دانشگاه پیام نور
جذب دانشجوی دکتری در دانشگاه پیام‌نور ممنوع شد
سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس: دانشگاه پیام‌نور از هدف خود دور شده است
از سال گذشته نگرانی‌هایی بابت ضعف بنیه علمی مطرح شد. این تومور بدخیم آموزشی در حالی رو به پیشروی است که اغلب کارشناسان و صاحب‌نظران بر این باورند که سرمنشا آن پذیرش دانشجو در مقاطع بالا در اکثر دانشگاه‌هاست؛ مراکز علمی و دانشگاهی که بدون بررسی زیرساخت‌های آن مجوز پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دریافت می‌کنند. صحبت‌ها و تصمیم‌گیری اخیر معاون آموزشی وزارت علوم مبنی بر ممنوعیت پذیرش دانشجو در مقطع دکتری در دانشگاه پیام نور شاید به نوعی درتأیید فرضیات صاحب‌نظران عرصه آموزشی باشد. بر همین اساس مجتبی شریعتی نیاسر در برنامه تلویزیونی «رو در رو»رسما اعلام کرد:« پذیرش دانشجوی دکتری در دانشگاه پیام نور ممنوع شد.» انتشار این خبر پرسش‌های مهمی در پی داشت ازجمله اینکه چرا پیش‌تر به دانشگاه‌های پیام نور مجوز پذیرش دانشجو در مقطع دکتری داده شد؟ چرا معاون وزیر اکنون تصمیم به ممنوعیت فعالیت دانشگاه پیام نور در این مقطع گرفته؟ و در آخر این تصمیم چه ارتباطی می‌تواند با مسئله تقویت بنیه علمی داشته باشد؟ معاون آموزشی وزارت علوم در این باره گفت: «دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی چه خصوصی و چه دولتی باید براساس ماموریتی که برای آنها مشخص شده فعالیت کنند، مشکل ما هم‌اکنون این است که مراکز آموزش عالی براین باورند که می‌توانند در تمام دوره‌ها ورود پیدا کنند، این مشکل در آموزش عالی، باعث شد که به ماموریت‌گرایی پرداخته شود.» نیاسر ادامه داد: «به‌عنوان مثال دانشگاه آزاد اسلامی در دهه ۶۰ شکل گرفت و قرار بود غیرحضوری باشد اما به‌دلیل اقتضای زمان و یا عدم‌نظارت آموزش عالی بر آن، به‌تدریج از ماموریتی که براساس آن شکل گرفته بود، خارج شد و اکنون شاهد دانشگاهی کاملا حضوری و فراگیر هستیم.دانشگاه پیام نور نیز می‌رفت که همین مسیر را طی کند، ماموریت اصلی این دانشگاه آموزش مجازی و غیرحضوری است که به سمت گسترش رشته‌های فنی و عملی در حال حرکت بود.دانشگاه پیام نور هم‌اکنون یک میلیون مترمربع فضای عمرانی و ۳۰۰ هزار مترمربع فضای در دست ساخت دارد، درحالی‌که دانشگاه غیرحضوری قرار نیست این همه توسعه داشته باشد.»
سید حمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درخصوص اعلام ممنوعیت پذیریش دانشجوی دکتری از سوی معاون آموزشی وزارت علوم به همشهری گفت: «در رابطه با دانشگاه پیام نور دو موضوع مطرح است. ابتدا باید گفت که دانشگاه پیام نور از اهداف اصلی خود فاصله گرفته و رفته رفته اهداف اولیه تاسیس این دانشگاه به فراموشی سپرده شده است. هدف از تاسیس دانشگاه‌های پیام نور این است که نیازی به حضور دانشجویان نباشد و اهداف آموزشی به‌صورت غیرحضوری دنبال شود. این سیاستگذاری آموزشی برنامه‌ریزی شد تا افرادی که در شهرستان‌های مختلف، مشاغل مختلف و سنین مختلف و در واقع در هر موقعیت و وضعیتی هستند، بتوانند از ادامه تحصیلات دانشگاهی بهره‌مند شوند. فلسفه شکل‌گیری دانشگاه پیام نور در چند کلمه خلاصه می‌شود به «آموزش از راه دور».
سید حمایت میرزاده ادامه داد: «متأسفانه اکثر دانشگاه‌های پیام نور در سال‌های اخیر درصدد برگزاری کلاس‌های حضوری مانند دانشگاه‌های روزانه برآمده‌اند. برگزاری کلاس‌ها به قدری فشرده شده که تفاوتی بین این دانشگاه با دانشگاه‌های دیگر به لحاظ حضور دانشجویان احساس نمی‌شود.»
