سایه سنگین «نیما» بر صادرات کشمش

 سال گذشته بانک مرکزی با راه‌اندازی نظام یکپارچه معاملات ارزی یا همان «سامانه نیما» مقدمات سامان بخشیدن به بازار ارز را فراهم کرد. سامانه‌ای که صادرکنندگان را مکلف می‌کند ارز حاصل از صادرات خود را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند. 

به گزارش ایرنا، برخی فعالان اقتصادی و صادرکنندگان بر این باورند که سامانه نیما در کنار مزیت‌های مختلف، صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را محدود می‌کند و عملاً تعهد ارزی ایجاد نمی‌کند. 

در این میان کشمش از آن دسته محصولات صادراتی غیرنفتی است که ارز‌آوری خوبی برای کشور دارد و با ورود سامانه نیما صادرکنندگان این محصول با چالش جدی مواجه شده‌اند در حالی که مقصد صادراتی این محصول کشورهایی همچون عراق و افغانستان است و معاملات با پول رایج به صورت ریالی انجام می‌شود و ارزی وجود ندارد که به کشور بازگردد. 

از آنجا که ملایر تنها تولیدکننده و صادرکننده کشمش استان همدان است و حدود ۳۰ درصد از صادرات کشمش کل کشور را به خود اختصاص داده و بیش از ۲۵ درصد از ارزش دلاری صادرات کشمش ایران به این شهرستان تعلق دارد، جایگاه بالایی در زمینه صادرات دارد، اما با طرح سامانه نیما و تعهد ارزی این جایگاه دچار تزلزل خواهد شد.  

در همین چارچوب و برای حفظ این جایگاه و معافیت صادرکنندگان کشمش ملایر از تعهد ارزی، نمایندگان این شهرستان پیگیری‌های جدی را در دستور کار خود قرار دادند. آنان موضوع را از طریق معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری، وزیر جهاد کشاورزی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی پیگیری کردند. 

نمایندگان ملایر در مجلس شورای اسلامی اجرای طرح سامانه نیما و برگشت ارز حاصل از صادرات را مخالف منافع باغداران زحمتکش این منطقه و صادرکنندگان کشمش می‌دانند و تا رسیدن به نتیجه مطلوب دست از پیگیری نمی‌کشند. 

آنان تاکنون نشست‌های متعددی با صادرکنندگان و فعالان صنعت کشمش این شهرستان و بیش از ۶۰ واحد فراوری کشمش برگزار کرده‌اند که اکثر آنها از صادرکنندگان نمونه‌اند.  در این زمینه صادرکنندگان و فعالان صنعت کشمش نشست مشترکی با نمایندگان این شهرستان داشتند و به امید پیدا کردن راه‌حل و برای رهایی از سامانه نیما موانع، مشکلات و راهکارها را بررسی کردند.

 رئیس انجمن تولید و صادرکنندگان کشمش ملایر بانک مرکزی را بدعت‌گذار سامانه نیما دانست و گفت: بانک مرکزی معتقد است که باید این اتفاق بیفتد. منوچهر رضایی در این نشست تعهد ارزی را اقدامی نشدنی ارزیابی کرد و افزود: این انجمن به عنوان تنها سازمان مردم‌نهاد ثبت‌شده صنعت کشمش در کشور با طرح مساله، مشکل سامانه نیما را مورد پیگیری قرار داد. 

وی با بیان این‌که دستگاه‌های اجرایی نیز با ما هم‌عقیده‌اند بیان کرد: در شرایطی که تحریم‌ها تشدید شده و صادرات نفت کاهش یافته است باید به دنبال جایگزین باشیم و شرایط را برای افزایش صادرات غیرنفتی فراهم کنیم. 

رئیس انجمن تولید و صادرکنندگان کشمش ملایر ادامه داد: بخشی از صادرات کشور از جمله کشمش به کشورهایی همچون عراق و افغانستان است که دومین مقصد کالاهای صادراتی ما با رقم قابل توجهی است و معاملات به صورت ریالی انجام می‌شود و ارزی وجود ندارد.

 رضایی با تأکید بر این‌که صادرات کالاهای غیرنفتی را باید تشویق و خلأ‌های احتمالی را برطرف کرد، گفت: تعهد ارزی دغدغه روحی، روانی و کاری صادرکنندگان کشمش شده و به شدت کار ما را تحت تأثیر قرار داده است و با وجود پیگیری‌های فراوان هنوز نتیجه مطلوبی نگرفته‌ایم. 

وی با بیان این‌که به دلیل تحریم‌ها قادر به دریافت و ارسال حواله ارزی نیستیم و اگر ارز به داخل کشور نیاید صادرکننده نمی‌تواند به حیاتش ادامه دهد، اجرای تعهد ارزی را به صلاح صادرکنندگان به ویژه صادرکنندگان کشمش ندانست. این صادر‌کننده کشمش تدوین یک برنامه جامع و چشم‌انداز را نیاز ضروری صادرات غیرنفتی دانست و یادآور شد: فعالان صنعت کشمش با شروع فصل کاری باید از هم‌اکنون به فکر فروش و صادرات محصول خود باشند. 

