سیل، پل کشکان را از ثبت جهانی دور کرد

فاطمه حافظی | خرم آباد - خبرنگار:


وقوع سیل در لرستان در فروردین سال جاری باعث شد تعدادی از پل‌های تاریخی این استان خسارت ببینند. در این بین، بیشترین خسارت به پل تاریخی کشکان وارد شد؛ پلی که در آستانه ثبت جهانی است و از زمان وقوع سیل با مشکلات زیادی روبه‌رو شده است. این پل با 3 هزار سال قدمت در شهرستان خرم‌آباد قرار دارد. هرچند بعد از سیل برخی اقدامات به منظور جلوگیری از ورود خسارت‌های بیشتر به این پل تاریخی انجام شد، ولی پایه آن 13 درجه به سمت رودخانه کج شده و باید یا این انحراف را در همین حد نگه داشت یا پل را به جای اول خود بازگرداند. 

هرکدام از این کارها به 15 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارند. مسئولان می‌گویند انجام اقدامات با این میزان اعتبار باعث می‌شود این پل تا 100 سال آینده مستحکم بماند. در این میان، برخی کارشناسان و فعالان حوزه میراث فرهنگی معتقدند که آسیب دیدن پل کشکان در سیل اخیر بر ثبت جهانی آن تاثیر منفی خواهد گذاشت؛ موضوعی که مسئولان میراث فرهنگی استان آن را رد می‌کنند و می‌گویند از این اتفاق حتی می‌توان به عنوان فرصتی برای ثبت جهانی این اثر در زمان کوتاه‌تر استفاده کرد.


پل‌ها بیشترین خسارت را دیدند

مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان در این زمینه به همشهری می‌گوید: همه افراد متخصص و غیرمتخصص در تمامی حوزه‌ها می‌دانند که در هر جا بارش‌ها به بناهایی که در مسیر رودها قرار دارند، خسارت وارد می‌کنند و بالتبع بارش‌های سیل‌آسای لرستان هم به پل‌های تاریخی در مسیر آب خسارت وارد کرد.

«علی مصطفی‌نژاد» بیان می‌کند: طغیان بی‌سابقه رودخانه‌های استان باعث شد آثار تاریخی با قدمت هزار ساله خسارت ببینند. بیشترین خسارت‌ها هم به پل تاریخی کشکان وارد شد. وی می‌گوید: قبل از وقوع سیل، براساس اخطارهای هواشناسی، اقدامات زیادی برای جلوگیری از خسارت‌ انجام شد اما سیل خروشان بود و توانست پایه الحاقی را از جا بکَند.

مصطفی‌نژاد اضافه می‌کند: البته این احتمال هم وجود دارد که به دلیل واژگون شدن پایه الحاقی در آب و حرکت آن به سمت پایین، به پایه پایینی پل کشکان ضربه خورده و ترک‌ ایجاد شده باشد چون بخشی از پایه پایینی پل هم از بین رفته است. وی اظهار می‌کند: بیشترین خسارت سیل فروردین امسال لرستان به پل‌های تاریخی این استان وارد شد و برای احیای آنها باید اعتبارت به‌موقع و به‌اندازه اختصاص پیدا کند.


ضرورت تخصیص به‌موقع اعتبارات 

مصطفی‌نژاد می‌گوید: با این تخریب‌ها، طبیعتا کل بستر شسته شده و آب به زیر بستر پایه کج‌شده پل نفوذ کرده و زیر بسترها خالی شده است. وی می‌افزاید: این پایه پل نیز 13 درجه به سمت رودخانه کج شده است. هر کدام از این پایه‌ها بیشتر از 3 هزار تن وزن دارند.

مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان عنوان می‌کند: از نظر کارشناسی باور داریم اگر منفذی در بنایی که در معرض سیل قرار دارد، وجود داشته باشد، این منفذ باید استحکام‌بخشی و تعمیر شود چون در غیر این صورت آن منفذ به شکاف تبدیل و در نهایت بنا نابود می‌شود. وی می‌گوید: آنچه آثار تاریخی لرستان را از هر حادثه‌ای ازجمله سیلاب مصون نگه می‌دارد و موجب ماندگاری آنها می‌شود، تخصیص اعتبار به‌موقع و کافی است تا بتوان برای حفاظت از آثار قدم برداشت.


