حتی در روزهای ابری عینک آفتابی بزنید

احمد میرشاهی| استاد چشم‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

بسیاری از مشکلات چشم به‌دلیل قرار گرفتن در نور شدید آفتاب ایجاد می‌شود. ایران جزو کشورهایی است که از نور شدید آفتاب برخوردار است؛ بنابراین استفاده از عینک آفتابی برای حفظ سلامت چشم از اشعه خورشید بسیار ضروری است. اشعه خورشید علاوه بر اینکه به چشم آسیب وارد می‌کند موجب بروز چروک‌های ریزی در اطراف چشم هم می‌شود؛ به همین دلیل استفاده از عینک‌های آفتابی هم برای سلامت چشم مهم است و هم از صدمات وارده به پوست جلوگیری می‌کند. باید درنظر داشته باشیم که عینک‌های آفتابی موجب کاهش صدمه اشعه خورشید به قرنیه، عدسی و شبکیه چشم که 3قسمت عمده چشم هستند می‌شود. بسیاری از بیماری‌های قرنیه چشم مانند ناخنک در اثر اشعه مستقیم آفتاب به‌وجود می‌آید. ناخنک یک ضایعه گوشتی مثلثی شکل است سکه از سفیدی چشم (ملتحمه) روی سیاهی چشم (قرنیه) کشیده می‌شود. این ضایعه در افرادی که فعالیتشان در خارج از خانه و در محیط‌های با نور شدید آفتاب است بیشتر دیده می‌شود به همین دلیل است که به رانندگان تاکسی، کارگران ساختمانی، کشاورزان و... توصیه می‌شود که وقتی در معرض نور مستقیم آفتاب هستند حتما از عینک آفتابی استفاده کنند.  قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به‌مدت طولانی، خشکی محیط و غبار نقش مهمی در ایجاد این بیماری دارد. مطالعات نشان می‌دهد که تابش مستقیم آفتاب در عدسی چشم هم موجب بروز آب مروارید می‌شود در عین حال برای شبکیه چشم هم بیماری شایع پیری زودرس را داریم که یکی از عوامل ایجاد آن نور آفتاب است. بهره‌گیری از عینک آفتابی می‌تواند در کاهش بروز چنین مشکلاتی مؤثر باشد.

نکته مهمی که باید به آن اشاره شود این است که در روزهای ابری هم زدن عینک آفتابی توصیه می‌شود چون امواج مضری که در روز وجود دارد از ابرها رد می‌شوند و می‌توانند به چشم آسیب وارد کنند؛ بنابراین در مواقعی که آفتاب شدید نیست یا هوا ابری است هم استفاده از عینک آفتابی برای کاهش صدمات به چشم توصیه می‌شود. استفاده از عینک آفتابی را می‌توان از سنین کودکی به کودکان آموزش داد. کودکانی که بیشتر در معرض نور خورشید هستند یا در محیط‌هایی زندگی می‌کنند که نور آفتاب شدید است حتما نیاز به استفاده از عینک آفتابی دارند. به‌عنوان مثال در مناطق جنوبی کشور از همان سنین کودکی باید از عینک آفتابی استفاده کنند. برخی افراد چشم و پوست حساس‌تری نسبت به سایر افراد جامعه دارند یا از داروهای خاصی استفاده می‌کنند که اگر در معرض نور آفتاب قرار بگیرند برایشان مشکل‌ساز می‌شود. پزشکان متخصص توصیه می‌کنند که این افراد حتما از عینک‌های آفتابی تیره و بزرگ استفاده کنند تا کمترین آسیب به چشم آنها وارد شود. ما به بیمارانی که از داروهای خاصی استفاده می‌کنند توصیه می‌کنیم که تا کامل‌شدن دوران درمان خود از عینک آفتابی استفاده کنند. به‌طور کلی نوع عینک آفتابی باید بر حسب کاری که فرد در محیط بیرون انجام می‌دهد انتخاب شود اما در مجموع عینک‌های آفتابی که رنگ بنفش دارند توصیه نمی‌شود چرا که اشعه ماورابنفش را منتقل می‌کنند. عینک‌های آفتابی که به‌طور یکدست تیره هستند بسیار مناسب است این در حالی است که در بازار برای تأمین جنبه تزئینی عینک بخشی از شیشه عینک را روشن‌تر از قسمت بالای آن طراحی می‌کنند. به افراد توصیه می‌کنیم که در هنگام خرید به یکدست بودن رنگ عینک توجه کنند؛ چرا که اگر قسمت پایین شیشه عینک روشن باشد می‌تواند نوری را که از سطح زمین منعکس می‌شود جذب کند و به چشم آسیب برساند. کسانی که رانندگی می‌کنند بهتر است از شیشه‌های عینک پلاریزه استفاده کنند چون نوری که از شیشه خودروی جلو یا سپر آن منتقل می‌شود از طریق این عینک‌ها جذب می‌شود و اجازه ورود به چشم را به آن نمی‌دهد. برای کسانی هم که به اسکی می‌روند شیشه عینک آفتابی زرد رنگ درنظر گرفته می‌شود تا مشکلی در هنگام انعکاس نور آفتاب از روی برف برایشان به‌وجود نیاید.