گزارش
هنر دولت‌مداری و دولت هنرمداران
هنرمندان در گفت‌وگو با همشهری از تعامل و همکاری با دولت می‌گویند
فهیمه پناه‌آذر/روزنامه نگار
خواسته‌ها و مطالبات هنرمندان در همه دولت‌ها بوده و ادامه دارد. این مطالبات گاه در یک نشست صمیمانه، در سالن‌های کنفرانس و گاهی در مهمانی‌های مناسبتی مطرح می‌شود. اما این سؤال وجود دارد که با وجود طرح مطالبات تا چه اندازه دولت توانسته آنها را به مرحله اجرایی برساند و در این سال‌ها تعامل دولت با هنرمندان در حوزه‌های مختلف چگونه بوده؟ به بهانه نشست اخیر حسن روحانی، رئیس‌جمهور با هنرمندان در مراسم افطار، هنرمندان از انتظارات خود گفتند و اینکه چقدر این مطالبات تا‌کنون اجرایی شده است.
نشست‌هایی که شکل تشریفاتی پیدا کردند
سیدجمال ساداتیان، تهیه‌کننده سینما به همشهری می‌گوید: «در این سال‌ها جلساتی با حضور هنرمندان و دولت تشکیل شده و همیشه بنا بر این بوده که دولت همکاری‌های لازم را داشته باشد و بنا به شرایط موجود، مطالبات هنرمندان توسط دولت پاسخ مثبت داده شود. اما همیشه هنر در همه حوزه‌ها به لحاظ اقتصادی خودش را تامین کرده و مطالبات مشروع هنرمندان بی‌پاسخ مانده است.» تهیه‌کننده «چهارشنبه‌سوری» عنوان می‌کند که هیچ‌گاه چه براساس شرایط موجود کشور و چه براساس مطالبات صورت گرفته اتفاقی نیفتاده است و جلساتی که برگزار می‌شود، جنبه تشریفاتی پیدا می‌کند.
وی به اقتصاد شکننده سینما هم اشاره می‌کند: «در کشورهای دیگر برای آنکه سینمای ملی از بین نرود، حمایت‌های زیادی صورت می‌گیرد، اما در کشور ما اینگونه نیست؛ به‌طور مثال بحث ارزش‌افزوده در سینماست که در بسیاری از کشورها برای حمایت حذف شده اما در ایران به جای حذف آن، در بخش‌های دیگر نیز ارزش‌افزوده گذاشته شده است. به‌طور حتم سینما با توجه به گردش اقتصادی که نسبت به نقدینگی کشور دارد با این ارزش‌افزوده نمی‌تواند دوام بیاورد. سینما و دیگر هنرها به مثابه قرص مسکن برای مردم است که می‌تواند مردم را سرگرم کند اما حمایت صورت نمی‌گیرد. هر بار نیز به وزیر و معاون‌های وزارتخانه مشکلات گفته می‌شود اما هیچ کار اجرایی برای حل مشکلات دیده نمی‌شود. در جلسه دیدار با ریاست‌جمهوری نیز موضوعات، مطرح می‌شود اما حل مشکلات خیلی کم به مرحله اجرایی می‌رسد.»
نیاز به حمایت‌های معنوی
تهیه‌کننده «متری شش‌ونیم» می‌گوید: «سینماگران با شرایط موجود براساس ظرفیت‌های خود حرکت می‌کنند و از کمترین تسهیلات دولتی برخوردار هستند. علاوه بر حمایت مادی، سینما نیازمند حمایت معنوی نیز است اما متأسفانه به‌خاطر دخالت‌هایی که می‌شود به‌نظر می‌رسد حتی وزارت ارشاد نیز از عهده این دخالت‌ها بر نمی‌آید و این موضوع آسیب جدی به سینما وارد می‌کند.»
خواسته‌ها باید به نفع عموم مردم باشد
مرتضی آخـوندی، مـدیر انـتـشارات دارالکتب اسلامی که در دیدار هنرمندان با رئیس‌جمهور حضور داشت، درباره مطالبات هنرمندان می‌گوید و اینکه با توجه به سلایق مختلف این مطالبات متفاوت است. وی به همشهری یادآور می‌شود:«در این نشست‌ها دیدگاه‌های متفاوتی مطرح می‌شود و معمولا هنرمندان دغدغه خاص خود را دارند و بیشتر خواهان آزادی در فعالیت‌های هنری هستند و فکر می‌کنم با توجه به این دغدغه‌ها طبیعی است که خواسته‌های آنها عملیاتی نمی‌شود. برخی از دغدغه‌ها و مطالبات نیز به شکلی است که به‌نظر می‌رسد از حوزه اختیارات رئیس‌جمهور خارج است. به‌نظرم مادامی که خواسته‌ها بر مبنای مردمی نباشد خیلی از آنها بی‌پاسخ خواهد ماند.»
