‎غفلت از ظرفیت گیاهان دارویی اردبیل

پوپک قاسمی|  ‎اردبیل - خبرنگار:

استان اردبیل از قطب‌های رویش گیاهان دارویی در کشور محسوب می‌شود اما تاکنون از این ظرفیت استفاده نشده است. فروش فله‌ای گیاهان دارویی در استان نشان می‌دهد طی سال‌های اخیر مسئولان اقدامات کافی برای بهره‌برداری از این ظرفیت نکرده‌‌اند و فقط در یکی دو سال اخیر توجه‌ها به این ظرفیت معطوف شده است. 

‎به باور کارشناسان خرید تضمینی محصولات گیاهان دارویی از کشاورزان، ایجاد مراکز تخصصی فرآوری و فروش گیاهان دارویی و راه‌اندازی غرفه‌های معرفی و فروش گیاهان دارویی در نمایشگاه‌‌های غذایی و دارویی و میراث فرهنگی از جمله راهکارهای تقویت صنعت گیاهان دارویی است. 

‎از سوی دیگر علم استفاده از گیاهان دارویی از گذشتگان به ما منتقل شده است و باید در مستند کردن این علم شفاهی مطالعات و تحقیقات کافی انجام شود و در اختیار افکار عمومی قرار گیرد تا با اعتماد بیشتر استفاده از این گیاهان در زمینه درمان توسعه بیشتری داشته باشد. 


‎تنوع گونه‌های گیاهان دارویی

‎یکی از عطار‌های اردبیل درباره ظرفیت گیاهان دارویی استان می‌گوید: به دلیل اقلیم خاص اردبیل گیاهان شناسایی‌شده تنوع قابل ملاحظه‌ای دارند و گاه از یک گونه چند رقم در مناطق مختلف استان یافت می‌شود؛ برای مثال طبق استناد به مدارک تحقیقات گیاه آویشن در اردبیل 6 نوع دارد که هر کدام در مواد موثر خود متفاوت با دیگری است و این تنوع خود می‌تواند فرصت و ظرفیت مناسب برای برندسازی محصولات گیاهی استان باشد. 

«رحیم عادلی» می‌افزاید: با وجود ظرفیت‌های جالب توجه نه‌تنها ظرفیت درمانی گیاهان کوهی استان معرفی نشده است بلکه مسئولان هم از ظرفیت گردشگری گیاهان کوهی غافل هستند. برگزاری بازارهای محلی، جشنواره‌ها و معرفی در رسانه ملی از جمله اقداماتی است که تاکنون انجام نشده است. 

‎عادلی ادامه می‌دهد: جشنواره گل‌های بابونه جنگل فندقلو را که خرداد هر سال برگزار می‌شود، می‌توان تنها گام اساسی برای معرفی ظرفیت گیاهان دارویی دانست که نشان می‌دهد اگر در این زمینه اقدامات اصولی انجام شود می‌توان از استعداد استان در کشت گیاهان دارویی بیش از این‌ها استفاده کرد. 


‎نبود آگاهی و اعتماد

‎ «لطفعلی سعادتی»، یکی از فعالان جمع‌آوری و فروش گیاهان دارویی، عنوان می‌کند: صنعت تولید و فرآوری گیاهان دارویی در دنیا در حال تبدیل شدن به یکی از سودآورترین فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی در بخش‌های بهداشتی، درمانی و آرایشی است. 
‎وی می‌افزاید: استان اردبیل از جمله استان‌های مستعد کشور برای پرورش انواع گیاهان دارویی محسوب می‌شود؛ به طوری که از این استان به عنوان بهشت گیاهان دارویی یاد می‌شود و بر اساس گفته‌های کارشناسان بیش از ۵۰۰ نوع گیاه دارویی شناسایی شده است که سال‌ها و قرن‌ها در طبیعت استان به صورت خودرو رشد می‌کنند. 

‎سعادتی معتقد است در حالی که مردم این روزها به عارضه کم و تاثیر زیاد گیاهان دارویی پی برده‌اند، نبود آگاهی کافی از نحوه استفاده این گیاهان باعث شده است از این ظرفیت به درستی استفاده نشود. از سوی دیگر لازم است با به‌کارگیری روش‌های نوین و صنایع تبدیلی و تکمیلی و توجه به بسته‌بندی استاندارد سطح فروش و تولید این گیاهان را در استان ارتقا داد. 


