میراث
باغ «فتح‌آباد»، نگینی در دل کویر
باغ و عمارت فتح‌آباد یکی از نقاط گردشگری شهرکرمان است که با نام صاحب قدیمی آن به نام باغ بیگلربیگی شناخته می‌شود
کرمان یکی از استان‌های پهناور جنوب شرقی ایران است که جاذبه‌های تاریخی بسیاری را در خود جای داده است، به طوری‌که این استان را جزو ۵ شهر تاریخی قرار داده است.
برخی جاذبه‌های گردشگری دیار کریمان همچون کویر لوت، کلوت‌های شهداد، باغ شاهزاده، بازار تاریخی، ارگ بم، ارگ راین شهره جهانی دارند، اما در این میان جاذبه‌های تاریخی در این خطه هستند که تا چندی پیش کمتر بین مردم شناخته شده بودند؛ از جمله آن‌ها می‌توان به باغ و عمارت فتح‌آباد در شهر کرمان اشاره کرد که با نام صاحب قدیمی آن به نام باغ بیگلربیگی نیز شناخته می‌شود. این باغ امروز همچون نگینی در میان کویر می‌درخشد.
به گزارش ایسنا، زمانی که وارد فتح‌آباد می‌شوید، در مقابل خود حوضی بزرگ و مستطیلی‌شکل به ابعاد 60 متر در 6 متر می‌بینید که انعکاس عمارت اصلی در مقابل آن بر شکوه و جلال ساختمان و باغ می‌افزاید.
ساختمان (کوشک) اصلی در انتهای شمالی باغ فتح‌آباد واقع شده و 2 طبقه دارد. این ساختمان با طاق‌نماها در 2 طرف عمارت و اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری، در میان مجموعه باغ خودنمایی می‌کند.
ساختمان اصلی با مصالح خشت خام و ملات گل ساخته شده است و روی آن را با لایه‌ای از گچ پوشانده‌اند. فضاهای درونی نیز از گچ‌کاری‌های زیبا بی‌بهره نبوده است و استادکاران با مهارت خاص خود سطوح دیوارها، پیشانی ورودی‌ها، قوس‌ها و پیرامون بخاری‌ها را به شکلی تماشایی تزئین کرده‌اند.
اتاق‌های کوشکِ تاریخی این باغ نیز به سبک اتاق‌های سنتی قاجاری تزئین و به شکل زیبایی نورپردازی شده که معروف‌ترین اتاق آن، اتاق شاه‌نشین است.
عبور آب از قنات
بر بالای سردر ورودی عمارت اصلی، روزنه‌های مدوری دیده می‌شود که در گذشته ذره‌بین‌های قوسی درون آن کار گذاشته بودند تا نور چراغ‌های بادی را شب‌ها در جلوخانِ بنا منعکس کنند.
بر روی سردر آن نیز کتیبه‌ای گچی دیده می‌شود که آیه‌های «بسم‌الله الرحمن الرحیم» و «نصر من الله و فتح قریب» با خط زیبای نستعلیق بر آن نقش بسته است. در کنار آن تاریخ 1310 هجری‌قمری نیز نوشته شده که به احتمال زیاد در این تاریخ ساختمان مورد بازسازی قرار گرفته است.
عبور آب قنات از وسط این باغ مجلل و وجود عمارت‌های چهارفصل و عمارت مرکزی و برج و بارو از این باغ مکانی زیبا و مفرح ساخته است. این باغ همان «باغ فتح‌آباد» کرمان است. این باغ در اصل در منطقه اختیارآباد کرمان و 25 کیلومتری مرکز شهر کرمان واقع شده است.
