دست دلالان سیر کوتاه شد

سید مهدی حسینی | اردبیل - خبرنگار:


استان اردبیل به دلیل خاک مرغوبش قابلیت کشت اغلب محصولات کشاورزی را دارد که با کیفیت بسیار بالا به بازار عرضه می‌شوند. سیر هم یکی از این محصولات است که این روزها فصل برداشت آن آغاز شده است. همزمان با زمان برداشت سیر از مزارع شهرستان پارس‌آباد که ظاهرا باید زمان خوش کشاورزان سیرکار این منطقه باشد، روزهای بدحالی هم آغاز می‌شود. سیرکاران پس از 9 ماه تلاش، هنگامی که محصولشان را با هزاران زحمت برداشت می‌کنند، تازه متوجه می‌شوند که باید آن‌ را با قیمت بسیار پایین‌تر از هزینه صرف‌شده بفروشند. 

نبود بازاریابی برای صادرات این محصول و برهم خوردن تناسب عرضه و تقاضا در داخل و نبود خرید تضمینی موجب شده است این محصول ارزشمند افت قیمت محسوسی داشته باشد و کشاورزان را با مشکل مواجه کند. هر چند مسئولان کشوری و استانی امسال بررسی‌های لازم را برای خرید توافقی این محصول در اولویت قرار دادند و با اعلام اداره تعاون روستایی استان امسال محصول سیر کشاورزان پارس‌آبادی با شرایط ویژه خریداری خواهد شد. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که امسال دست سودجویان از خرید ارزان محصول سیر این شهرستان کوتاه خواهد شد. 


دلالان؛ نقش اول صحنه

کشت محصول سیر در پارس‌آباد از شهریور شروع می‌شود و تا اواسط آبان ادامه دارد و برداشت این محصول نیز از اردیبهشت آغاز تا نیمه خرداد انجام می‌شود. کاشت و برداشت سیر در این منطقه اشتغال‌زایی فصلی خوبی را فراهم می‌کند و حتی کارگرانی از سایر استان‌ها و شهرستان‌های همجوار برای برداشت این محصول به منطقه می‌آیند. 

برخلاف دیگر محصولات، مانند سیب‌زمینی که دلالان و بازرگانان باعث افزایش قیمت آنها شده بودند، ورود مستقیم دلالان بومی و غیربومی قیمت این محصول را در سال جاری به حدی پایین آورده است که با یک حساب سرانگشتی می‌توان دریافت حتی هزینه کاشت و برداشت نیز به دست نمی‌آید و این روزها همین مساله باعث نگرانی و گله‌مندی سیرکاران شده است.


قیمت ناچیز خرید

یکی از کشاورزانی که زمین خود را به کشت سیر اختصاص داده است، می‌گوید: زحمت‌های زیادی در طول سال زراعی متحمل می‌شویم و تنها امیدمان به فروش با قیمت مناسب است، اما با این نرخ کم تمام خستگی به تنمان می‌ماند و امثال من دیگر هیچ انگیزه‌ای برای کشت این محصول ندارند.«حسن فتحی» با انتقاد از قیمت پایین خرید می‌افزاید: بسیاری از کشاورزان با قیمت فروش 15 هزار ریال برای هر کیلوگرم حتی نمی‌توانند مزد کارگران خود را بدهند، سود حاصل از فروش که بماند.

این کشاورز بیان می‌کند: با وجود افزایش نجومی قیمت ماشین‌آلات، ادوات، کود و سموم کشاورزی، قیمت این محصول هیچ افزایش قابل قبولی نداشته است و کشاورزان از دسترنج یک ساله خود سودی عایدشان نمی‌شود. این در حالی است که امیدوار بودیم با توجه به روند صعودی قیمت دیگر محصولات کشاورزی، سیر هم با افزایش نرخ خرید روبه‌رو باشد اما هر سال با وضعیت معیشتی بدتر نسبت به سال قبل زندگی خود را سپری می‌کنیم.


نبود بازاریابی مناسب

یکی از دیگر سیرکاران پارس‌آباد می‌گوید: در طول مرحله کاشت و داشت کلی هزینه به منظور خرید بذر، کود و سم می‌شود اما در مرحله برداشت به دلیل نبود بازاریابی برای صادرات و خرید تضمینی، این محصول ارزشمند افت قیمت پیدا می‌کند. برای ما سیرکاران در این روزهایی که قرار است ثمره کارمان را برداشت کنیم، دلخوشی نمی‌ماند. 

«جوانشیر عبدی» با اشاره به آغاز برداشت محصول سیر در منطقه، از ورود دلالان برای خرید و فروش این محصول انتقاد می‌کند و می‌افزاید: مسئولان می‌توانند برای حمایت از کشاورزان منطقه تصمیمات مناسبی اتخاذ کنند تا محصولی را که می‌توانند با قیمت مناسب از تولیدکننده خریداری کنند و به مصرف‌کننده بفروشند‌، از دست سودجویان بازار نجات دهند. 


پیگیری خرید توافقی سیر 

فرماندار پارس‌آباد از پیگیری جدی و لحظه به لحظه برای خرید توافقی سیر خبر می‌دهد و می‌گوید: بر اساس مکاتبات به عمل آمده با معاون وزیر صمت و رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، مقرر شده است به دلیل اختصاص بخش وسیعی از اراضی کشاورزی پارس‌آباد به تولید سیر، برنامه‌ریزی‌هایی انجام شود تا سازمان تعاون روستایی برای پیشگیری از تضییع حقوق کشاورزان و افت قیمت سیر، اقدام به خرید توافقی این محصول کند. این مساله دست دلالان فرصت‌طلب را از مزارع سیر کوتاه می‌کند.

