نورا عباسی
امتحان و اضطراب 2یار غاری هستند که در فصل امتحانات با هم بر سر دانشآموزان خراب می‌شوند تا دل‌آشوبه‌های قدیمی راه خود را بگشایند. اضطراب‌ها به شکل لب‌گزیدن‌های مدام، اختلال‌های خواب و شاید هم بگومگوی والدین با دانشآموزان خود را نشان می‌دهند. اینکه خانواده‌ها با دیدن چه نشانه‌هایی باید به اضطراب فرزندانشان پی ببرند و برای جلوگیری از بروز اضطراب در شب‌های امتحان چه کارهایی باید انجام دهند، سؤالاتی هستند که ملیحه باقرنژاد -مشاور تحصیلی- به آنها پاسخ داده است.
نشانه‌های اضطراب شب امتحان
لرزش دست یکی از نشانه‌های شایع اضطراب در میان دانشآموزان است. لب‌گزیدن، پرخاشگری، فشار دادن ناخن روی پوست، استفاده بیش از اندازه از سرویس بهداشتی، مشغول ساختن خود به‌کارهایی جز درس خواندن و گوش‌دادن به موسیقی با صدای بلند نیز از نشانه‌های اضطراب هستند. دانشآموزان تلاش می‌کنند با گره زدن خود به کاری دیگر، زمینه اضطرابشان که مطالعه است را کاهش دهند. کشیدن مو به‌عنوان یکی از نشانه‌های اضطراب در میان دختران رواج دارد. خوابیدن‌های طولانی و بی‌موقع هم می‌تواند به‌عنوان نشانه‌های اضطراب حاد معرفی شود. در واقع اضطراب موجب می‌شود تا دانش‌آموز ترجیح بدهد زمان بیشتری را برای خواب بگذراند.
یکی از نشانه‌هایی که بیشتر در دانشآموزان نهایی دیده می‌شود، خودزنی است. متأسفانه برخی از دانشآموزان به‌خاطر اضطراب، خراش‌های کوچکی روی دست‌هایشان ایجاد می‌کنند.
رفتار خانواده‌ها برای مقابله با اضطراب دانشآموزان
پدر و مادر باید فضای خانه را آرام کنند. واقعیت این است که نمی‌توان از دانش‌آموز توقع داشت به کتابخانه نرود، کسی را نبیند و تمام روز را در اتاق و برای مطالعه‌کردن بگذراند. دانش‌آموز می‌تواند در کتابخانه یا در اتاقتش با نظارت خانواده درس بخواند. از طرف دیگر، خانواده‌ها نباید به این اعتماد کنند که چون درِ اتاق فرزندانشان بسته است، پس تمام وقتش به مطالعه می‌گذرد.استفاده از فضای مجازی دغدغه‌ای است که اغلب خانواده‌ها با آن دست به گریبان هستند و متأسفانه در جامعه امروز نمی‌توان حکم به جدایی کامل دانشآموزان از فضای مجازی را صادر کرد. برای آنکه حضور در فضای مجازی موجب افزایش اضطراب دانشآموزان نشود، بهتر است که خانواده‌ها زمان خاصی را برای فرزندانشان تعیین کنند و به آنها بگویند که در زمان استراحت بین مطالعه، اجازه استفاده از فضای مجازی را دارند. از سوی دیگر خانواده‌ها حواسشان باشد که تحکم شدید برای حذف فضای مجازی خود اضطراب‌زاست، دانش‌آموز به این فکر می‌کند که «چرا برای یک امتحان باید آنچه مورد علاقه من است را از من بگیرند؟».
دانشآموزان در فصل امتحانات علاوه بر حمایت عاطفی نیازمند توجه خاص غذایی هم هستند. خانواده‌ها تلاش کنند که مواد غذایی‌‌ای که در این مدت به بچه‌ها می‌دهند، تازه و پخته شده باشد. این کار علاوه بر اینکه برای سلامت دانشآموزان مفید است، یک توجه عاطفی هم نشان می‌دهد و خانواده‌ها از این طریق می‌توانند موجب آرام‌شدن دانشآموزان شوند.
اگر در زمان امتحانات دانش‌آموز زمان زیادی را به خواب اختصاص می‌دهد، بهتر است والدین، قهوه کمرنگ و همچنین دمنوش‌ها را به تغذیه فرزندانشان اضافه کنند.
کارهایی که پدر و مادرها نباید انجام دهند
تأکید خانواده‌ها بر این جمله«برو درست را بخوان!» موجب افزایش اضطراب می‌شود، تذکر‌دادن‌های مدام خانواده، نتیجه‌ای جز مقاومت دانشآموزان برای درس نخواندن و افزایش اضطراب ندارد. در سال‌های فعالیتم با دانش‌آموزانی مواجه شده‌ام که به‌دلیل تشرهای بی‌جای خانواده، کتاب را بسته‌اند و با تأکید بر این موضوع که نمی‌خواهم درس بخوانم با خانواده‌شان مقابله به‌مثل کرده‌اند.
از سوی دیگر خانواده‌ها باید حواسشان باشد که با محبت بیش از اندازه، درس خواندن را به یک لطف از سوی دانشآموزان تبدیل نکند. توجه زیاد می‌تواند موجب ایجاد اضطراب در دانشآموزان شود؛ بنابراین خانواده‌ها باید تعادل را مراعات کنند و رفتار عادی‌ای با فرزندانشان در زمان امتحان داشته باشند.
خانواده‌ها چطور می‌توانند اضطراب فرزندانشان را کم کنند؟
درس‌خواندن بدون ترس
در همینه زمینه :
