گزارش
کارآفرینی با تولید تابلو فرش در کردستان
کارآفرین سنندجی: ساخت شهرک فرش اقدام بزرگی در حمایت از بافندگان است
آرزو نظرپور| سنندج- خبرنگار:
استان کردستان یکی از مکانهای اولیه یکجانشینی و آغازگر کشاورزی بوده است و دامداری آن در کنار کشاورزی از سابقه چند هزار ساله برخوردار است و نیز با توجه به فرهنگ خاص خود که فرهنگ زمین‌نشینی به جای مبلنشینی داشته است، یکی از مراکز تاریخی تولید فرش به شمار می‌رود. فرش‌بافی به‌خودی‌خود چندین شغل جانبی از جمله پشم‌چینی، پشم‌ریسی، رنگرزی، چله‌کشی، نقشه‌کشی، تهیه خامه‌های پشمی و ابریشمی، شور فرش، پرداخت، رفوگری و فروشندگی فرش را به همراه دارد. بنابراین نقش فرش در اشتغالزایی و کسب درآمد غیر قابل انکار است. امروز فرش کردستان بیشترین شهرت خود را مدیون بافندگان مرکز شمالی کردستان (سنندج، بیجار) است که سوابق طولانی‌تر در قالی‌بافی و گلیم‌بافی دارند. در همین زمینه گفتوگوی همشهری را با «مسعود نظرپور» (متولد 1366 سنندج) کارآفرین کردستانی در زمینه تابلوفرش میخوانید.
هدف اصلی شما از راه‌اندازی کارگاه تولید تابلوفرش چیست؟
مهم‌ترین هدف من کارآفرینی در شهرستان، همچنین تداوم شغل خانوادگی و حفظ اصالت و اصیل بودن فرش دستباف بومی و در نهایت رسیدن به اهداف مالی از راه تولید تابلوفرش دستباف بوده است.
از چه سالی شروع به کار کرده‌اید؟
حدود 11 سال است که مشغول تولید تابلوفرش هستم. 2 سال اول را به صورت واسطه‌گری برای استان‌های همجوار کار کردم و سال 1389 بعد از گذشت 2 سال شروع به تولید کردیم. خوشبختانه از صفر تا صد تولید فرش را به دست گرفتیم و در زمینه کارآفرینی در استان و شهرستان‌ها مشغولیم.
از نظر کارآفرینی در چه سطحی هستید؟
به عنوان صنایع تکمیلی فرش و تابلوفرش دستباف حدود 50 نفر مستقیم نیروی متخصص کارهای طراحی، رنگرزی، چله‌کشی، باز و بسته کردن نخ و... داریم. در شهر سنندج حدوداً هزار و 250 نفر طبق آماری که در فروردین 1398 گرفته شده به صورت غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند. 10 شعبه در سنندج و شهرستان‌های قروه، کامیاران، جوانرود، مشغول به فعالیتند. همچنین استان‌های قزوین، اصفهان و تبریز از ما نمایندگی گرفته‌اند و در تهران شعبه فرش داریم که با ما همکاری می‌کند.
چه موفقیت‌هایی در این زمینه کسب کرده‌اید؟
در سال 97 به عنوان مدیر برتر سال انتخاب شدم و از طرف مرکز ملی فرش مجوزی دریافت کردیم که در هر استان بتوانیم تولید و کارآفرینی داشته باشیم. یکی دیگر از موفقیت‌های ما که مایه افتخار است در زمینه تولید است، به این ترتیب که کل کارهای تولید فرش از صفر تا صد را به دست گرفته‌ایم و بدون هیچ مانعی تولیدات داخلی داریم. از همه مهم‌تر این است که در هر هفته یا دو هفته یک‌بار یکی، دو نفر به بافندگان ما اضافه می‌شود که مایه خوشحالی و مباهات است، نتیجه این‌که هم کار تولید ما بهتر و سریعتر انجام می‌گیرد و هم کارآفرینی می‌شود. امروز جوانان ما در کنار کارهای روزمره خود که بیشترشان دانشآموز، دانشجو، فارغ‌التحصیلان و خانه‌دار هستند و نیز تعداد محدودی از آقایان از راه تابلوفرش زندگی خود را اداره و کمک شایانی به تولید داخلی می‌کنند.
درباره سختی‌های کار توضیح دهید.