رضایی با بیان این‌که طی ۲ سال گذشته میزان محصول ما از نظر کمی کمتر از نیمی از یک سال معمولی است خاطرنشان کرد: این در حالی است که تعهد ارزی روی محصولات فصلی همچون کشمش اثر نامطلوبی دارد. 

به گفته وی، امسال که وضعیت تولید محصول کشمش خوب است باید به فکر بازار فروش آن باشیم تا ماجرای 4 سال گذشته و کش و قوس‌های فراوان برای اختصاص یارانه کشمش تکرار نشود. رئیس انجمن تولید و صادرکنندگان کشمش ملایر توضیح داد: کشمش با وجود تمام مزیت‌های تغذیه‌ای و غذایی اگر صادر نشود، روی دست صادر‌کننده و باغدار می‌ماند. 

رضایی با بیان این‌که چنانچه جلو صادرات کشمش گرفته شود، در بازار داخل با مشکل مواجه می‌شود و خیل عظیم باغداران خسارت‌دیده را خواهیم داشت، افزود: خواستار ارائه راهکار اساسی برای معافیت صادرکنندگان کشمش از سامانه نیما و تعهد ارزی توسط نمایندگان مجلس هستیم. 


تعهد ارزی تصمیمی ناعادلانه است

دیگر نماینده ملایر در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان این‌که ما شرایط کشور و دولت را به خوبی درک می‌کنیم مدعی شد: این‌که صادرکنندگان ارز را در سامانه نیما عرضه کنند تصمیمی ناعادلانه است و حقوقی نیست. محمد کاظمی گفت: این طرح هنوز عملیاتی نشده است و برای کمک به صادرکنندگان کشمش پیگیری‌های ما به صورت جدی ادامه دارد. 

وی بیان کرد: برای حل این مشکل علاوه بر مکاتبه‌هایی که پیش‌تر انجام شد، جلسه‌ای جداگانه با حضور نمایندگان شهرستان‌های دارای محصول کشمش و با حضور حسینعلی امیری معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری، وزیر جهاد کشاورزی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس کل بانک مرکزی برگزار می‌کنیم تا بتوانیم با یافتن راه‌حل اساسی این مشکل را حل کنیم. 

نایب‌رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس دهم ادامه داد: از زمانی که موضوع سامانه نیما مطرح شد، نمایندگان ملایر مکاتباتی با مسئولان ذی‌ربط کشوری داشته‌اند و وزیر جهاد کشاورزی نیز دستور توقف این طرح را داده است. کاظمی یادآور شد: با توجه به این‌که صادرکنندگان اقتصاد بخش کشاورزی را رونق می‌بخشند باید بتوانیم راهگشای مشکلات آنان باشیم. 

وی با اشاره به شرایط عادی و بهینه کشور پس از توافق برجام و ورود سرمایه‌گذاران خارجی و افزایش صادرات و واردات افزود: با خروج آمریکا از برجام به عنوان یک اقدام خلاف قوانین روابط بین‌الملل، کشور دچار مشکلاتی شد و دولت در تلاش برای هموار کردن مسیر و کاهش مشکلات است. 


محصولات کشاورزی و باغی باید از سامانه نیما مستثنی باشد

دیگر نماینده ملایر در مجلس شورای اسلامی نیز اظهار کرد: پس از طرح سامانه نیما و تعهد ارزی، پیگیری‌های زیادی برای حل مشکل صادرکنندگان از جمله کشمش انجام شد. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که محصولات کشاورزی و باغی را باید از این طرح جدا کرد. 

حجت‌الاسلام احد آزادیخواه با اشاره به این‌که از نیمه دوم سال ۹۷ در واردات با چالش جدی مواجه شدیم، گفت: در حوزه تجارت خارجی باید به سرانجام برسیم. وی توضیح داد: از سال گذشته سیاست دولت در حوزه صادرات کلان تغییر کرد و ارز‌آوری در دستور کار دولت قرار گرفت در حالی که حوزه تجارت و صادرکننده نباید با چالش مواجه شود و دولت باید استثناهایی در دستور کار قرار دهد.

 سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس دهم افزود: این‌که صادرکنندگان کشمش در این شرایط نمی‌توانند حواله ارزی دریافت کنند به این دلیل است که بخشی از تجارت آنها ریالی است. در شرایط تحریم صادرات این محصول بهترین مشوق است و اگر تعهد ارزی اجرا نشود، صادرکننده چگونه به حیاتش ادامه دهد.

 حجت‌الاسلام آزادیخواه از صادرکنندگان و فعالان این صنعت درخواست کرد همه ایرادها و نواقصی را که به تعهد ارزی و سامانه نیما وارد است به صورت مکتوب مطرح کنند و ارائه دهند.