این زمین سهم منه

شبنم سیدمجیدی

وقتی بر سر نام بعضی از مناطق در دنیا دعوا یا کشمکشی شکل می‌گیرد و البته سال‌ها ادامه می‌یابد، شاید بعضی‌ها ابروهایشان را بالا بیندازند و بگویند خب، حالا یک اسم چه فرقی دارد که این باشد یا آن. اما عده زیاد دیگری هستند که حتما می‌دانند پشت این اسامی، ریشه‌های عمیق فرهنگی، مذهبی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و تاریخی وجود دارد و در مورد بعضی از این اختلافات سال‌هاست که مناقشه‌های سیاسی در جریان است؛ مثل نام خلیج‌فارس که با وجود اینکه قرن‌ها به همین نام شناخته شده و در نقشه‌های بین‌المللی و اسناد قدیمی همواره از اسم خلیج‌فارس برای آن استفاده شده است. البته این نکته نیز جالب است که مناقشه عرب‌ها بر سر نام خلیج‌فارس باعث شد تا در دنیا نیز به این موضوع توجه شود و خیلی از نشریات و رسانه‌ها این موضوع را دستاویزی قرار دهند تا درباره نزاع‌هایی که بر سر اسامی مناطق وجود دارد، مطالبی منتشر کنند. بد نیست ما هم درباره بعضی چالش‌ها بر سر اسامی مناطق جغرافیایی آگاه باشیم تا در جای غلط از نام اشتباه استفاده نکنیم! اینها فقط 5مثال از منازعات بر سر اسامی مناطق جغرافیایی در دنیای امروز است که به‌نظرمان جالب‌تر می‌آمد. خیلی موارد بیشتری در این زمینه وجود دارد و بعضی از آنها آن‌قدر پیچیده و طولانی است که توضیح آنها در یک مطلب از یک صفحه روزنامه جا نمی‌شود.

* دریای ژاپن یا دریای شرق؟

منطقه آبی که بین ژاپن، کره و کمی از روسیه وجود دارد، باعث شده تا اسم آن، محل مناقشه شود. ژاپن به آن دریای ژاپن می‌گوید، کره‌جنوبی آن را دریای شرق می‌نامد و کره‌شمالی آن را با اسم دریای شرق کره می‌شناسد. در سال1992 هر دو کشور کره‌جنوبی و شمالی اعتراض‌هایی را در مورد استفاده از نام دریای ژاپن در ششمین کنفرانس ملل متحد مطرح کردند. همچنین کره‌ای‌ها یک کمپین بین‌المللی راه‌اندازی کردند و در این راه از نظر مالی نیز سرمایه‌گذاری فراوانی کردند و توانستند نام این دریا را در خیلی از وب‌سایت‌ها یا سازمان‌های بین‌المللی تغییر دهند. سازمان بین‌المللی هیدروگرافی که بر آب‌های بین‌المللی و نامگذاری آنها نظارت می‌کند، در سال2012 تصمیم گرفت نام دریای ژاپن را تغییر ندهد و درخواست کره‌جنوبی برای تغییر اسم آن به دریای شرق را رد کرد؛ البته در نقشه‌ها و اسناد بین‌المللی نیز از آن با نام دریای ژاپن اسم می‌برند، هر چند که در بعضی جاها مثل نقشه‌های گوگل داخل پرانتز عنوان دریای شرق هم دیده می‌شود.

* مقدونیه یا مقدونیه؟

این مورد شاید کمی گیج‌کننده باشد. بعد از فروپاشی یوگسلاوی، بخشی از آن اعلام استقلال کرد و خود را مقدونیه نامید یا اگر بخواهیم رسمی باشیم در آن زمان جمهوری سوسیالیست مقدونیه نام داشت و مردم منطقه هم کم‌کم خودشان را با عنوان مقدونیه‌ای توصیف می‌کردند. اما استفاده از نام مقدونیه، یونانی‌ها را ناراحت می‌کرد. دلیل آن هم مربوط می‌شود به این موضوع که مقدونیه نام بخشی ازشمال یونان نیز هست که مردم در آنجا خود را مقدونیه‌ای می‌دانند. حالا متوجه هستید که وقتی گفتیم گیج‌کننده، منظورمان چه بود؟ در هر صورت یونانی‌ها اعتقاد دارند نام مقدونیه متعلق به آنهاست و برای این حرف منابع تاریخی‌ای می‌آورند که نشان می‌دهد مقدونیه بخشی از سرزمین یونان باستان بوده و بخشی از آن الان در مقدونیه یونانی واقع است. میلیون‌ها نفر از یونانی‌ها خود را با عنوان مقدونیه‌ای می‌شناسند و اصلا هیچ ارتباطی به مردم اسلواک که حالا در جمهوری مقدونیه ساکن هستند، ندارند. دولت آتن نگران است که بعدا جمهوری مقدونیه ادعایی بر سر این منطقه داشته باشد. این کشمکش بر سر اسم منطقه به 27سال پیش برمی‌گردد و در این سال‌ها دعواها حالت وخیمی هم به‌خود گرفت. در آخر و در سال1995 دو طرف تصمیم گرفتند که یک‌بار برای همیشه بنشینند و موضوع را حل کنند اما صحبت‌ها باز هم چندین سال طول کشید. سر انجام در ۱۲ ژوئن۲۰۱۸ دولت‌های مقدونیه و یونان به توافق رسیدند تا نام مقدونیه به‌طور رسمی به جمهوری مقدونیه شمالی تغییر پیدا کند و به این ترتیب منازعات بین این دو کشور به پایان برسد. البته این موضوع تظاهرات گسترده‌ای را میان یونانی‌ها درپی داشت. با این حال روز ۱۱ ژانویه ۲۰۱۹ پارلمان مقدونیه با اصلاح قانون اساسی رأی به تغییر نام این کشور به «جمهوری مقدونیه شمالی» داد تا در توافق با یونان، ۲۷سال مناقشه این دو کشور پایان یابد. پارلمان یونان نیز بر توافق به‌عمل آمده مهر تأیید زد.

