ادعای عجیب یا شفاف‌سازی؟

      خبر: حمید اسماعیلی، نماینده گروه تجاری موسوم به «مدلل» با بیان اینکه بیشترین ارز دولتی را گرفته‌ایم، مدعی است: بدون واردات گروه مدلل، بازار از کنترل خارج می‌شود. او با شایعه دانستن نسبت فامیلی شخصی به نام مدلل با آیت‌الله مکارم شیرازی افزود: هر آنچه ارز دولتی دریافت کرده‌ایم برای واردات کالا در این شرایط حساس کشور بوده است، نه به‌دلیل نسبت فامیلی با یک شخص، یک حزب یا یک گروه. اسماعیلی همچنین ادعا کرده، علی اکبر مهرفرد، معاون وزارت جهادکشاورزی به آقای مدلل گفت: قیمت‌ها را اعلام و نسبت به پیش‌فروش کالاها اقدام کند تا با تعیین قیمت، فرصتی برای اعمال افزایش قیمت‌ها از سوی برخی از سودجویان در بازار وجود نداشته باشد.

      نقد: گذشته از شایبه‌ها و شایعه‌هایی که همواره درباره ماهیت فعالیت این گروه تجاری و شفافیت عملکرد آن مطرح است، ابهام اصلی اینجاست که واقعا تا این اندازه گروه تجاری مدلل اثرگذار است که سیاست‌گذاری برای تنظیم بازار به سرانگشت اشاره یک گروه اقتصادی در واردات کالاها نقش دارد تا آنجا که یک معاون وزیر از آنها بخواهد تا قیمت را تعیین کنند؟ ادعای مطرح شده بیش از آنکه به شفافیت اقتصادی کمک کند و نشانه قدرت آنها در تأثیرگذاری بر قیمت‌گذاری کالاهای وارداتی باشد، نشانه آشکاری است از وجود یک شبه انحصار و رانت ارزی در اقتصاد ایران. راستی چرا دولتی که مدعی تنظیم بازار است و میلیاردها دلار را با نرخ ترجیحی توزیع می‌کند تا این اندازه آسیب‌پذیر است که نبض بازار را به‌دست یک یا چند گروه انحصارگر می‌سپارد و از آنها مدد می‌جوید؟ اگر واقعا برخی گروه‌های تجاری قدرت اعجاز انگیزی دارند، اساسا ماهیت و فلسفه وجودی چندین دستگاه اجرایی ازجمله شرکت بازرگانی دولتی زیر سؤال قرار می‌گیرد؟ تا زمانی که مکانیزم چندقیمتی در بازار حاکم باشد و دولت دلخوش به کنترل و تنظیم بازار با قیمت‌گذاری دولتی و نظارت توسط سازمان‌های تعزیرات حکومتی و حمایت از حقوق مصرف‌کننده و تولید‌کننده باشد، همواره محتاج انحصارگران و منت کشیدن از آنهاست. این دردی است کهنه در بدن بیمار اقتصاد ایران که در گفتار همه مدعی رقابت هستند و در عمل مدافع انحصار و رانت.