برغان؛ مهد چنارهای هزارساله

گذر از جاده‌های پر پیچ و خم و زیبای کوهستانی انتهای باغستان، ما را به روستای باطراوت برغان می‌رساند که یکی از جلوه‌های شگرف طبیعت در شهرستان ساوجبلاغ استان است و زیبایی‌های آن چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد.

به گزارش فارس، روستای قدیمی برغان در شمال شهر کرج واقع شده که از جاده آتشگاه حدود 12 کیلومتر و از جاده کمالشهر و کردان حدود 30 کیلومتر با کرج فاصله دارد؛ وجود 2 رودخانه پرآب، باغ‌های فراوان، آب و هوای خنک و جاذبه‌های گردشگری این روستا به زیبایی‌های آن می‌افزاید.
آثار تاریخی و درخت چنار قدیمی موجود در حیاط مسجد جامع با قدمتی بیش از هزار سال، قلعه‌ای که به صورت کامل تخریب شده و بناهای حسینیه اعظم و پل صفویه با قدمت حدود 700 سال، نشان می‌دهند که از سال‌های بسیار دور زندگی در این روستا جریان داشته است.

در ایام پایانی هفته، ترافیک سنگین جاده آتشگاه نشان می‌دهد که این روستای سرسبز یکی از تفرجگاه‌های مسافرانی است که برغان را برای تفریح انتخاب کرده‌اند تا خستگی یک هفته کار و تلاش را با قدم زدن در دامان طبیعت از تن به در کنند.
کوه‌های زیبای رنگین و پیست موتورسواری در بین مسیر، به شادی این گردشگران می‌افزاید و سفر یک‌روزه مسافرانی را که از کرج و شهرهای اطراف به دیدنی‌ترین روستای البرز آمده‌اند با خاطرات خوش همراه می‌کند.


نگاهی به برغان قدیم

دهیار روستای برغان با نگاهی به برغان قدیم گفت: بافت اصلی روستای برغان مساحتی حدود 52 هکتار دارد که در گذشته 1500 خانوار و حدود 6 هزار نفر در آن زندگی می‌کردند.
«سیدمحمد میرجلالی» افزود: پیش از این، حدود 150 تا 200 مغازه در این روستا وجود داشت. همچنین کارگاه‌های قنادی، حلاجی و رنگرزی در این محدوده مشغول به کار بودند که بقایای آن کارگاه‌ها و مغازه‌ها هم‌اکنون به مخروبه تبدیل شده‌اند و در کوچه‌های روستا مشاهده می‌شوند.

وی بیان کرد: در گذشته که کرج ده کوچکی بود، مردم از طریق راه‌های کوهستانی مسافت تهران تا قزوین و بالعکس را با چهارپایان طی می‌کردند و به دلیل طولانی شدن مسیر، مجبور به اتراق در کاروانسراها و قهوه‌خانه‌های موجود در برغان بودند.

وی مطرح کرد: به دلیل وجود 2 رودخانه پرآب، چند آسیاب آبی در این روستا وجود داشته که اهالی کمال‌آباد، گندم‌های خود را جهت آرد کردن به این روستا می‌آوردند و پس از آن به شهرهای دیگر صادر می‌کردند؛ اهالی روستای برغان از قدیم به تجارت و کاسبی عادت داشته‌اند و در حال حاضر نیز این آبادی، نسبت به دیگر روستاها بیشترین مغازه را دارد.


جمعیت روستا

مغازه‌های فروش انواع آلو و لواشک و گردو در پهن‌ترین خیابان روستا آن هم در کنار هم و به صورت ردیفی، حال و هوای تازه‌ای به آبادی بخشیده و قدم زدن در این راسته، سفر یک‌روزه گردشگران را جذاب‌تر می‌کند.

