جهان را ارائه می‌کند، پاسپورت ایرانی رتبه 110پاسپورت‌های جهان را در کنار گذرنامه کشورهای بنگلادش، اریتره، لبنان و کره‌شمالی با امکان سفر به 39کشور جهان بدون نیاز به ویزا و دسترسی آسان قرار گرفت.
قدرتمندترین پاسپورت‌های جهان نیز در 6ماه نخست سال2019 به ژاپن و سنگاپور با دسترسی آزاد و بدون نیاز به ویزا برای 189مقصد جهان اختصاص یافت.

لغو یکجانبه روادید ارتباطی با کاهش قدرت پاسپورت ایرانی ندارد
چه اتفاقی برای پاسپورت ایرانی افتاده است که اکنون با یک پله سقوط در جدول قدرت گذرنامه مواجه شد؟ روزنامه همشهری هفته گذشته در گزارشی به بررسی تأثیر لغو یکجانبه روادید ایران با دیگر کشورها از سوی دولت در افت قدرت پاسپورت ایرانی پرداخت.
فعالان صنعت گردشگری در گفت‌وگو با روزنامه همشهری گفته بودند اگرچه لغو یکجانبه روادید ایران با دیگر کشورها در شرایطی که کشور با تحریم‌های شدید مواجه شده است منجر به ارزآوری به ایران خواهد شد اما در سوی دیگر این اقدام قدرت گذرنامه ایرانی را در جهان کاهش می‌دهد.
کارشناسان گردشگری تأکید دارند که درصورت لغو دوجانبه روادید ایران با سایر کشورها قدرت گذرنامه ایرانی نیز بالاتر می‌رود و آن‌وقت در جدول قدرت گذرنامه‌های جهان، نام ایران در رتبه‌های بالاتر قرار می‌گیرد.
معاون گردشگری کشور اما نمی‌پذیرد که لغو یکجانبه روادید ایران با دیگر کشورها یکی از دلایل افت قدرت پاسپورت ایران در رده‌بندی قدرت گذرنامه‌های جهان است.
ولی تیموری در گفت‌وگو با همشهری بر این موضوع تأکید کرد که لغو روادید حتی به‌صورت یکجانبه از سوی ایران یکی از دلایل در دسترس بودن ایران برای گردشگران خارجی و از تأکیدات سازمان جهانی جهانگردی است.
او به همشهری گفت: یکی از توصیه‌های سازمان جهانی جهانگردی این است که کشورها تا جایی که می‌توانند ورود و خروج گردشگران را تسهیل کنند و لغو روادید به‌صورت یکجانبه و چندجانبه در دستور کار دولت‌ها قرار بگیرد.
به‌گفته او، لغو روادید یکی از شاخص‌های باز بودن مقصد گردشگری به سوی گردشگران جهان است. بنابراین لغو روادید ایران با کشورهای دیگر نه‌تنها یک نقطه منفی نیست که بسیار مورد تأکید و توصیه سازمان جهانی جهانگردی است.
معاون گردشگری کشور با اعلام اینکه گزارش ایران برای ارسال به سازمان جهانی جهانگردی درخصوص اقدامات کشورمان در زمینه تسهیل ویزا، ارائه ویزای الکترونیک، ارائه ویزای فرودگاهی و همچنین اقدامات ایران در لغو روادید با کشورهای دیگر در حال نهایی شدن است افزود: موضوع لغو روادید با کشورهای جهان در صنعت گردشگری یک مزیت است و در کد اخلاق جهانی گردشگری نیز از آیتم‌هایی است که مورد توجه قرار می‌گیرد.
او در پاسخ به این موضوع که درست است لغو یکجانبه روادید ایران موجب جذب گردشگر بیشتر به کشور می‌شود اما آیا منجر به تضعیف پاسپورت ایرانی در رده‌بندی جهانی به‌دلیل محدودیت دسترسی آزاد به دیگر کشورها برای اتباع ایرانی نمی‌شود؟ گفت: در مورد جایگاه پاسپورت ایرانی در جهان وزارت خارجه می‌تواند اظهارنظر بهتری داشته باشد. اما از نگاه گردشگری این موضوع نه‌تنها یک نقطه منفی نیست که حتی به‌عنوان امتیاز مثبت در تعاملات گردشگری کشور با جهان محسوب می‌شود.

کاهش یک پله‌ای قدرت پاسپورت ایرانی و فضای سیاسی حاکم بر جهان

پیگیری‌های همشهری از مقامات وزارت خارجه نیز مشخص کرد که این وزارتخانه نیز ماجرای لغو یکجانبه روادید با کشورهای دیگر را عامل افت جایگاه یک پله‌ای گذرنامه ایرانی در رده‌بندی قدرت پاسپورت‌های جهان نمی‌داند و کاهش یک پله‌ای رتبه پاسپورت ایران در گزارش اخیر هنلی و شرکاء را متاثر از وضعیت جدیدی که علیه ایران در جهان شکل گرفته است ارزیابی می‌کند.
رده‌بندی پاسپورت‌های جهان توسط مؤسسه «هنلی پاسپورت ایندکس» براساس میزان دسترسی آزاد شهروندان به سایر کشورها انجام شده است و مبنای اطلاعات آن برگرفته از داده‌های انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی «یاتا» است که ۱۹۹گذرنامه و ۲۷۷مقصد سفر را پوشش می‌دهد. این رده‌بندی همچنین با تغییر سیاست‌های ویزا، بروزرسانی شده است.