«علی علایی» ادامه می‌دهد: به احتمال زیاد و بر اساس مکاتباتی که با نمایندگان، استانداران و مدیران وزارت صمت انجام شده است، امسال خرید توافقی سیر به سرانجام برسد و در روزهای آتی شاهد خرید این محصول با ارزش افزوده بالا باشیم.


تدابیر وزارت صمت برای مشکلات سیرکاران

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت هم در سفر به اردبیل به مشکلات سیر‌کاران استان اشاره می‌کند و می‌گوید: علاوه بر شهرستان پارس‌آباد و دشت مغان، چندین منطقه دیگر در کشور نیز به کشت محصول سیر اختصاص دارند که با مشکلاتی همچون نبود بازار و قیمت کم در فصل برداشت مواجه هستند.

«عباس تابش» ادامه می‌دهد: ما باید هزینه‌های انجام شده را در مقایسه با سال قبل به صورت مستند داشته باشیم و بتوانیم این مساله را در جلسه ستاد تنظیم بازار مطرح کنیم تا از طریق صادرات این محصول یا دعوت از سازمان‌هایی همچون تعاونی‌های روستایی برای خرید توافقی یا حتی مشارکت در خرید اقدام کنیم. این امر می‌تواند از مشکلات تولیدکنندگان سیر کم کند. 


خرید توافقی سیر از سوی تعاون روستایی استان 

مدیر تعاون روستایی استان اردبیل در آخرین روزهای هفته گذشته از محقق شدن شرایط لازم برای خرید توافقی سیر در شمال استان خبر می‌دهد و می‌گوید: خرید صرفاً از کشاورزان سیرکار منطقه صورت خواهد گرفت و محل تحویل محصول اولتان، مجتمع انبارهای تعاون روستایی پارس‌آباد است. 

به گفته «حمید صولت» خرید توافقی سیر پاک‌شده به صورت سربریده با ساقه ۸ سانتی‌متری در جعبه‌های ۱۴ کیلویی به وزن خالص ۱۰ کیلوگرم بدون قارچ و علائم بیماری، بدون مواد خارجی، خاک، ریشک، و با سایزبندی مناسب و مورد قبول به قیمت هر کیلوگرم به شرح زیر اعلام شد: 
۱- درجه یک مطابق نمونه، تحویل با جعبه در مرکز خرید به قیمت هر کیلو 4 هزار تومان 
۲- درجه دو مطابق نمونه، تحویل با جعبه در مرکز خرید به قیمت هر کیلو 3600 تومان
۳- درجه سه مطابق نمونه، تحویل با جعبه در مرکز خرید به قیمت هر کیلو 3200 تومان
گفتنی است امسال ۲۸۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان پارس‌آباد به کاشت سیر اختصاص یافته است که پیش‌بینی می‌شود ۹۰ هزار تن محصول سیر برداشت شود. 


سیرکاران پارس‌آباد؛ چشم‌انتظار صنایع تبدیلی 

ظرفیت آب و خاک شهرستان مرزی پارس‌آباد مغان بسیار بالاست و قابلیت تولید سیر مرغوب در این منطقه وجود دارد. وجود کشاورزانی توانمند و متخصص و خاکی که جزو غنی‌ترین خاک‌های جهان است، باعث شده بهترین و باکیفیت‌ترین محصولات کشاورزی در منطقه پارس‌آباد تولید شوند که قابلیت عرضه در بازارهای داخلی و رقابت در بازار‌های جهانی را دارند. با توجه به این ظرفیت، سالانه از هر هکتار زمین زیر کشت به روش سنتی 30 تن سیر خشک برداشت می‌شود که اگر به صورت مکانیزه کشت شود، امکان برداشت 40 تا 45 تن نیز وجود دارد. 

طبق اعلام جهاد کشاورزی استان اردبیل، امسال سطح زیر کشت سیر در این شهرستان ۲۸۰۰ هکتار است که پیش‌بینی می‌شود ۹۰ هزار تن محصول سیر در این شهرستان برداشت شود. ماه‌های اردیبهشت و خرداد زمان برداشت سیر از مزارع شهرستان پارس‌آباد مغان است که نبود صنایع تبدیلی در استان و سایه سنگین دلالان روی این محصول باعث کاهش قیمت سیر و ضرر و زیان کشاورزان سیر‌کار پارس‌آبادی شده است. جولان دلالان در کنار نبود برنامه‌ریزی مناسب برای خرید این محصول مشکلات زیادی را برای کشاورزان ایجاد کرده است. 

بی‌شک اتخاذ تصمیم‌هایی برای خرید تضمینی یا توافقی  سیر، ایجاد صنایع تبدیلی و حذف واسطه‌ها برای خرید ارزان این محصول، علاوه بر افزایش درآمد کشاورزان، تسهیل‌کننده شرایط اشتغال‌زایی چندین هزار نفری به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این شهرستان از استان اردبیل خواهد بود. واضح است که سرمایه‌گذاری در بخش صنایع تبدیلی جزو سودآورترین سرمایه‌گذاری‌هاست که در عین توسعه کشاورزی و اقتصادی منطقه، زمینه اشتغال جوانان را فراهم می‌کند.