گروه 20؛ کانون بحران‌های جهانی

ژاپنی‌ها فردا برای نخستین‌بار میزبان نشست سران 20قدرت اقتصادی دنیا موسوم به «گروه20» هستند که برای گفت‌وگو در مورد اقتصاد پرتلاطم جهانی در شهر اوزاکا گرد هم می‌آیند.
همزمان با نشست سران طی جمعه و شنبه در شهر اوزاکا، وزرای کشورهای عضو نیز در 8شهر دیگر ژاپن گرد هم می‌آیند تا مسائل جهانی مربوط به حوزه خود را به بحث و بررسی بگذارند. کشاورزی، انرژی، بهداشت، گردشگری، تجارت الکترونیک، اشتغال و سیاست خارجی محور نشست وزرا خواهد بود.
20سال پیش، وزرای اقتصاد و رؤسای بانک‌های مرکزی قدرت‌های بزرگ صنعتی جهان ازجمله آمریکا، آلمان و قدرت‌های اقتصادی نوظهور همچون چین و برزیل گرد هم آمدند تا برای برون‌رفت اقتصاد جهانی از یک بحران مالی که رفته‌رفته همه کشورها را درگیر خود می‌کرد چاره‌ای بیندیشند. 10سال بعد، نشست وزرا به سطح نشست سران تغییر کرد و گروه20 جایگاه مهم‌تری در مدیریت اقتصاد جهانی پیدا کرد.
فرضیه معروف مدافعان گروه20 این است که این نهاد به اندازه کافی کوچک است که بتواند تصمیم بگیرد و به اندازه کافی بزرگ است که تصمیماتی که اتخاذ می‌کند در شرایط جهان اثرگذار باشد. آنها 20کشور این گروه را با حدود 200کشور عضو سازمان‌ملل مقایسه می‌کنند که هم‌نظر کردن همه آنها کاری بسیار دشوار است.
اثرگذاری گروه20 نیز از قدرت اقتصادی آن می‌آید. حدود 85درصد اقتصاد دنیا در دست همین 20کشور است و حدود 80درصد سرمایه‌گذاری در جهان نیز متعلق به آنهاست. دوسوم جمعیت جهان هم در این کشورها زندگی می‌کنند و همین مسئله باعث شده تا تصمیم‌گیری‌های کلان آنها بیش از هر نهاد اقتصادی دیگری در جهان مورد توجه قرار گیرد. با این حال، منتقدان گروه20 معتقدند وضعیت آشفته امروز اقتصاد جهان نشانگر عدم‌موفقیت سران کشورهای عضو این گروه است که ازقضا قرار بود با هماهنگی بیشتر، مانع بروز بحران‌های مالی و اقتصادی در جهان شوند. آنها بر این اعتقادند که در میان تمامیت‌خواهی کشورها در عرصه تجارت جهانی، دیگر دوران این گروه هم به سر آمده است.

اقتصاد شکننده جهان
سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) ‌ماه گذشته با انتشار گزارش چشم‌انداز اقتصادی جهان، نسبت به شکننده بودن وضعیت هشدار داد. در این گزارش آمده که طی یک سال گذشته اختلافات تجاری میان کشورهای جهان به‌خصوص قدرت‌های برتر اقتصادی بیشتر شده و چشم‌انداز روشنی برای بهبود این وضعیت هم وجود ندارد. براساس گزارش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، حجم تجارت در جهان کاهش پیدا کرده و سرمایه‌گذاری نیز روند کندی را در پیش گرفته است.
سازمان توسعه و همکاری اقتصادی هشدار می‌دهد که تنش‌های تجاری باعث کاهش رشد اقتصادی جهان شده است. براساس پیش‌بینی این سازمان، رشد اقتصادی جهان در سال2019 حدود 3.2درصد خواهد بود؛ رقمی که طی 3دهه گذشته بی‌سابقه بوده است. همچنین جنگ تعرفه‌ای میان قدرت‌های برتر اقتصادی جهان باعث افزایش عدم‌قطعیت و بلاتکلیفی در سیاست‌های تجاری شده و همین موضوع به کاهش سرمایه‌گذاری‌ها منجر شده است.