سالمندان با صورت‌های پیر و دستانی لرزان مقابل در منازل با تکیه بر عصاهای خود، نظاره‌گر تردد گردشگران به روستا هستند و جوانی خویش را در ذهن مرور می‌کنند، اما هر چه بیشتر قدم می‌زنیم کمتر کودک بومی مشاهده می‌کنیم و این نشان می‌دهد نسل جدید، این روستای زیبا را برای زندگی انتخاب نمی‌کنند. دهیار روستای برغان گفت: طبق آخرین سرشماری انجام‌شده در سال 95 حدود 470 نفر در این روستا زندگی می‌کردند و در حال حاضر با توجه به آب و هوای منطقه، در 6 ماهه اول سال، این تعداد به دو برابر می‌رسد و در ایام پایانی هفته تمام منازل روستا از ساکنان پر می‌شود.

میرجلالی ادامه داد: بر اساس آمارهای به‌دست‌آمده از ورود خودروهای مسافران به داخل آبادی مشخص شد یک جمعیت شناور نیز در این روستای رنگارنگ رفت و آمد می‌کنند که گاهی به 10 هزار نفر در یک روز جمعه تابستان نیز می‌رسد؛ برخی از مسافران نیز قصد عزیمت به دیگر روستاهای مجاور را دارند و تنها از جاده برغان عبور می‌کنند.


بناهای قدیمی روستا

وی با اشاره به بناهای قدیمی این روستا اذعان کرد: حسینیه اعظم برغان، پل صفویه و درخت چنار داخل محوطه مسجد جامع 3 اثر تاریخی ثبت‌شده ملموس و آلوی برغان با شهرت جهانی، بستنی گله و تعزیه برغان 3 اثر ناملموس هستند که تاکنون توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به ثبت رسیده‌اند.

دهیار روستای برغان ضمن تأکید بر آداب و رسوم مذهبی در برغان ادامه داد: حسینیه شهدا دارای بنایی بسیار قدیمی بود که در سال 67 تخریب و مجددا بازسازی شد و حسینیه اعظم برغان نیز که از چوب، خشت و گل ساخته شده قدمتی بیش از 500 سال دارد و هر سال در ماه‌های محرم و صفر ضمن برپایی تعزیه، میزبان عزاداران حسینی است.

میرجلالی افزود: همچنین درخت چنار قدیمی که در حیاط مسجد جامع این روستای کهن وجود دارد، هر سال گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند؛ تنه بسیار پهن این درخت، پوسیده و داخل آن به اندازه یک اتاق کوچک، خالی شده است که جذابیت خاصی دارد.

به گفته وی، این درخت قطورتر از سایر درختان است و حدود ۱۲ متر طول دارد که تنه آن کاملا خالی است. درون تنه این درخت به شکل اتاقی است که بیش از ۱۰ نفر گنجایش دارد؛ در میان این اتاق یک حوض تعبیه شده است و اطراف آن نیز سکوهایی برای نشستن وجود دارد. درختان کهنی در اطراف آن دیده می‌شود که همگی حاصل شاخه‌ها و جوانه‌هایی هستند که از کنار ریشه بسیار قطور آن روییده‌اند.

وی توضیح داد: به دلیل عبور یک رودخانه از ضلع جنوبی روستا و دسترسی به دیگر باغ‌های آن، پل‌های چوبی که در قدیم ساخته شده‌اند، هر بار تخریب شده و یا به آب فرو می‌ریختند که در زمان صفویه پلی از آجر و ساروج ساخته و 8 سال پیش توسط میراث فرهنگی مقاوم‌سازی و ترمیم شد و در حال حاضر، مشکلی در تردد وسایل نقلیه از روی این بنای قدیمی وجود ندارد.