‎ظرفیت اشتغال‌زایی

ظرفیت گیاهان دارویی در حالی تاکنون مورد غفلت قرار گرفته است که می‌توان با توجه به جمعیت فارغ‌التحصیلان کشاورزی در استان از کشت گیاهان دارویی برای اشتغال‌زایی جوانان نیز استفاده کرد. کارشناسان معتقدند با توجه به ظرفیت بالای منطقه در توسعه کشت گیاهان دارویی می‌توان از این ظرفیت در اشتغال‌زایی و تحقق اقتصاد مقاومتی استفاده کرد. 

‎ «علیرضا بقایی»، یکی از اعضای اتحادیه تولیدکنندگان گیاهان دارویی اردبیل، اظهار می‌کند: گیاهان دارویی برای توسعه ظرفیت زیادی در استان دارد و بازاریابی مناسب، ایجاد مشوق‌های مورد نیاز، بسترسازی برای حضور در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی، راه‌اندازی بازارچه‌های عرضه گیاهان دارویی و تسهیل صادرات به کشورهای همسایه برای توسعه صنعت گیاهان دارویی در کشور و استان اردبیل ضروری است. 


‎ضرورت برندسازی

‎ مدیر کل جهاد کشاورزی استان اردبیل با اشاره به جمع‌آوری بذور بیش از 800 گونه گیاه دارویی در استان اظهار می‌کند: با توجه به ظرفیت این حوزه برای توسعه اقتصادی، باید برای فرآوری، برندسازی و معرفی این ظرفیت اقدامات اساسی صورت گیرد. 

«خلیل نیکشاد» با بیان این‌که 217 گونه گیاهان دارویی استان شناسایی و جمع‌آوری شده است، عنوان می‌کند: در حالی که تعداد گونه‌های گیاهان دارویی ایران 3 برابر کشورهای اروپایی است، به دلیل نبود بهره‌برداری از آن و خام‌فروشی، سهم درآمد کشور از محل فروش این گیاهان ارزشمند در جهان فقط 1/0درصد است.

وی به نمونه فعالیت انجام‌شده بر اثر مطالعه گیاهان دارویی می‌گوید: با شناسایی و معرفی 143 گونه از گیاهان شهدزا و گرده‌زا فعالیت مثبت در تولید عسل استان انجام گرفته است.  گفتنی است تولید قطره گیاهی ضد سینوزیت «دامپرلی» از سوی محققان جهاد دانشگاهی اردبیل را می‌توان از نمونه‌های تولیدشده گیاهان دارویی دانست. این قطره که مشابه خارجی ندارد، دارای خاصیت قوی ضدمیکروبی و ضدعفونی‌کنندگی است و موجب تخلیه سینوس‌ها می‌شود و به مدت 6 ماه از استقرار و ورود میکروارگانیسم‌های عامل سینوزیت جلوگیری می‌کند. 


‎حمایت از کشت تا فرآوری

‎رئیس جهاد دانشگاهی هم با بیان این‌که استان اردبیل جزو 4 استان منتخب کشور برای ایجاد پایلوت صنعتی گیاهان دارویی است، اظهار می‌کند: جهاد دانشگاهی ایجاد مزرعه الگویی مکانیزه، کشت و صنعت گیاهان دارویی و برندسازی گیاهان دارویی اندومیک استان از کشت تا فرآوری را با حمایت دستگاه‌های مرتبط استان و پژوهشکده‌های گیاهان دارویی و توسعه صنایع شیمیایی جهاد دانشگاهی پیگیری می‌کند. 
‎ «مهران اوچی‌اردبیلی» عنوان می‌کند: 15 شرکت با 25 طرح فناورانه در مرکز رشد فناوری فرآورده‌های گیاهان دارویی استان فعالیت می‌کنند. تعداد طرح‌های این مرکز که برای تسهیل چرخه اجرای تحقیقات گیاهان دارویی استان راه‌اندازی شده است، امسال به 29 ایده فناورانه خواهد رسید. 


‎نمین در تکاپوی توسعه کشت گیاهان دارویی

‎نمین از شهرستان‌های مستعد کشت گیاهان دارویی استان است. فرماندار نمین از اختصاص 130 هکتار از اراضی این شهرستان به کشت گیاهان دارویی خبر می‌دهد. «عاطف ناصری» اظهار می‌کند: 90 تن ماده خشک انواع مختلف گیاهان دارویی در شهرستان نمین استحصال می‌شود. ‎وی با اشاره به توسعه کشت گیاهان دارویی در روستاهای این شهرستان می‌افزاید: منطقه سوها در بخش ویلیکج و اورونج در بخش مرکزی بیشترین میزان کشت گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده‌اند.