پارک ملی توران به یوزپلنگ‌ها واگذار شد

ذخیره گاه زیست‌کره توران، ‌منطقه‌ای وسیع با وسعت بیش از یک‌و‌نیم میلیون هکتار که زمانی به‌دلیل کثرت جمعیت آهوها، یوزپلنگ‌ها ، گورخرها و اکوسیستم زیبایش به آفریقای ایران شهرت داشت اما اکنون برآورد می‌شود در سراسر این دشت پهناور بالغ بر یک میلیون گوسفند در سال به‌صورت مجاز و غیرمجاز چرا کند! اینقدر که عرصه برای حیات‌وحش این منطقه تنگ شده است.

بخش مرکزی این ذخیره‌گاه پهناور، ‌پارک ملی توران است که تنها 100هزار هکتار وسعت دارد. اما حالا با گذشت کمتر از 2سال از آغاز به‌کار پویش مردمی «یوز تا ابد»، توسط یکی از هنرمندان سینمای ایران و جمعی از کارشناسان مستقل حیات‌وحش، ‌سرانجام پارک ملی توران که یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های یوز آسیایی در کشور محسوب می‌شود از وجود دام و سگ‌های گله که بزرگ‌ترین تهدید برای توله یوزهای تازه متولد شده محسوب می‌شوند، خالی شد.

هدیه تهرانی، ‌بازیگر نام آشنای سینمای ایران با این شعار که «تا یک حسرت ملی تنها 50یوز باقی مانده است» این پویش را با هماهنگی پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی کلید زد. حمید رضا میرزاده، ‌سخنگوی پویش یوز تا ابد به همشهری می‌گوید:‌ توران و میاندشت تنها زیستگاه‌های یوز از مجموع 10 زیستگاه این‌گونه در ایران است که هنوز هم می‌توان در آنها هر ازگاهی زادآوری یوزها را دید و دوربین‌های تله‌ای تصاویر زیبایی از تولد توله یوزها ثبت می‌کنند که بسیار امیدوار‌کننده است اما حضور دام و سگ‌های گله بزرگ‌ترین تهدید امنیتی برای توله‌ها بوده، ‌از این‌رو با هماهنگی هومن جوکار، ‌مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و امیرحسین خالقی ازدیگر کارشناسان حیات‌وحش ایران خانم تهرانی این پویش مردمی را راه‌اندازی کرد تا با جمع‌آوری پول از مردم و هنرمندان و ورزشکاران بتوان حقوق عرفی صاحبان دام را درپارک ملی توران خریداری و منطقه را برای یوزها امن کرد.

این کارشناس می‌افزاید: ‌در پارک ملی توران 12آغل گوسفند شناسایی شد که طبق اطلاعات منابع طبیعی، ‌حدود 9000دام در این منطقه پروانه چرا داشتند، ‌که البته برآوردهای ما بیشتر از این بود. هرچند محیط‌زیست و منابع طبیعی سال‌ها بود که خودشان دنبال خروج دام از این منطقه بودند اما واقعیت این است که هیچ‌وقت بودجه این کار تامین نشد و اینکه مردم نیز نتوانستند با دولت به تعامل برسند.

او افزود: ‌اما کارشناسان حیات‌وحش این پویش که برخی از آنها مثل احمد عجمی، خود محیط‌بان بازنشسته محیط‌زیست و بومی منطقه بودند به همراه امیرحسین خالقی و خود خانم تهرانی موفق شدند با مردم محلی گفت‌وگوی‌های خوبی داشته باشند و دستاورد این گفت‌وگوها این بود که خود مردم روستاها و عشایر پارک برای حفظ منطقه اعلام آمادگی کردند که یا کلا دامداری را کنار بگذارند و یا با هماهنگی منابع طبیعی استان سمنان در مرتع دیگری خارج از پارک ملی دام‌هایشان را ببرند که این امر مستلزم تامین حقوق عرفی چندده‌ساله آنها بود.
به گفته او، پویش یوز تا ابد با هدف جمع‌آوری 800میلیون وجه نقد راه‌اندازی شد اما تنها 620میلیون تومان جمع‌آوری شد که مابقی این رقم توسط دولت تامین شد و نهایتا بخش قابل توجهی از دام‌ها و سگ‌های گله از منطقه خارج شدند.

میرزاده می‌گوید:‌دست‌کم تا به امروز حدود 8100راس واحد دامی و بیش از 50سگ گله از منطقه خارج شده که این تعداد متعلق به حدود 8آغل در پارک ملی بود که تقریبا عمده کار انجام شده است اما آغل‌های دیگری هم هستند که به‌زودی خالی از دام می‌شوند.
اگرچه انتظار می‌رفت بازداشت فعالان محیط‌زیستی چون هومن جوکار، ‌مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و امیرحسین خالقی، کارشناس حیات‌وحش خروج دام از پارک ملی توران را با وقفه مواجه کند اما هدیه تهرانی، ‌که سال‌ها خود یکی از حامیان جدی محیط‌زیست و حیات‌وحش ایران و کمتر در این‌باره با رسانه‌ها گفت‌وگو می‌کند با همکاری گروهی دیگر از کارشناسان و محیط‌بانان بازنشسته محیط‌زیست این پروژه را به سرانجام رساند تا امروز بعد از سال‌ها بار دیگر امنیت به زیستگاه یوزآسیایی بازگردد.