ترامپ به دنبال جنگ روانی است

فرزانه آیینی/ خبر‌نگار
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، مدیریت تنش ایجاد‌شده میان ایران و آمریکا را در شرایط فعلی ضروری می‌داند و تأکید می‌کند که اگر واقعیت جنگ ایران و عراق خوب تحلیل می‌شد، کسی از جنگ استقبال نمی‌کرد.  او در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به اینکه راهبرد‌های نظامی ایران آغازگر جنگ نبوده است، می‌گوید: یکسری افراد در داخل کشور مدام به گونه‌ای سخن می گویند که چالش‌های جدید میان ایران و آمریکا ایجاد می کنند. مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر است.

ارزیابی‌تان از اقدامات و پیام‌های مکرر رئیس‌جمهور آمریکا از ارسال ناو به خلیج‌فارس تا دادن شماره تماس به سفارت سوئیس چیست؟ ایران باید با این دست برخوردهای ترامپ چه کند؟
 ترامپ دنبال یک عملیات روانی برای کسانی است که در داخل کشور ما مفهوم مذاکره را به‌درستی نفهمیده‌اند. مذاکره قطعا بایدها و شایدهای خودش را دارد که در جای خود قابل بررسی و کنکاش است اما مدیریت تنش در دنیای امروز اصل واقعیتی است که باید به‌جد به آن توجه کرد. از سوی دیگر، در سال‌های‌2001 و 2003 ایران و آمریکا برای مقابله با گروه‌های افراطی منافع مشترک داشتند و با هم علیه گروه‌های افراطی جنگیده‌اند، حالا هم این گروه‌های افراطی خیلی تلاش دارند که ایران و آمریکا با هم بجنگند تا ضعیف شوند. منافع یکسری کشورها هم در جنگ ایران و آمریکاست و هر دو کشور برای دوری از شرایط ایجاد‌شده باید تنش‌ها را مدیریت کنند و به عقیده من معنای این بحث مذاکره است.

 ایران برای کنترل این تنش‌ها در داخل کشور چه کاری باید انجام دهد؟ نهادهای حاکمیتی ایران از شورای امنیت ملی تا وزارت خارجه و نهادهای نظامی یا حتی اشخاص و مسئولان چقدر در مدیریت تنش‌ها همسو هستند؟
یکسری افراد را درون کشور می‌بینیم که مدام به‌گونه‌ای سخن می‌گویند که غیر از ترغیب کشور به جنگ و حداقل ایجاد چالش‌های جدید میان آمریکا و ایران، برداشت دیگری نمی‌توان از آن داشت، متأسفانه جمعی در این فضا آگاهانه یا غیرآگاهانه ادعاهایی را مطرح می‌کنند که هیچ‌وقت جزو راهبردهای نظامی جمهوری اسلامی ایران نبوده است، برجسته‌شدن و بازتاب این دیدگاه در محافل بین‌المللی فقط این تلقی را ایجاد می‌کند که هرجا هر اتفاقی رخ داد، مسئولیتش با جمهوری اسلامی ایران است. من بر این باورم که این دست دیدگاه‌های تنش‌زا باید به‌صورت جدی مدیریت شود، راهبرد نظامی آن چیزی است که در تشکیلات نظامی ایران بسته می‌شود. راهبرد‌های نظامی ما در هیچ‌جا نه‌تنها آغازگر جنگ نبوده، بلکه بیشتر حالت دفاعی داشته و دارد، به همین دلیل هم با قطعیت می‌توانیم بگوییم براساس راهبردهای نظامی‌مان ما هرگز خواستار جنگ یا ضربه‌زدن به نیروهای نظامی آمریکا نبوده‌ایم. لذا مباحثی که در راستای دمیدن در آتش تنش ایران و آمریکا مطرح می‌شود، متناقض با منافع ملی است.  ما باید درنظر داشته باشیم که جمهوری اسلامی ایران یک‌روزه به‌دست نیامده ‌و خیلی تلاش شده که ایران به اقتصاد هجدهم دنیا بدل شود. اما به‌نظر می‌رسد خیلی‌ها تلاش دارند این موفقیت را به‌هم بریزند و تنها راه علاج این روند عدم‌افراط‌گرایی و اتخاذ تصمیمات احساسی در قبال روابط ایران و آمریکاست.

