75درصد ریتالین جهان در آمریکا مصرف می‌شود

سمیرا رحیمی

«کودکی بودم که همواره درحال پایین پریدن از روی دیوار بود، هرگز نمی‌توانستم جایی ثابت بنشینم. همکلاسی‌هایم را می‌دیدم که اگرچه همه با هم در یک کلاس بودیم، اما معلم‌ها در مقایسه با آنها رفتاری کاملا متفاوت با من داشتند. معلمی داشتم که به من می‌گفت هرگز به جایی نمی‌رسی، هرگز موفق نمی‌شوی.» مایکل فلپس، پرافتخارترین و پرمدال‌ترین قهرمان شنای المپیک جهان با 28 مدال طلا، یکی از معدود افراد مشهوری است که از کودکی‌اش تا به امروز درگیر اختلال کم‌توجهی- بیش‌فعالی بوده‌است اما برخلاف بسیاری از کودکان مبتلا به این اختلال، راهی برای کنار آمدن و زندگی با آن پیدا کرد و حتی از آن برای رسیدن به بزرگ‌ترین موفقیت‌های زندگی‌اش بهره برد.

اختلال کم‌توجهی‌-‌ بیش‌فعالی یا ADHD نوعی اختلال رفتاری رشدی است که بر توانایی دقت و تمرکز کودکان اثر می‌گذارد. کودکان مبتلا به این اختلال دچار کندی در یادگیری و افزایش غیرعادی فعالیت بدنی می‌شوند؛ اگرچه علائم این اختلال با بالاتر رفتن سن کاهش پیدا می‌کند. تنوع شیوه‌های پژوهشی باعث شده تا تخمین دقیقی از آمار مبتلایان به این اختلال در جهان وجود نداشته‌باشد. براساس پژوهشی که در سال2017 در کانادا انجام گرفته‌است، نرخ جهانی ابتلا به اختلال بیش‌فعالی 5/29درصد است. 5درصد از کودکان و نوجوانان 4تا 17ساله آمریکایی مبتلا به این اختلال هستند؛ یعنی حدود 6/4 میلیون نفر. با این‌همه «مؤسسه اختلال کم‌توجهی‌-‌بیش‌فعالی» آمریکا نرخ ابتلای جهانی کودکان (تا 18سال) به این اختلال را از 1/ 0تا 8/1 درصد تخمین زده‌است و نرخ جهانی ابتلای بزرگسالان به این اختلال در آسیا، اروپا، آمریکا و خاورمیانه را حدود 0/6 تا 7/3 درصد اعلام کرده‌ است.
آمریکا، کشوری که نخستین بار نشانه‌های این اختلال در آن مشاهده شد، همواره بیشترین آمار تشخیص و ابتلا به بیش‌فعالی را داشته است و 75درصد از مصرف داروی ریتالین، یکی از رایج‌ترین درمان‌های بیش‌فعالی، در جهان به این کشور نسبت داده می‌شود. بسیاری از محققان باور دارند آمار ابتلا به این اختلال در کشورهای دیگر جهان نادرست است زیرا آمریکایی‌ها شیوه‌های تشخیص و هنجارهای رفتاری خود را به دیگر کشورها صادر کرده‌اند و این موضوع باعث شده‌است تا دیگر کشورها براساس دستورالعمل‌های آمریکایی، هرنوع ناهنجاری رفتاری را به بیش‌فعالی ارتباط دهند.

شیوه درمان این اختلال در بیشتر کشورهایی که بیش‌فعالی را به‌عنوان یک اختلال رفتاری یا ژنتیک پذیرفته‌اند، تقریبا یکسان است؛ رفتاردرمانی، آموزش والدین، استفاده از دارو، آموزش و تربیت در فضای مدرسه یا ترکیبی از تمامی این درمان‌ها. دارو و رفتار‌درمانی در آمریکا از مهم‌ترین درمان‌های بیش‌فعالی به شمار می‌روند و مراکز حمایتی متعددی برای کنترل و درمان اختلال بیش‌فعالی در این کشور وجود دارد، با‌ این ‌همه براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، درصد کمی از مبتلایان به این اختلال درمان مناسب دریافت می‌کنند.
برخلاف آمریکا که بیش‌فعالی در آن یک اختلال بیولوژیکی در نظر گرفته می‌شود، در فرانسه که نرخ ابتلای کودکان در آن کمتر از 0/5درصد است، این اختلال وضعیتی پزشکی در نظر گرفته‌ می‌شود که دلایل روانی، اجتماعی و موقعیتی دارد و پزشکان فرانسوی به جای درمان بیش‌فعالی با کمک دارو، با روان‌درمانی و مشاوره والدین به بررسی دلایل روانی نهفته در بستر اجتماعی که کودک در آن رشد پیدا می‌کند، می‌پردازند.
چین نیز به‌عنوان کشوری که آمار ابتلا به بیش‌فعالی در آن بالاست، عملکرد ضعیفی در زمینه تشخیص و درمان این اختلال از خود نشان داده‌است. اگرچه به تازگی کمپین‌هایی در راستای کاهش ناآگاهی نسبت به این اختلال در چین به راه افتاده‌ اما به گفته محققان، هنوز چهارپنجم کودکان مبتلا، هیچ درمانی دریافت نکرده‌اند.