خداحافظی بیماران دیابتی با قطع عضو

فاطمه کاظمی  | همدان - خبرنگار :


مرکز لارو درمانی همدان واقع در درمانگاه مهدیه به عنوان سومین مرکز لارو درمانی کشور و تنها مرکز در غرب کشور از شهریور سال گذشته فعالیت خود را آغاز کرده و تاکنون توانسته است بیش از 100 بیمار مبتلا به زخم‌های دیابتی را از این معضل نجات دهد و از بعضی قطع عضوهای صد درصدی جلوگیری کند. استفاده از این روش به معنای خداحافظی با قطع عضو ناشی از زخم‌های دیابتی است و هزینه آن نیز نسبت‌به روش‌های دیگر و حتی قطع عضو بسیار پایین‌تر است. 

با آرش جعفری دارای دکترای تخصصی انگل‌شناسی و استاد دانشگاه ملایر و مسئول بخش لارو درمانی درمانگاه مهدیه همدان به گفت‌و‌گو نشستیم و از او درباره مزایای روش لارو درمانی پرسیدیم. قبل از خواندن گفت‌و‌گو لازم است بدانید لارو درمانی 3 روز در هفته در کلینیک مهدیه شهر همدان انجام می‌شود. بیماران از ساعت 16 پذیرش می‌شوند. 

 درباره لارو درمانی و فرایند آن توضیح دهید.

لارو درمانی در واقع یک بیماری انگلی است. به آلودگی بافت‌های بدن انسان یا هر موجود زنده دیگر اصطلاحا «میاز» گفته می‌شود. در لارو درمانی ما این بیماری انگلی را به صورت خواسته در جایی که می‌خواهیم ایجاد می‌کنیم. لاروهای حشره «Lucilla Sericata» تنها لاروهایی هستند که از حشرات تولید می‌شوند و به بافت‌های «عفونی و نکروز» موجود زنده حمله می‌کنند و حتی می‌توانند بافت‌های سالم را از بافت‌های عفونی به صورت کامل تشخیص بدهند و تفکیک کنند. 

منبع تغذیه لاروها از بافت‌های عفونی است بنابراین زخم را به صورت کامل از بافت عفونی پاک می‌کنند و سلول‌ها و بافت‌های عفونی را تا جایی پاک می‌کنند که به مرز سالم برسند. علاوه بر این لارو چند کار دیگر نیز انجام می‌دهد که باعث می‌شود روند درمان زخم سرعت پیدا کند. یکی از این کارها ترشح یک آنتی‌بیوتیک طبیعی به نام «آلانتوئین» است که سطح زخم را استریل می‌کند و اجازه نمی‌دهد زخم‌ها دچار عفونت‌های ثانویه شوند. 

ضمن این‌که به دلیل خارهایی که در سطح بدن لارو وجود دارد میزان خون‌رسانی به زخم‌های دیابتی افزایش پیدا می‌کند، چراکه یکی از مشکلات زخم‌های دیابتی عدم خون‌رسانی است و حرکت لاروها در سطح زخم باعث می‌شود خون‌رسانی در زخم این افراد بیشتر شود. کار دیگری که لارو انجام می‌دهد میزان ژن کلاژن را در بافت‌های زخم افزایش می‌دهد و سرعت ترمیم زخم را تا چندین برابر افزایش می‌دهد. ما در روش‌های جراحی بافت عفونی را از پایه سالم برمی‌داریم اما در زخم‌های دیابتی که با لارو درمان می‌شوند هم‌زمان با برداشت بافت‌های عفونی ترمیم هم اتفاق می‌افتد. 

این روش درمانی فقط برای درمان زخم‌های دیابتی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

خیر. این روش برای درمان زخم بستر و برای زخم‌هایی که ناشی از مشکلات خون‌رسانی هستند نیز استفاده می‌شود. زخم‌های ناشی از جزام، سالک، سوختگی، عفونت استخوان و بسیاری از زخم‌های دیگر از جمله زخم‌های سرطانی به راحتی با این روش درمان می‌شوند. در هر مرحله لارو درمانی، لاروها به مدت 24 تا 48 ساعت بسته به عمق و شدت زخم روی محل مورد نظر قرار می‌گیرند. در زخمی با ابعاد یک در یک سانتی‌متر و با عمق یک سانتی‌متر، استفاده از 10 عدد لارو تجویز می‌شود و با بیشتر شدن سطح زخم میزان لارو مورد استفاده نیز افزایش می‌یابد. 

مرکز لارو درمانی همدان سومین مرکز در کشور و تنها مرکز لارو درمانی در غرب کشور است. از کی فعالیت خود را آغاز کرده‌اید؟

این مرکز تقریبا اوایل شهریور سال 97 آغاز به کار کرد و تا امروز بالای 100 بیمار با زخم پای دیابتی روند درمان خود را در آن طی کرده‌اند. تاکنون موردی نداشته‌ایم که به قطع عضو بینجامد و در برخی بیماران نیز محل قطع پایین آمده و خیلی از بیمارانی که کاندیدای صد درصد قطع عضو بودند در این مرکز درمان شده‌اند و اکنون نیز مشکلی ندارند. 

