نجات دانشگاه تهران؛ نجات محله وصال

مائده صدیقی/ دانشجوی مدیریت شهری دانشگاه تهران
در روز چهارشنبه  25 اردیبهشــت خبری روی پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت راه‌وشهرسازی قرار گرفت. محتوای آن خبر این بود که طرح توسعه دانشگاه تهران باید ظرف مدت 6‌ماه بازنگری شود و آن دسته از املاک محدوده پیرامون دانشگاه تهران که در طرح هستند و هنوز تملک نشده‌اند، از آن خارج شوند.

بیش از 20سال است که طرحی به نام «طرح ساماندهی دانشگاه تهران» که با تغییراتی طی سال‌ها تبدیل به طرح «توسعه» آن شد و امروز نامش «شهر دانش، دانشگاه کارآفرین، سبز و هوشمند» است، قصد گسترش محدوده فعلی دانشگاه را داشت؛ یعنی گسترش آن به خیابان‌های وصال از شرق، کارگر شمالی از غرب و بلوار کشاورز تا شمال. اما طی این سال‌ها (از سال 76) با نبود بودجه کافی برای تملک املاک و سردرگمی برنامه‌ریزان و مشخص‌نبودن هدف و ضرورت توسعه این طرح به سرانجام مشخص نرسید و به زمین‌های خالی و بعضاً پارکینگ‌های اطراف دانشگاه تهران خلاصه شد.

اینکه طرح‌هایی مانند طرح توسعه دانشگاه تهران، که در سایر دانشگاه‌ها و در طرح‌های بزرگ‌مقیاس شهری تبدیل به رویه معمول شده‌اند، چه ایراداتی دارند و در آنها چه اتفاقی می‌افتد، باشد برای مجالی دیگر؛ می‌شود تا ساعت‌ها نقاط تاریک این رویه‌ را برشمرد و فهرست‌بندی کرد. عدم‌شفافیت در فرایند برنامه‌ریزی و طراحی، عدم‌دخالت و حتی اطلاع ساکنان و مالکانی که مستقیماً تحت‌تأثیر این طرح‌ها قرار می‌گیرند، مداخله‌های عظیم در بافت پیرامونی که تا سال‌ها سرزندگی بافت شهری را از بین می‌برد و... بخش کوچکی از این سیاهه عریض و طویل است.
اما آن چیزی که در اندک فرصت باقیمانده قصد بازگو کردنش را دارم و فکر می‌کنم مهم‌ترین بخش این ماجرا باشد، چگونگی مقاومت و ایستادگی همان گروه‌هایی است که متأثر از آثار مخرب این طرح‌ها بودند و آینده آن را روشن نمی‌دیدند.

شاید خلاصه اتفاقی که در اینجا افتاده این است که گروهی از دانشجویان و تشکل‌های دانشجویی دانشگاه تهران، مردم محدوده پیرامونی دانشگاه و برخی از نمایندگان مردم در نهادهای رسمی مانند شورای شهر توانستند با همکاری و همراهی با همدیگر در برابر این رویه مقاومت کنند و اجازه ندهند تا 20سال بلاتکلیفی و عدم‌شفافیت و هدررفت سرمایه‌های ملی، ادامه پیدا کند؛ اتفاقی که نتیجه آن همان خبری است که روی خروجی سایت وزارت راه‌وشهرسازی قرار گرفته است؛ یعنی خروج املاک تملک‌نشده از طرح توسعه دانشگاه تهران و محدودشدن این طرح به املاکی که در اختیار دانشگاه است.