این جمعی که می‌گویید چه کسانی هستند؟
از مصاحبه‌ها و موضع‌گیری‌هایشان عیان هستند و نیاز به معرفی نیست.

در کنار برخی افراد، برخی تریبون‌های رسمی کشور هم بعضا مواضعی می‌گیرند که نه در حیطه تخصص آنهاست و نه در چارچوب راهبردهای سیاست خارجی دولت، با این دست از مواضع که باعث ایجاد تناقضاتی در مسیر دیپلماسی رسمی کشور است، چه باید کرد؟
هرچند خود آمریکایی‌ها می‌دانند که در ایران برخی افراد براساس احساساتشان صحبت می‌کنند، اما به‌رغم این شناخت رسانه‌های صاحب‌نام آمریکایی این مواضع را برجسته می‌کنند، همانطور که ما در داخل کشور افرادی داریم که احساساتی اعلام موضع می‌کنند کسان دیگری هم درآمریکا و البته منطقه هستند که متقابلا این نگاه را دارند و به‌دنبال تنش‌زایی هستند. همانطور که مقام معظم رهبری تأکید کردند، سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال شرایط ایجاد‌شده نه جنگ است نه مذاکره، اما این معنایش این نیست که جمعی با کشیدن یکسری شاخ و شانه‌ها، طرف مقابل را تحریک کنند اما پاسخگوی تبعات آن نباشند. من بر این باورم که اگر واقعیت جنگ ایران و عراق خوب تحلیل می‌شد، کسی در کشور ما از بروز جنگ و ایجاد جنگ استقبال نمی‌کرد.

 اخیرا ظریف در صدر وزارت امور خارجه به جد فعال شده است و با سلسله سفرهایش به کشورهای دور و نزدیک، درصدد دفاع از حقوق ایران در چارچوب برجام است. نگاهتان به این استراتژی ظریف چیست؟
ظریف کسی است که سیاست‌های کشور در خارج از نظام را تبیین و پیگیری می‌کند و پیام ایران را به کشورهای بزرگ که تصمیمات بزرگی در قبال ایران می‌گیرند، منتقل می‌کند. ظریف تلاش دارد به جامعه بین‌الملل ثابت کند که تصمیمات نظام جمهوری اسلامی ایران در یک ظرف عقلانی و دور‌اندیشانه گرفته می‌شود. آقای ظریف قطعا مسئولیتش را به خوبی انجام می‌دهد و ما هم از این دست اقدامات او حمایت می‌کنیم.

به‌نظرتان سرنوشت برجام در تنش ایجادشده میان ایران و آمریکا چه می‌شود؟
راهبردی که جمهوری اسلامی اعلام کرده، این است که در قالب ان‌پی‌تی و با حفظ برجام، سیاست‌هایش را پیش خواهد برد، چرا‌که اگر خارج از این قاعده عمل کنیم، هیچ تفاوتی با ترامپ و پمپئو نخواهیم داشت.  در طول 4دهه گذشته که برخی سعی داشتند جمهوری اسلامی را در بایکوت قرار دهند، ما با برجام توانستیم این بایکوت را بشکنیم، الان ما باید همه سعی‌مان این باشد که دوباره بایکوت نشویم، چراغ سبزهایی که آمریکا برای همراه کردن اروپا و دیگر متحدان ایران با آمریکا نشان می‌دهد، خیلی جدی است. این واقعیت قدرت در دنیای امروز است که نباید از کنار آن به‌راحتی گذشت. ما باید در شرایط کنونی براساس حقوق بین‌الملل سنگر محافظتی در برابر بدخواهی و زیاده‌خواهی‌های آمریکا و متحدانش ایجاد کنیم تا سازمان‌های بین‌المللی و مقررات بین‌المللی محافظ ما در برابر بدخواهی‌ها شوند چرا‌که ما ملتی هستیم که توانسته‌ایم به واسطه ماندن در برجام بعد از خروج آمریکا از آن، آمریکا را در مجامع و محافل بین‌المللی منزوی کنیم. به همین دلیل تأکید می‌کنم که نباید این فرصت را از دست بدهیم.  هرچند‌ کسانی که مدعی‌اند برجام چنین دستاوردی نداشته است، حالا هم نباید نگران از بین رفتن یا از میان بردن برجام باشند.