قطر در قامت میانجی

 قطر؛ کشوری که نامش این روزها به شکل قابل‌توجهی در رسانه‌ها و محافل سیاسی به گوش می‌رسد؛ اگرچه نه برای بحران خلیج‌فارس یا حمایت از انقلاب‌های عربی، بلکه براساس تلاش‌های این کشور با هدف میانجیگری بین تهران و واشنگتن و کاهش تنش‌های فعلی منطقه. نقطه شروع این اخبار به شامگاه 26اردیبهشت برمی‌گردد؛ وقتی رسانه‌ها از فرود شبانه یک هواپیمای وابسته به دیوان امیری قطر در فرودگاه امام خمینی(ره) خبر دادند. اگرچه منابع رسمی تهران و دوحه تا چند روز از هرگونه واکنشی نسبت به این خبر امتناع داشتند اما سرانجام رسانه‌ها از طریق منابع آگاه به آنچه می‌خواستند دست پیدا کردند؛ میهمان ناشناس تهران محمد عبدالرحمن، وزیر خارجه قطر بود که با هدف میانجیگری بین مقامات ایران و آمریکا شبانه عازم تهران شده بود؛ آن هم در روزهایی که تنش‌های نظامی میان ایران و آمریکا در خلیج‌فارس و عراق به نقطه اوج خود رسیده بود. به فاصله کوتاهی از این خبر جنجالی، محمدجواد ظریف به دوحه سفر کرد. وزیر خارجه قطر در جریان نشست خبری با جواد ظریف در حاشیه این سفر یک‌روزه صراحتا با اعمال تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران مخالفت کرد و آن را به ضرر امنیت منطقه دانست. از سوی دیگر قرار است شیخ تمیم بن‌حمد، امیر قطر تا کمتر از یک‌ماه دیگر (18تیر) به‌منظور ملاقات با رئیس‌جمهور آمریکا راهی واشنگتن شود. الجزیره به نقل از یک منبع آگاه در دیوان امیری قطر گفته بحران اخیر منطقه میان ایران و آمریکا در صدر مباحثی است که میان رهبران 2 کشور مورد بررسی قرار خواهد گرفت. به فاصله کوتاهی از انتشار این خبر، وزیر خارجه قطر برای نخستین‌بار نقش کشورش را در رایزنی میان مقامات تهران و واشنگتن با هدف آغاز مذاکره میان این 2 کشور تأیید کرد.

تمام اینها در حالی است که افزایش نقش قطر برای میانجیگری بین ایران و آمریکا و جلوگیری از تشدید تنش‌ها در منطقه به‌طور گسترده‌ای از سوی رسانه‌های دولتی عربستان و امارات مورد انتقاد قرار گرفته است. عبدالرحمن الراشد، مدیر مؤسسه رسانه‌ای العربیه در این‌باره می‌نویسد: در شرایطی که همگان به تضعیف ایران بر اثر فشارهای آمریکا معترفند و بسیاری انتظار حمله‌ای نظامی را دارند، قطر باز هم برخلاف منافع شورای همکاری خلیج‌فارس به‌دنبال باز کردن کانال گفت‌وگوی مستقیم میان ایران و آمریکاست؛ اقدامی که سال 2012از سوی عمان رخ داد.

روزنامه العربی‌الجدید با بررسی تغییر رفتار قطر و ترکیه نسبت به ایران و متحدانش در منطقه بعد از شکست این محور در بحران سوریه می‌نویسد: کودتای ترکیه در سال 2016 و بعد از آن و محاصره قطر در سال 2017 عاملی مهم در تغییر جهت این 2 کشور و حامیان آنها در بخشی از پرونده‌های منطقه‌ای به‌حساب می‌آید. نقش آشکار عربستان و امارات در کودتای ترکیه و محاصره قطر، علاوه بر حمایت غیرمستقیم آمریکا، تحولی مهم در نقشه سیاسی خاورمیانه ایجاد کرد که نتایج آن، امروزه به خوبی دیده می‌شود. این در حالی است که روابط قطر و تهران طی سال‌های گذشته و در سایه مواضع متضاد 2 کشور در قبال بحران سوریه تا حد زیادی آسیب دیده بود.






شروط اماراتی

عبدالله بن‌زاید، وزیر خارجه امارات در ملاقات با هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در اقدامی عجیب 4شرط امارات برای هرگونه توافق با ایران را اعلام کرد. براساس گزارش شبکه اسکای‌نیوز عربی این 4شرط عبارتند از:
ـ اعمال محدودیت بیشتر در برنامه‌ هسته‌ای ایران
ـ توقف برنامه موشک‌های بالستیک ایران
ـ توقف حمایت ایران از گروه‌های تروریستی!
ـ حضور کشورهای عربی به‌عنوان طرف ثالث در توافق با ایران
عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رای‌الیوم با اشاره به شروط وزیر خارجه امارات برای توافق با ایران نوشت: سخنان عبدالله بن‌زاید من را به یاد شروط 13گانه امارات برای قطر انداخت؛ شروطی ازجمله قطع کامل روابط با ایران یا تعطیلی شبکه الجزیره! حالا با گذشت 2سال از محاصره بی‌نتیجه قطر، این کشور نه‌تنها به هیچ‌یک از این شروط عجیب تن نداده، بلکه نسبت به قبل، از موقعیت قوی‎تری هم در منطقه و جهان برخوردار است. با وجود این سران امارات گمان می‌کنند چنین رفتاری در قبال ایران نتیجه خواهد داشت.