مرکز چه تعداد نیروی کار دارد؟

من و همکارم خانم والایی، کارشناس زخم، و گروه تحقیقاتی که در آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر مشغول به تولید لارو هستند اعضای تیم لارو درمانی این مرکز را تشکیل می‌دهیم. 

گویا قرار است مرکز دیابت بیمارستان بعثت نیز به این کلینیک منتقل شود. آیا این مرکز چنین ظرفیتی دارد؟

خوشبختانه متخصصان عفونی، داخلی و جراحی که در این مرکز فعالند در کنار بخش لارو درمانی نه فقط سطح استان بلکه کل غرب کشور را تحت پوشش قرار می‌دهند. همه بیمارانی که به این مرکز مراجعه می‌کنند تحت نظر متخصص داخلی و غدد قرار می‌گیرند و قند آنها کنترل می‌شود و آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کنند. ما نیز لارو درمانی را برای درمان زخم‌های این بیماران انجام می‌دهیم. 

برگردیم به مرحله عقب‌تر، زخم‌های دیابتی چگونه ایجاد می‌شوند؟

در بیماران مبتلا به دیابت چند مشکل به ایجاد زخم‌های دیابتی منجر می‌شود. اولین آن «نوروپاتی» است که ضعیف ‌شدن و از دست دادن اعصاب محیطی را شامل می‌شود. دومین مشکل عدم خون‌رسانی به بافت‌ها و اندام‌هایی است که از قلب دورند و سومین مشکل سرکوب ‌شدن سیستم ایمنی بدن است. 

این مشکلات باعث می‌شود یک زخم کوچک در بدن این افراد به زخم‌های بزرگ تبدیل شود. این زخم‌ها عمق پیدا می‌کنند و عفونی می‌شوند. بیماران نیز به دلیل نداشتن اطلاعات کافی یا خوددرمانی می‌کنند یا به مراکزی مراجعه می‌کنند که سررشته‌ای از درمان ندارند و همین باعث طولانی‌ شدن و عقب افتادن روند درمان آنها می‌شود. 

 همدان از نظر تعداد مبتلایان به دیابت چه وضعیتی دارد؟

دیابت بیماری قرن محسوب می‌شود و تعداد مبتلایان به این بیماری بسیار زیاد است. مشکل دیگر بی‌اطلاعی درصد بالایی از بیماران از مبتلا بودنشان به این بیماری است و وقتی وضعیت حادی مانند ایجاد زخم یا مشکلات بینایی پیدا می‌کنند تازه متوجه می‌شوند که مبتلا به دیابت هستند. علاوه بر این مبتلایان به دیابت باید دائما تحت نظر باشند تا مشکلی برای آنها به وجود نیاید.

شهروندان همدانی چقدر با این مرکز و فعالیت‌هایش آشنا هستند؟

خوشبختانه میزان مراجعان به این مرکز نسبت به آغاز فعالیت آن بیشتر شده است و تعداد مراجعان نشان می‌دهد روند بهبود زخم‌های دیابتی با استفاده از لارو درمانی آنقدر موفق بوده است که توانسته بیماران زیادی را تحت درمان قرار دهد. اما هنوز هم موارد قطع عضو زیادند و برخی از بیماران آنقدر به زخم‌هایشان بی‌توجه هستند که وقتی مراجعه می‌کنند راهی جز قطع عضو برای آنها نیست. اگر بیمار در مراحل اولیه ابتلا برای درمان مراجعه کند، احتمال بهبود او با این روش افزایش می‌یابد. 

هزینه‌های انجام این روش چقدر است؟

این مرکز تنها مرکزی است که توانسته با رایزنی‌های متعدد با بیمه‌ها دستمزدها را تحت پوشش بیمه قرار دهد، اما داروهای این روش هنوز تحت پوشش بیمه نیستند. با وجود این هزینه‌های این روش بسیار پایین‌تر از قطع عضو است. روش‌های دیگر درمان زخم نیز هزینه‌های بسیار بالایی دارند. لارو درمانی با توجه به درصد بالای جوابدهی که دارد نسبت به دیگر روش‌های درمانی هزینه بسیار پایینی دارد. هر جلسه لارو درمانی حدود 100 هزار تومان هزینه دارد. 


تجربه لارو درمانی

با پای باندپیچی شده روی صندلی نشسته و چند دقیقه‌ای است که لارو درمانی انجام داده است. از او درباره بیماری و مشکلات و لارو درمانی می‌پرسم که می‌گوید: 2 سال است پایم به زخم دیابتی مبتلا شده است و در چندین بیمارستان از جمله بیمارستان‌های تهران بستری شده‌ام و کلی هزینه کرده‌ام اما تنها روشی که از آن جواب گرفته‌ام لارو درمانی است. 

این بیمار در مورد هزینه‌ها توضیح می‌دهد: بیمه هزینه‌ها را پرداخت نمی‌کند و تحریم‌ها تهیه داروهایمان را با مشکل مواجه کرده و حتی سهمیه انسولین هم کم شده است. من کارگرم و برای تهیه داروها و تامین هزینه‌های بیماری‌ام با مشکل مواجهم. از او می‌پرسم انجمن دیابت برایتان چه می‌کند اما او اصلا نمی‌داند چنین انجمنی وجود دارد.