هنرها و محصولات برغان

ساکنان روستای تاریخی برغان در گذشته به بافت کرباس و گلیم مشغول بودند، اما در حال حاضر تولید این صنایع در این روستا کمرنگ و کم‌کم به دست فراموشی سپرده شده است.
میرجلالی بیان کرد: سبزی کوهی، آلو، توت، گردو، سماق، عسل و محصولات لبنی و دامی از جمله مواد غذایی و خوراکی موجود در این روستای هزار و یک رنگ هستند؛ همچنین خورش آلو و فسنجان نیز از غذاهای محلی این روستا به شمار می‌روند. یکی دیگر از محصولاتی که در برغان از شهرت خاصی بهره می‌برد بستنی گله برغان است. به دلیل این‌که این محصول از شیر تازه گله گوسفند تهیه می‌شود، بین اهالی منطقه به بستنی گله معروف است و مواد تشکیل‌دهنده آن شیر تازه، شکر، زعفران، هل و گلاب است که با آلوی ترش سرو می‌شود و طرفداران بسیاری دارد.


مشکلات گردشگران

دهیار روستای برغان می‌گوید:‌ به دلیل وجود آب و هوای خنک این منطقه با آغاز تابستان و همزمان با تعطیلی مدارس، گردشگران و مسافران زیادی برغان را به عنوان تفرجگاه انتخاب می‌کنند، اما موقعیت جغرافیایی و شیب تند روستا و نبود زمین مناسب، استقرار مسافران را با مشکل روبه‌رو می‌کند.

میرجلالی با اشاره به افزایش تعداد مسافران در تابستان گفت: 10 سال پیش در قسمت ورودی کردان به سمت برغان، توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، سرویس بهداشتی و نمازخانه‌ای احداث شد که در حال حاضر آلاچیق‌هایی در اطراف آنها جهت اسکان مسافران، ساخته شده است اما باز هم این مکان جوابگوی جمعیت زیاد مسافران نخواهد بود.

وی افزود: با توجه به علاقه مردم به فضای کنار رودخانه‌ها، بیشتر مسافران، باغ‌های خانوادگی را به عنوان محل تفریح خود انتخاب می‌کنند و وجود این‌گونه باغ‌ها علاوه بر درآمدزایی برای روستابیان، هم در حل مشکل ترافیک و هم به لحاظ وجود سرویس‌های بهداشتی، کمک شایانی به مسافران می‌کنند.
به گفته وی، با در نظر گرفتن باریکی جاده و علاقه مسافران به سفرهای یک‌روزه و استقرار در این منطقه، ایام تعطیل و روزهای پایانی هفته شاهد تردد بیش از حد وسایل نقلیه و ترافیک سنگین در این مسیر هستیم که این امر به خستگی و کلافگی مردم می‌انجامد که برطرف شدن این مشکل، نیازمند نظارت و اقدامات مسئولان مربوطه است.

دهیار روستای برغان با اشاره به این‌که این منطقه تاریخی جزو اولین روستاهای هدف گردشگری استان البرز است افزود: اقداماتی در راستای تأمین آرامش و اسکان مسافران صورت گرفته که یکی از آنها مسدود کردن ورودی اصلی روستاست.

میرجلالی افزود: ساخت پارکینگ‌های عمومی در اطراف روستا، جهت جلوگیری از ورود خودروهای غیربومی به برغان و احداث کمربندی ضلع جنوبی روستا در حال انجام است که بر این اساس گردشگران پس از پارک خودروهای خود، با طی کردن مسیر باصفای این طبیعت افسونگر، با پای پیاده از زیبایی‌های آن لذت ببرند.


توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی

دهیار روستای برغان گفت: اولین اقامتگاه بومگردی برای اسکان مسافران در برغان به ثبت میراث فرهنگی رسید و افتتاح شد و در طول یک سال اخیر درخواست‌های متعددی از سوی مالکان برخی خانه‌های تاریخی روستا مبنی بر ترمیم این‌گونه بناها از میراث فرهنگی و گردشگری شده است.
«سیدمحمد میرجلالی» اظهار کرد: طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در خصوص راه‌اندازی و تکمیل بناهای بوم‌گردی می‌توانیم تا پایان سال 3 اقامتگاه دیگر از این بناها را به سرانجام برسانیم و افتتاح آنها را شاهد باشیم.