او گفت: «بنده در دوره‌ای تحصیل در دانشگاه پیام‌نور را تجربه کردم. متأسفانه این دانشگاه از هدف اصلی خود فاصله گرفته و عرصه را برای افرادی که توانایی ادامه تحصیل به‌صورت حضوری ندارند، تنگ کرده و این رسم غلط به‌صورت بی‌رویه‌ای در حال گسترش است.» میرزاده با تأکید بر اینکه بیشتر مراکز دانشگاه پیام نور در مقاطع تحصیلی بالاتر اصرار به حضور دانشجویان دارند، تصریح کرد: «نکته دوم در بررسی وضعیت فعلی دانشگاه پیام نور وضعیت برگزاری کلاس‌ها در مقاطع بالاتر است. در مقاطع بالا با توجه به بالا رفتن سن داوطلبان و بالطبع مشغله‌های مختلف نیاز بیشتری به حذف آموزش حضوری دیده می‌شود. درباره مقاطع کاردانی و کارشناسی با توجه به سن دانشجویان و صرف محصل بودن آنها ضرورت کمتری به حذف کلاس‌ها وجود دارد. به هر حال بخش مهمی از روند اجتماعی شدن جوانان در دانشگاه شکل می‌گیرد و حضور این دسته دانشجویان کم سن و سال در دانشگاه‌های پیام‌نور مانع مهمی ایجاد نمی‌کند؛ هر چند این موضوع هم نیاز به بررسی بیشتری دارد اما به‌صورت واضح و روشن بازگشت این دانشگاه و تبعیت آن از اهداف اصلی و اولیه و فراهم کردن آموزش از راه دور برای دانشجویانش به‌خصوص در مقاطع بالا امری ضروری است. »
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در مورد حیات دانشگاه پیام‌نور درآینده گفت: «باید از ظرفیت دانشگاه پیام نور به‌خصوص در مقاطع ارشد و دکتری بیشتر استفاده کنیم اما نه به این سبک و سیاقی که اکنون پیش می‌رود. در بسیاری از رشته‌ها برگزاری کلاس‌های حضوری برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری بی‌معناست. اقدامات پژوهشی دانشجویان، طرح‌ها، مقالات و پروژه‌ها در مقطع دکتری اهمیت دارد؛ این موضوعات نیز از راه دور قابل انجام است.»
میرزاده با اشاره به موضوع اعتبار علمی دانشجویان دکتری پیام نور توضیح داد:«بالاخره دانشگاه براساس اصول و ضوابطی فعالیت کرده و دانش پذیری آن بر حسب مجوزی بوده که به آن اعطا شده است. به لحاظ قانونی، قانون عطف به ما سبق ندارد؛ یعنی افرادی که تا به حال در دانشگاه پیام نور در مقطع دکتری تحصیل کرده و در حال تحصیل هستند با تصمیم جدید مدارک و اعتبار علمی‌شان زیر سؤال نخواهد رفت.»او ضمن ابراز تأسف درباره اینکه بعد از گذشت چندین سال از اعطای مجوز و فعالیت آموزشی حالا اعلام شده زیرساخت‌های یک دانشگاه برای پذیرش دانشجویان مقطع دکتری فراهم نیست، گفت: «اگر زیرساخت‌ها از روز اول فراهم نبوده پس چرا چندین سال پیش مجوز پذیرش دانشجو به این مراکز داده شده است؟ با تمام این احوالات نباید با اعمال هرگونه تغییرات مدیریتی و مسئولیتی تصمیمات سلیقه‌ای مطرح و اجرایی شود. به هرحال باید طوری در اجرای اینگونه تصمیمات حساسیت به خرج داده شود که تبعاتی برای جامعه درپی نداشته باشد.»
همچنین علیرضا سلیمی، یکی دیگر از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به اینکه معاون آموزشی وزارت علوم با پذیرش دانشجو در مقطع دکتری در دانشگاه پیام نور مخالفت نکرده و تنها بحث بر سر زیر ساخت‌های این دانشگاه مطرح است، گفت: «هم‌اکنون دانشگاه پیام نور به ازای هر 220دانشجو یک هیأت علمی دارد درحالی‌که برای تحصیل در مقطع دکتری به ازای این تعداد حداقل باید 2دانشیار و 2استادیار در دانشگاه حضور داشته باشد. این مسئله یکی از زیرساخت‌های مهم و اساسی برای تحصیل مقطع دکتری در هر دانشگاهی است. دانشگاه پیام‌نور بر پایه آموزش از راه دور تاسیس شده است به این معنی که اگر آموزش از راه دور باشد و هیأت علمی هم در دانشگاه حضور داشته باشد دانشجویان چون حضور ندارند، آنطور که باید نمی‌توانند از این امکان استفاده کنند. در واقع می‌توان گفت این دو موضوع مانعه‌الجمع است. از طرفی ما می‌خواهیم آموزش پیام‌نور از راه دور باشد و از طرف دیگر روی زیرساخت‌های آموزشی پافشاری می‌کنیم که نیاز به حضور دانشجو در دانشگاه دارد.
علیرضا سلیمی ادامه داد: «چند سال پیش بدون درنظر گرفتن این زیرساخت‌ها وزارت علوم به برخی مراکز دانشگاه پیام نور مجوز پذیرش دانشجو در مقطع دکتری داد. این اقدام تخلف است و قصوری بوده که خوشبختانه هر چند دیر اما سرانجام از آن جلوگیری شد. به هر حال این اقدام اخیر می‌تواند افق روشنی برای تقویت بنیه علمی باشد.»