زندگی مشترک؛ شاید وقتی دیگر

محبوبه امیدوار| قزوین - خبرنگار :

با وجود اهمیت مقوله ازدواج و آثار سازنده و مثبت آن در زندگی، در سال‌های اخیر شاهد کاهش میل و رغبت جوانان به ازدواج هستیم. بسیاری از جوانان امروزی به علت‌های گوناگون از ازدواج کردن سر باز می‌زنند. والدین و مسئولان در افزایش رغبت جوانان به ازدواج نقش مهمی دارند. 


کاهش سازگاری 

معاون اجتماعی استاندار قزوین معتقد است نداشتن شغل یا امنیت شغلی جوانان را از ازدواج دور کرده است. 
مریم بیدخام با تأکید بر این‌که پژوهش علمی قابل استنادی در حوزه ازدواج انجام نشده است، گفت: به نظر می‌رسد مهم‌ترین علت افزایش سن جوانان نبود کار دائم است.

 جوان در مسیر تحصیل و یافتن شغل قرار می‌گیرد و تا زمانی که بتواند شرایط لازم را برای اداره زندگی مشترک به دست آورد، سن او افزایش می‌یابد. در نسل گذشته دخترها و پسرها سازگارتر بودند و خواسته‌های محدودتری داشتند و ممکن بود حتی بعد از ازدواج فرزندان نیز در کنار خانواده پدری در یک مکان زندگی کنند، اما امروزه چه خانواده فقیر باشد و چه غنی، زوج جوان زندگی مستقل می‌خواهد و به امکاناتی نیاز دارد. 

وی بیان کرد: گاهی خانواده‌ها باعث افزایش سن ازدواج می‌شوند و امکاناتی که در یک عمر زندگی مشترک به آن نرسیده‌اند از خواستگار دختر خود طلب می‌کنند. همچنین به دلیل چشم و هم‌چشمی‌ها، رقابت‌ها و فرهنگ اشتباه، دختران به دنبال جهیزیه‌های سنگین هستند، هزینه‌های گزاف عروسی که برعهده پسر است نیز خود از عوامل بازدارنده ازدواج است. 


معضل طلاق

معاون اجتماعی استاندار قزوین گفت: با وجود تمام سختی‌هایی که در پیش روی جوانان برای ازدواج است، طبق آمارها از هر 7/3 ازدواج یک مورد به طلاق ختم می‌شود و بیشتر طلاق‌ها در یک تا 5 سال اول زندگی اتفاق می‌افتد. 

بیدخام با تأکید بر این‌که بعد اقتصادی عامل مهمی در طلاق است، افزود: بدهکاری، نداشتن شغل پایدار و وضعیت نامناسب معیشتی، اعتیاد، نبود تفاهم، کاهش گذشت و آستانه تحمل پایین، ازدواج‌های بدون شناخت، تفاوت در سطح تحصیلات زوجین، دخالت خانواده‌ها و نبود فرهنگ گفت‌وگو از مهم‌ترین عوامل پایان زندگی مشترک هستند. 

وی ادامه داد: هرقدر زوجین از نظر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به هم نزدیک باشند، زندگی پایدارتری خواهند داشت و شناخت این همخوانی و نزدیکی نیاز به راهنمایی یک مشاور آگاه دارد. مدت‌هاست که مشاوره پیش از ازدواج در دانشگاه علوم پزشکی قزوین انجام می‌شود و ما درصدد تقویت آن هستیم تا به مشاوره پیش از انتخاب، حین ازدواج و پس از ازدواج گسترش پیدا کند. همچنین دفاتری در حاشیه شهرها گشایش می‌یابند که مشاوره رایگان می‌دهند. 


آموزش مهارت‌های زندگی

بیدخام با بیان این‌که یکی از دلایلی که به اختلاف در خانواده منجر می‌شود، ضعف مردم در برقراری تعامل با یکدیگر و ضعف مهارت‌های اساسی زندگی است، گفت: برای رفع این کاستی، طرح تاب‌آوری اجتماعی آغاز شده است. در این طرح 20 سمن در قالب 20 تیم با اولویت مناطق حاشیه‌نشین شرکت دارند و افراد تسهیلگر مهارت‌های زندگی و نحوه برقراری ارتباط را به مردم آموزش می‌دهند. هرقدر سعی کنیم این مهارت‌ها را آموزش دهیم ازدواج‌های موفق‌تری خواهیم داشت. 

معاون اجتماعی استاندار قزوین تصریح کرد: اشتغال بیشترین ضربه را به مبحث ازدواج وارد آورده است به همین منظور کارگاه اشتغال‌زایی و کارآفرینی استان برای رفع این مشکل فعالیت خود را آغاز کرده است و کمک می‌کند جوانان از استعدادهای خود استفاده کنند. ما علاوه بر آموزش کارآفرینی و مهارت‌آموزی، آنها را برای دریافت تسهیلات معرفی می‌کنیم و افراد موفقی هم بین آنان داشته‌ایم. 


آمادگی ازدواج

احمد اکبری، روان‌شناس بالینی، در این باره توضیح داد: در سال‌های اخیر شاهد افزایش سن ازدواج در کشور هستیم. افزایش سن ازدواج علل بسیاری دارد که می‌توان به این موارد اشاره کرد: تغییر تفکر جوانان در خصوص ازدواج، اعتقادات و باورهای جوانان، وضعیت اقتصادی، نبود آمادگی برای پذیرش مسئولیت، نبود حس سازگاری و تطبیق، تمایل به ادامه تحصیل، افزایش سطح توقع و انتظارات و بیکاری که به کاهش حس علاقه‌مندی به ازدواج منجر می‌شود. 