اقدامات انجام‌شده پس از سیل

این مسئول در ادامه به اقدامات بعد از وقوع سیل اشاره می‌کند و می‌گوید: 3 بند انحرافی برای پل کشکان ایجاد شده است. این بندها باعث می‌شوند نفوذ آب به زیر بستر متوقف و جلوی خالی شدن قسمت‌های بیشتری از بستر گرفته شود.
مصطفی‌نژاد می‌افزاید: همچنین 5 هزار کیسه ماسه در قسمت بستر که بر اثر عبور آب خالی و به ایجاد حفره منجر شده بود، قرار داده شد. عملیات شاهدگذاری هم در حال انجام است تا ببینیم آیا انحراف 13 درجه‌ای پل بیشتر می‌شود یا ثابت باقی می‌ماند.


برنامه‌های در دست اقدام

مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان همچنین به برنامه‌های در دست اقدام اشاره می‌کند و می‌افزاید: در زمینه کج شدن پایه پل، یک تیم کارشناسی برای بررسی آن و انجام اقدامات لازم مشغول فعالیت هستند. تلاش بر این است که بتوان پایه پل را به جای اول آن برگرداند و در همان وضعیت تثبیت کرد. وی بیان می‌کند: چنانچه به هر دلیل - مثلا کمبود اعتبار یا نظرات کارشناسی - نتوانیم پایه را به موقعیت قبلی برگردانیم، برای جلوگیری از کج شدن بیشتر، در همین وضعیت فعلی تثبیت می‌شود.

مصطفی‌نژاد می‌گوید: طبق نظرات کارشناسان میراث فرهنگی کشور، بسترهای ساخته‌شده برای پل کشکان توان نگهداری از پایه‌های آن را ندارند و اگر هم در گذشته متناسب و متعادل بوده‌اند، در طول زمان دچار آسیب‌هایی شده‌اند. به همین دلیل باید بسترسازی انجام شود و حفاظت پایه‌های باقیمانده، بدنه و بام پل در دستور کار قرار گیرد.


اعتبار مورد نیاز

مصطفی‌نژاد به اعتبار مورد نیاز برای ترمیم پل‌های آسیب‌دیده از سیل اشاره می‌کند و می‌گوید: برای بسترسازی و مقاوم‌سازی 100 پل تاریخی لرستان اعتباری معادل 30 میلیارد تومان نیاز است. البته فقط بازسازی، مرمت و مقاوم‌سازی پل کشکان 10 میلیارد تومان نیاز دارد.

وی ادامه می‌دهد: همچنین، برای عملیات رفع خطر (جلوگیری از کج شدن بیشتر پایه، ریختن طاقه و...) به 5 میلیارد تومان اعتبار ویژه و فوری نیاز است تا خسارت‌ها از این بیشتر نشود. این مسئول می‌گوید: در صورتی که این اعتبارات به‌موقع تامین شود، با انجام زیرسازی و مقاوم‌سازی می‌توان پل‌ها را برای 50 تا 100 سال آینده در برابر حوادث گوناگون مقاوم کرد.


اما و اگرهای ثبت جهانی پل کشکان

مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان در بخش دیگری از صحبت‌هایش به آثار سیل بر ثبت جهانی شدن پل کشکان اشاره و اظهار می‌کند: شاید کمبود اعتبار بر ثبت جهانی این پل تاثیر منفی داشته باشد بنابراین مسئولان کشوری باید اعتبارات لازم را تامین کنند تا نظر یونسکو برای ثبت این اثر جلب شود. وی می‌گوید: از این اتفاق می‌توان به عنوان فرصتی برای ثبت جهانی پل کشکان در زمان کوتاه‌تر استفاده کرد.