* جزایر فالکلند یا جزایر مالویناس؟

جزایر فالکلند یک منطقه آبی خارج از مرزهای انگلستان است و در شرق آرژانتین واقع است. انگلیس در سال 1833میلادی با تهاجم نظامی این جزایر را اشغال کرد. قبل از آن، این جزایر تحت کنترل فرانسه، انگلستان، اسپانیا و آرژانتین بودند، اما بعد از استعمار جزایر از سوی انگلستان، آرژانتین ادعای خود بر سر این جزایر را حفظ کرد. در سال1982 با حمله و اشغال جزایر فالکلند از سوی آرژانتین، جنگی میان این کشور با بریتانیا درگرفت. بعد از 74روز نبرد، آرژانتین تسلیم شد، اما آرژانتین همچنان این منطقه را اشغال شده می‌داند و اعتقاد دارد مالکیت آن باید به آنها بازگردانده شود. آرژانتینی‌ها هنوز این جزایر را مالویناس می‌نامند و از اینکه به این جزایر فالکلند گفته شود، خوش‌شان نمی‌آید پس اگر روزی به آرژانتین رفتید، از صدا زدن جزایر به فالکلند دوری کنید.

*  لندن دری یا دری؟

یکی دیگر از بحث‌های مربوط به نامگذاری مناطق، بر سر نام شهر دری یا لندن دری در شمال ایرلند است. دری یا لندن دری دومین شهر بزرگ ایرلند شمالی به شمار می‌آید و بحث بر سر نام آن به یک منازعه سیاسی، مذهبی و هویتی منجر شده است. 2 گروه بزرگ سیاسی در ایرلند شمالی عبارتنداز: ملی‌گراها و سلطنت‌طلب‌ها. ملی‌گراها خواهان جدایی این ناحیه از پادشاهی بریتانیا و یکپارچه‌شدن ایرلند هستند. در مقابل، سلطنت‌طلب‌ها خواهان این هستند که ایرلند شمالی برای بقا و رشد اقتصادی همچنان بخشی از پادشاهی بریتانیا باقی بماند. کاتولیک‌ها هم در گروه ملی‌گراها قرار می‌گیرند که ضد‌انگلستان و خواهان داشتن جمهوری هستند، اما پروتستان‌ها خواهان پادشاهی بریتانیا هستند. این همان‌جایی است که منازعه بر سر اسم شکل می‌گیرد. ملی‌گراها از نام دری استفاده می‌کنند و سلطنت‌طلب‌ها از نام لندن دری. مشخص است که چرا هر دو گروه بر سر بودن یا نبودن نام لندن پافشاری می‌کنند. از نظر قانونی این شهر به لندن دری شناخته می‌شود، اما در نقشه‌های محلی نام دری را می‌توان دید. اگر روزی به ایرلند رفتید، باید حواستان باشد که پیش چه افرادی از چه نامی استفاده می‌کنید.

*  جزایر دیائویو یا سنکاکو؟

نام این گروه از جزایر خالی از سکنه برای دهه‌های طولانی است که به محل منازعه میان ژاپن، چین و تایوان تبدیل شده است. ژاپن به آن مجمع الجزایر سنکاکو می‌گوید، چین با عنوان جزایر دیائویو از آن نام می‌برد و تایوان از عنوان جزایر تیائویوتای در جمهوری چین استفاده می‌کند. طبق اسناد تاریخی، اگر یک دوره کوتاه بین سال‌های 1945تا 1972 را که این جزایر محل اقامت آمریکایی‌ها بود، کنار بگذاریم، همواره ژاپنی‌ها از سال1895 بر آن حکمرانی کرده‌اند. در اواخر دهه 70میلادی بود که چین در مورد مالکیت و نام این جزایر سؤالاتی را مطرح کرد و بعضی می‌گویند این اقدام چینی‌ها همزمان با کشف نفت در منطقه توسط ژاپنی‌ها بود. علاوه بر نفت، این جزایر دسترسی خوبی برای کشتیرانی و ماهیگیری دارند که باعث رقابت چین و ژاپن بر سر تصاحب آنها شده است. در سال2012 دولت ژاپن 3جزیره از جزایر مورد بحث را خرید که باعث اعتراضات گسترده‌ای در چین شد. در سال2013 چین «منطقه شناسایی دفاع هوایی دریای چین شرقی» را تشکیل داد که شامل جزایر سنکاکو هم می‌شد و باعث خشم ژاپنی‌ها شد. احتمالا هیچ وقت مجبور نمی‌شوید از نام این جزایر در مکالمات خود استفاده کنید، اما دانستن این موارد همیشه خوب است.