اختلاف آمریکا و چین، عامل عقبگرد اقتصاد جهان
همانطور که در گزارش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی هم آمده، مهم‌ترین موضوعی که نگرانی کشورهای مختلف جهان در آسیا و اروپا را باعث شده، اختلاف تجاری میان آمریکا و چین است که اکنون دیگر باید نام جنگ تجاری را برایش به‌کار برد. آمریکا سالانه حدود 500میلیارد دلار کالا از چین وارد و حدود 130میلیارد دلار کالا به این کشور صادر می‌کند. کسری تجاری 370میلیارد دلاری تجارت آمریکا با چین، عامل اصلی در گرفتن جنگ تعرفه‌ای میان دوکشور بوده که پس از رسیدن دونالد ترامپ به قدرت آغاز شد. طی یک‌سال گذشته آمریکا در 3مرحله روی حدود نیمی از کالاهای وارداتی از چین تا 25درصد تعرفه وضع کرده است. چین نیز در مقابل، روی 110میلیارد دلار از کالاهای ساخت آمریکا تعرفه‌ای بین 5 تا 25درصد وضع کرده است. همچون سال گذشته، سایه جنگ تجاری آمریکا و چین بر سر نشست امسال سران گروه20 سنگینی می‌کند. 11دور مذاکرات کارشناسی میان دو طرف با شکست مواجه شده و کار به جنگ لفظی شدید میان مقام‌های سیاسی و اقتصادی دو کشور رسیده است. با این حال، دونالد ترامپ پیش از سفر به ژاپن اعلام کرد که قصد دارد در حاشیه نشست گروه20 با شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین در مورد تنش تجاری بی‌سابقه میان دو کشور دیدار و مذاکره کند.
با وجود اینکه سازمان‌های بین‌المللی مختلف، جنگ تجاری آمریکا و چین را عامل بروز بحران در اقتصاد جهان دانسته و خواستار پایان یافتن آن هستند، اما به‌نظر می‌رسد دیدار 2 رئیس‌جمهور در حاشیه نشست گروه20 نیز نتواند گرهی از کار آنها باز کند. فارغ از تنش تجاری آمریکا و چین، اکنون بحث بر سر احتمال بروز تنش جدی تجاری میان آمریکا و اروپا نیز مطرح شده است. سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در گزارش اخیر خود نسبت به این موضوع هشدار داده و احتمال آغاز تقابل تعرفه‌ای میان آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا را گام بعدی در ضربه به رشد اقتصاد جهانی دانسته است.


   ترامپ بدون مدیر تشریفات در ژاپن


دونالد ترامپ، سفرش را به ژاپن برای حضور در نشست سران گروه20 باید بدون حضور مدیر تشریفاتش انجام دهد. دیروز خبرگزاری بلومبرگ خبر داد که مدیر تشریفات کاخ سفید استعفا کرده است و ترامپ را در سفر ژاپن همراهی نمی‌کند. «سین لالر» که از او به‌عنوان مرد پشت پرده دیدارهای ترامپ نام برده می‌شد طی 30سال گذشته در وزارت خارجه آمریکا و کاخ سفید مشغول به ‌کار بوده است. سمت مدیر تشریفات در کاخ سفید، همسطح سفیر است و انتخاب او باید به تأیید سنا برسد. او وظیفه مدیریت تمامی دیدارهای رئیس‌جمهور آمریکا را در سفرهای خارجی و در کاخ سفید به‌عهده دارد. گفته می‌شود که ترامپ علاقه‌ای به لالر نداشته و دائما از اطرافیانش می‌پرسیده که چرا باید درحالی‌که بسیاری از مدیران کاخ سفید در دوره باراک اوباما سمت‌های خود را ترک کرده‌اند، او در سمتش باقی بماند.