باغ فتح‌آباد در زمان خود رونق و شکوه فراوانی داشت و سبک ساخت آن، بعدها الگویی برای ساخت مجموعه جهانی باغ شاهزاده ماهان شد؛ اما بی‌توجهی‌ها به فتح‌آباد باعث شد نتوانند آن شهرتی را که شایسته‌اش بود، به دست آورد و برای سال‌های طولانی زیر سایه باغ شاهزاده ماهان باقی ماند و رفته‌رفته به فراموشی سپرده و به ویرانه‌ای تبدیل شد.
تبدیل باغ به ویرانه
باغ فتح‌آباد که قدمت آن به دوره قاجار باز می‌گردد، سرنوشتی تلخ داشت؛ به‌طوری‌که فضای اطراف باغ به دلیل خشک شدن قنات‌های منطقه از بین رفت و زمین‌های مشرف به باغ به زمین کشاورزی به خصوص پسته‌کاری تبدیل شد و عمارت‌های اصلی بنا به ویرانه‌ای در حال تخریب تبدیل شد بود.
با تدبیر «علیرضا رزم‌حسینی»، استاندار وقت کرمان، پس از اجرای عملیات بازسازی، باغ فتح‌آباد ویران شده، امروز به یکی از زیباترین باغ‌های ایران تبدیل شده است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند و گوشه‌ای از تاریخ شهر کرمان را به تصویر می‌کشد.
احیای قنات باغ
قنات موجود در این بنا که به کلی خشک شده بود، با تدابیر لازم و احداث چاه و نصب آب‌شیرین‌کن و اجرای کامل طرح همیاران آب در این بنا، آب‌رسانی در این بنا انجام شده است که به لحاظ تاریخی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ همچنین این باغ امروز به یکی از مراکز تحقیقاتی، کشاورزی و تفریحی مردم نیز تبدیل شده است. در محوطه سبز باغ فتح‌آباد گونه‌های گیاه دارویی استان کرمان کشت شده که از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به بانک گیاهی شایان توجهی در کشور تبدیل شود.
این اثر تاریخی و گران‌بها در تاریخ 12 بهمن‌ماه 81 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است. باغ فتح‌آباد یکی از املاک وقفی استان کرمان به حساب می‌آید و به همین دلیل مدیریت آن زیر نظر اداره کل موقوفات و امور خیریه استان کرمان قرار دارد.
واگذاری باغ فتح آباد به بخش خصوصی
چندی است زمزمه‌هایی مبنی بر رها کردن باغ فتح‌آباد و خشک شدن درختان آن به گوش می‌رسد.
سرپرست مؤسسه بنیاد توسعه استان کرمان در این خصوص ضمن تکذیب این ادعاها گفت: این باغ را به صورت امانت به بخش خصوصی واگذار کرده‌ایم. «سجاد افشاری‌پور» افزود: یک نوع شمشاد در این باغ با نام شمشاد ابلق کاشته شده است که برگ‌های آن زرد می‌شود.
گفتنی است این گونه گیاه بومی کرمان نیست و برخی دوستان وجود چنین برگ‌هایی در این باغ را به حساب خشک شدن و رها کردن این باغ می‌گذارند که به هیچ عنوان صحت ندارد.
سرپرست مؤسسه بنیاد توسعه استان کرمان به تبیین هزینه‌های سازمان اوقاف برای این عمارت پرداخت و گفت: فقط حدود 6 میلیون تومان برای تهیه یک عدد صافی آب‌شیرین‌کن برای کاهش EC آب باغ خریداری کرده‌ایم تا آسیبی از این حیث به درختان این مجموعه وارد نشود.
وی با بیان این مطلب که قبل از سال 2 اصله درخت سرو خشک شده بود که معاونت عمرانی استانداری کرمان در همین زمینه 2 عدد سرو از منابع طبیعی استان گرفت تا ما جایگزین سروهای خشک‌شده کنیم، اضافه کرد: هزینه‌های زیادی برای احیا و مرمت این باغ و عمارت شده است و 3 کشاورز برای نگهداری این باغ در آن‌جا مشغول هستند.
در همینه زمینه :