وی افزود: در حوزه ازدواج باید 2 مقوله را در نظر بگیریم؛ یکی این‌که همه انسان‌ها در سنین جوانی تمایل به ازدواج دارند چون این به امیال و غرایض انسانی بازمی‌گردد. در این میان، واژه‌ای دیگر به نام قصد ازدواج داریم و گفتنی است تمایل به ازدواج با قصد ازدواج فرق می‌کند. قصد ازدواج برای کسی است که برای ازدواج کردن، همت و اراده می‌کند. حالا اگر کسی می‌خواهد ازدواج کند که اکثر جوانان هم تمایل به ازدواج دارند، باید ببیند که شرایطش مهیاست یا نه؟ این آمادگی به داشتن درآمد و شغل محدود نمی‌شود، بلکه آمادگی روحی، روانی و فکری نیز بسیار تاثیرگذار است. 

این روان‌شناس گفت: یکی از مواردی که در همه جوامع حائز اهمیت است، جلوگیری از رهاشدگی جوانان است. رهاشدگی یعنی بی‌توجهی مسئولان به جوانان مملکت و توجه نکردن والدین به جوانانی که در خانواده هستند. ما در قبال جوانان مسئولیت زیادی داریم. باید بستر را برای آنها فراهم کنیم تا به بلوغ فکری برسند. 

متاسفانه بعضی رسانه‌ها فرزندان ما را به بلوغ زودرس می‌رسانند که شرایط را برای جوانان ما سخت می‌کند. ما به کمک مسئولان و متولیان امر در این حوزه نیاز داریم. همه این مباحث به مسائل اقتصادی مربوط نمی‌شود و در این میان مباحث فرهنگی نیز نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. اگر بخواهیم با همین شرایط پیش برویم جامعه در آینده آسیب‌های جدی خواهد دید. 


 وسواس فکری 

اکبری ابراز کرد: با بالا رفتن سن، انسان دچار وسواس فکری می‌شود. در سن بالا، انسان به دلیل وسواس فکری نمی‌تواند انتخاب درست داشته باشد و شریک زندگی خود را پیدا کند. امیال و غرایز جسمی هم آرام‌آرام به سردی می‌گرایند. در سن بالا، حس تمایل به ازدواج از بین نمی‌رود ولی کمرنگ می‌شود. وی ادامه داد: در امر ازدواج همه‌چیز به صورت نسبی تاثیرگذار است. باید شرایط و زمینه فراهم باشد. 

خود جوانان هم مهم هستند که چگونه می‌اندیشند و چگونه به مقوله ازدواج فکر می‌کنند. خانواده‌ها هم بسیار اثرگذارند. مسئولان و اجتماع هم با فراهم کردن بستر مناسب در ازدواج جوانان تاثیر بسیاری دارند. هریک از این موارد در کاهش تمایل و علاقه جوانان به ازدواج اثرگذارند. این روان‌شناس بالینی به موانع به تاخیر انداختن حس علاقه‌مندی به ازدواج اشاره کرد و گفت: موارد متعددی وجود دارد که این حس را به تاخیر می‌اندازد یا جوان را به تجردگرایی تشویق می‌کند. 

موانع عمده آن عبارت است از آرمان‌گرایی و کمال‌گرایی در جوانان، مشاهده الگوهای ناموفق زناشویی، اختلالات جنسی و هورمونی، وابستگی شدید و افراطی به خانواده و والدین، ترس از مسئولیت‌پذیری که ریشه در عدم اعتمادبه‌نفس جوانان دارد، ترس از تغییر شرایط و موقعیت‌ها در حدی که عده‌ای فکر می‌کنند با ازدواج دچار محدودیت‌های زیادی می‌شوند، تشریفات و تجملات، سختگیری‌های بیش از حد جوانان یا خانواده‌های آنان، وسواس در انتخاب‌ها که بیشتر جوانان در سن بالا دچار آن می‌شوند، بیکاری، مسائل مالی و اقتصادی و اجتماعی. همه این موارد باعث کم شدن تمایل جوانان به تشکیل زندگی مشترک می‌شود. 

اکبری یادآور شد: بهتر است که جوانان قبل از ازدواج به یک سری سوالات پاسخ بدهند مثلا خواسته‌های آنان از زندگی مشترک، مفهوم عشق از دیدگاه آنان، زبان عشق آنها، انگیزه آنها از ازدواج و این‌که چه برنامه‌هایی برای ازدواج دارند و در ازدواج به چه چیزهایی بها می‌دهند. جواب دادن به این سوالات سبب می‌شود به ازدواج تمایل پیدا کنند. 


نقش والدین

احمد اکبری، روان‌شناس بالینی، درباره نقش والدین در ازدواج فرزندانشان گفت: پدر و مادر در مقابل جوانان خود وظایف و مسئولیت‌هایی دارند. ما باید این اجازه را بدهیم که فرزندان ما خودشان به بلوغ فکری برسند، اما می‌توانیم با ترغیب فرزندان خود به آنها کمک کنیم تا بتوانند تصمیمات درست و به موقع بگیرند. قرار نیست ما دست روی دست بگذاریم تا ببینیم فرزندان ما چه زمانی برای ازدواج اعلام آمادگی می‌کنند. نباید آنها را تحت فشار و اصرار زیاد قرار دهیم، ولی می‌توانیم با نگرش‌هایی که در فرزند خود ایجاد می‌کنیم او را ترغیب کنیم تا در زمان مناسب تصمیم مناسب بگیرد.