رئیس اداره منابع آب شهرستان‌های یزد و اشکذر با بیان این‌که برداشت بی‌رویه از منابع آبی علاوه بر تهدید آبخوان‌ها و تخریب اراضی، منجر به ظهور فروچاله و فرونشست زمین شده است، گفت: لوله‌زایی و فرونشست زمین در برخی از مناطق استان از قبیل رستاق، نشانه وضعیت نامساعد آبخوان‌ها است.
به گزارش ایرنا، «محمدحسین باقری» با اشاره به عوارض برداشت بی‌رویه از منابع آبی استان، اظهار کرد: برداشت بی‌رویه از منابع آبی باعث ظهور فروچاله، فرونشست، تخریب اراضی و پدیده لوله‌زایی شده که در این میان فروچاله و فرونشست، سرحد مرگ آبخوان و زمین قلمداد می‌شود.
وی با بیان برخی از پیامدهای فرونشست زمین افزود: از نظر متخصصان، تهدید بنیادی این است که ایجاد چنین پدیده‌هایی منجر به ازدست رفتن قابلیت احیای آبخوان و سفره آب زیرزمینی و انسداد خلل و فرج آن شود.
رئیس اداره منابع آب شهرستان‌های یزد و اشکذر تأکید کرد: اگر روزی بارندگی به میزان سابق باز گردد، این آب‌ها مسیری برای نفوذ در زیر زمین ندارند و میزان تغذیه حاصل از بارندگی به حداقل ممکن خواهد رسید؛ موضوعی که در تشدید سیلاب‌ها نیز مؤثر است.
باقری کاهش نزولات جوی و افزایش دوره‌های خشکسالی را عاملی مؤثر در کاهش تغذیه و ورودی آب‌های زیرزمینی دانست و ادامه داد: این امر در ایجاد فرونشست نقش دارد اما بهره‌برداری و پمپاژ بی‌رویه مهم‌ترین عامل در تشدید فرونشست و فروچاله است.
باقری تصریح کرد: در اثر بهره‌برداری بیش از ظرفیت آبخوان، کاهش بلندمدت سطح آب زیرزمینی اتفاق می‌افتد و این اقدام نیز می‌تواند منجر به تخلیه آب از خلل و فرج لایه‌های زیرسطحی زمین شود که به‌صورت فرونشست زمین و یا فروچاله ظاهر می‌شود.
وی ادامه داد: در برخی از سازنده‌های آهکی و مشابه آن افت شدید سطح آب زیرزمینی باعث وقوع فروچاله در سطح زمین می‌شود.
این مسئول با اشاره به این‌که در حال حاضر دشت یزد - اردکان از جمله دشت‌های شاخص استان است، خاطرنشان کرد: این دشت با فرونشست قابل توجه زمین در سال‌های اخیر روبه‌رو بوده به‌نحوی که وقوع لوله‌زایی قابل توجه در منطقه رستاق و همچنین تحقیقات علمی حاکی از فرونشست زمین در دشت یزد- اردکان به دلیل افت سطح آب زیرزمینی است.
باقری با اشاره به این‌که دشت ابرکوه با ۳۶ مورد فروچاله و منطقه شمش- بهادران از دیگر دشت‌های مطرح استان هستند که به این پدیده دچار شده‌اند، گفت: وقوع فروچاله و فرونشست باعث شده این دشت‌ها جزو 4 دشت «ممنوعه بحرانی» استان در خصوص بهره‌برداری از منابع آب زیر زمینی قرار گیرند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که از جمله اقدامات مؤثر و شاخص به‌منظور جلوگیری از شدت وقوع فرونشست و فروچاله، مدیریت و کنترل برداشت آب‌های زیرزمینی و توقف افت سطح این آب‌ها است، خاطرنشان کرد: بر این اساس، طرح احیا و تعادل‌بخشی از سال ۹۳ تاکنون با مشارکت سازمانی و مردمی در جهت نجات منابع آبی استان در دستور کار سازمان‌ها و ادارات ذی‌ربط قرار گرفته است.
رئیس اداره منابع آب شهرستان‌های یزد و اشکذر افزود: این طرح با تشکیل شوراهای حفاظت منابع آب استان و شهرستان‌ها آغاز و اقدامات مؤثری از قبیل نصب حدود ۶۰ درصدی کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌های کشاورزی، اجرای طرح سپاس آب، طرح داناب، جداسازی آب شرب از مصارف آب فضای سبز و تقویت اکیپ‌های گشت و بازرسی به همراه پر و مسلوب‌المنفعه کردن چاه‌های غیرمجاز را به همراه داشته است.
باقری با اشاره به برنامه‌‌ریزی برای اجرای طرح تحویل حجمی آب در استان یزد افزود: به منظور آماده‌سازی بهره‌برداران جهت طرح تحویل حجمی آب، برنامه‌های خاموشی زمستانه برای چاه‌های کشاورزی از سال ۱۳۹۵ آغاز شد که بنا بر آن طرح خاموشی ۳۰ روزه در سال ۹۵، خاموشی ۴۵ روزه در سال ۹۶ و خاموشی ۵۰ الی ۶۰ روزه در سال ۹۷ در سطح همه چاه‌های کشاورزی استان اجرا شد.
فرونشست زمین با مرگ آبخوان‌ها
در همینه زمینه :