هر کاری مشکلات و سختی‌های خاص را دارد، مخصوصاً چند سال اول کار. بعد از این‌که تولید شروع شد با مشکلاتی اعم از رنگرزی، طراحی، به دست آوردن نخ خوب و مرغوب، ابریشم درجه یک، پیدا کردن کسانی که کار بافت تابلوفرش انجام داده باشند و... روبه‌رو بودیم، اما با گذشت زمان و کار و تلاش و کسب تجربه از مشکلات ما کم شد. مغازه‌های کوچکی در شهر اجاره کردیم و به بانوان در امور بافت تابلوفرش آموزش دادیم. بعد از تحویل گرفتن فرش، هفته‌ای یک‌بار به محلهای بافندگان می‌رفتیم و کار بافت آنها را بررسی و کنترل می‌کردیم.
از زیبایی‌های کار تولید تابلوفرش بگویید.
در حقیقت هر کاری در کنار سختی‌ها و مشکلاتش زیبایی‌های خاص خود را دارد. تابلوفرش از همان آغاز تولید هزاران رنگ دارد که هر کدام از رنگ‌های به گونه‌ای با ما حرف می‌زنند و هر کدام معنا و مفهومی عمیق در بر دارند. زیبایی تابلوفرش از زمان رنگرزی و طراحی فرش به چشم می‌خورد. رنگرزی با تولید رنگ‌های زیبا و طراح با طراحی چهره‌ها، منظره‌ها، آبشارها و بالاخره بافنده در حین بافت فرش به تابلو جان دوباره می‌بخشد. از شروع چله‌کشی که در تابلوفرش گره‌های پنج‌تایی و گره‌های ده‌تایی هر کدام به رنگی درمی‌آیند تا بافنده راحت‌تر و زودتر گره‌ها را پیدا کند، زیبایی کار موج میزند. در پایان کار بافت به‌واقع می‌توان با تابلوفرش که خیلی به حقیقت زندگی ما انسان‌ها نزدیک است، حرف زد و از آمیختگی فرش به تابلو می‌توان زیبایی‌های فراوانی دید.
به‌عنوان یک کارآفرین و تولید‌کننده چه مشکلاتی دارید؟
نداشتن تسهیلات کافی برای تولید بیشتر یکی از مشکلات اساسی است، زیرا اگر توان تولید بیشتر باشد نیازی نیست که همشهریان ما از استان‌های دیگر مواد اولیه بگیرند و بافنده شهر‌های دیگر با دستمزد‌های کم شوند. نبود دستگاه‌های پرداخت و شست‌وشوی استاندارد و همچنین قاب‌گیری‌های عالی سبب شده هزینه‌های گزافی برای حمل‌و‌نقل به شهر‌های دیگر پرداخت شود. از نظر حمایت دولتی بعضی از ارگان‌ها مانند فرمانداری و جهاد کشاورزی تا حدودی ما را پشتیبانی و کمک کرده‌اند که کارگاهمان به کارگاه صنعتی تبدیل شود، ولی همین کارگاه صنعتی به امتیاز آب و برق و گاز نیاز دارد که متأسفانه باید هزینه‌های هنگفتی پرداخت کرد، امتیاز آب کارگاه 80 میلیون تومان و امتیاز برق 70 میلیون تومان هزینه در بردارد، در حالی که با چنین مبلغی می‌توانیم 200 کارگاه کوچک و بزرگ تابلوفرش راه‌اندازی کنیم و به 200 بافنده تحویل دهیم و چرخه اشتغال بچرخد. همچنین نبود فضای کافی و بزرگ‌تر، کمبود و گران بودن ابریشم، نخ نساج و نخ گره از دیگر مشکلات ماست.
در این زمینه چه راهکار و پیشنهادی دارید؟
چون استان کردستان از مراکز و قطبهای فرش در ایران است، ساخت شهرکی به اسم شهرک فرش و قرار دادن سوله‌های بزرگ در اختیار ما برای تولید فرش‌های بزرگ می‌تواند نخستین اقدام باشد، چراکه اگر فضای بزرگ و استاندارد در اختیار ما باشد، قطعاً تولیدمان را بهتر و به صورت علمی ارائه می‌دهیم. همچنین می‌توانیم فرش کردستان و ایران را بیش از پیش و بهتر به جهانیان معرفی کنیم و اگر طراح‌ها و رنگرزی‌های بیشتری به ما بپیوندند، می‌توان تولید فرش و تابلوفرش را بیشتر کرد و کارآفرینی و اشتغال برای جوانان را افزایش داد.
حرف آخر؟
استان ما نیروی انسانی و ظرفیت زیادی دارد و تقاضامندیم که دستگاه‌های دولتی زمینه ایجاد اشتغال را برای تولیدکنندگان فراهم کنند تا جوانان بعد از فارغ‌التحصیل شدن به طرف هنر فرش گرایشپیدا کنند.