اجرایی شدن مطالبات با تسامح
این ناشر معتقد است که در حوزه نشر و کتاب نیز سلیقه‌ها و خواسته‌ها متفاوت است و برخی از ناشران و فعالان از ممیزی‌ها گله‌مند هستند و برخی خواهان تمیزی میان حق و باطل هستند. آخوندی در پاسخ به این سؤال که در حوزه نشر و کتاب آیا مطالبات توانسته به مرحله اجرا برسد، می‌گوید:« مردم هم‌اکنون در نهایت گرفتاری و وضعیت اقتصادی سختی هستند و در این حوزه هم باید مطالبات براساس خواسته عموم مردم باشد. باید به‌گونه‌ای کار کنیم که در نهایت به نفع جامعه باشد. در این نشست‌ها هم از کاغذ و وضعیت اقتصادی نشر و گرانی‌ها صحبت شده اما به‌نظر می‌رسد با اینکه می‌خواهند کاری انجام دهند اما شرایط اجازه نمی‌دهد و البته در این میان تصمیمات خوبی نیز در این مدت گرفته شده است.» وی که در حوزه کتاب‌های مذهبی و اسلامی فعالیت دارد دغدغه اصلی چاپ این نوع کتاب‌ها را گرانی کاغذ= و در نهایت افزایش بهای کتاب‌ها عنوان می‌کند که باعث می‌شود مردم از عهده خرید آن برنیایند و در نهایت در پاسخ به این سؤال که در این مدت آیا میان ناشران و دولت تعامل برقرار شده که باعث شود خواسته‌ها به مرحله اجرا برسد، می‌گوید:«بیشتر امور اجرایی در این سال‌ها با تسامح بوده است.»
خواسته‌هایی که هزینه‌بر نیست
شاهین فرهت، آهنگساز که امسال نیز دبیری جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر را بر عهده دارد، از نخستین تجربه دیدارش با رئیس‌جمهوری می‌گوید. فرهت که فضای گفت‌وگو و تعامل با دولت را سازنده عنوان کرده، با بیان اینکه در این دیدارها از هر صنف چند نماینده حضور دارد، به همشهری می‌گوید:« نمایندگان صنف‌های هنری مطالبات حوزه خود و مشکلات و کمبودها را مطرح کردند. به‌نظرم گفتن این مشکلات حداقل باعث می‌شود که نقاط ضعف دیده شده تا برای آنها فکری شود. سال‌هاست که برایم چاپ و ماندگاری آثار موزیسین‌ها و آهنگسازان ایرانی تبدیل به یک مطالبه شده است. برخی از آهنگسازان بزرگ ما که در قید حیات نیستند و خانواده‌شان نیز در قید حیات نیستند، آثار درجه یک دارند که یا گم شده یا چاپ نشده است. باید فکری برای این آثار شود یا مؤسسه‌ای ایجاد شود که این کار را انجام بدهد. نکته دوم هم چاپ آثار هنرمندان دیگر است که در قید حیاتند، که باید با چاپ آنها، این آثار در دسترس مردم قرار بگیرد. این موارد نیازمند بودجه خیلی زیاد و خاصی نیست و تنها با توجه به موضوع و درک اهمیت آن می‌توان آن را اجرایی کرد.»
فرهت با اظهار امیدواری که آنچه هنرمندان می‌گویند، از سوی دولت جدی گرفته می‌شود، ادامه می‌دهد: «همه مطالبات، بودجه زیادی نمی‌خواهد. فقط کافی است که به لحاظ اداری و حقوقی کارها درست شود تا بتوان آن را اجرایی کرد.»
مطالباتی که شنیده می‌شود
مـریـم مـعتـرف، نـمایشـنامـه‌نویـس و کارگردان تئاتر با اشاره به برگزاری نشست هنرمندان با ریاست‌جمهوری در سال‌های اخیر، نشست امسال را مثبت ارزیابی کرد و درباره تعامل هنرمندان با دولت به همشهری می‌گوید: «نمی‌توان منکر تعامل هنرمندان با دولت شد، اما در بحث اجرایی شدن، مطالبات نیز وجود دارد. باید روسای صنوف پیگیر باشند و اطلاع‌رسانی کنند.»
معترف با اشاره به نشست اخیر نیز می‌گوید: «هر سال این نشست‌ها شلوغ بوده اما امسال از هر صنف تعدادی حضور داشتند که با توجه به جمعیت حاضر هر کدام در چند دقیقه مشکلات را عنوان کردند و به‌نظر می‌رسید آقای روحانی نیز به خوبی گوش داده و تصمیمات لازم را همان لحظه اعلام می‌کردند.»
