تهران در مرکز خطرهای شهری

لیلی خرسند /خبرنگار

تهران آماده رویارویی با حوادث مترقبه و غیرمترقبه است؟ می‌تواند با اتفاقاتی مثل سیل، آتش‌سوزی و حتی حوادث غیرملموسی که ممکن است در این شهر و شهرهای اطرافش بیفتد، مقابله کند؟ تجربه این چند ساله نشان داده زیرساخت‌هایی که برای روبه‌رو شدن با حوادث باید تدارک دیده شود، یا نیست یا کم است.
نمونه‌اش آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو بود که نشان داد تجهیزات آتش‌نشانی پایتخت در حد اتفاقات بزرگ نیست. همین تجربه‌ها و مسائلی که در تهران بزرگ و شهرهای اطرافش وجود دارد و هر لحظه ممکن است اتفاق ناگواری را رقم بزند، دلیلی شد تا در نخستین جلسه سال نوی خورشیدی و شانزدهمین جلسه شورای اسلامی استان تهران، بحث ظرفیت‌های این استان در مقابله با حوادث؛ چه طبیعی و چه ‌انسان‌ساز صحبت شود. این جلسه که در پارک شهر با حضور اعضای شورای استان و الهام فخاری، رئیس این شورا برگزار شد، دو مهمان ویژه داشت؛ علی رضوان، مدیرکل پدافند غیرعامل استان تهران و سعید فرقانی، مدیر آموزش و پژوهش معاونت شهری سازمان پدافند غیرعامل. الهام فخاری در شروع جلسه از ضرورت آمادگی تهران و 16 شهرستان آن برای رویارویی با رویدادهای پیش‌بینی‌پذیر و پیش‌بینی‌ناپذیری که ممکن است رخ دهد‌، صحبت کرد و از اهمیت پدافند غیرعامل گفت: «پدافند غیرعامل یکی از مهم‌ترین ارکان آمادگی و مدیریت پیش هنگام و پیش از حادثه به شمار می‌رود. آموزش و ارتقای مهارت‌ها در این حوزه کمک می‌کند که کشور و جامعه نسبت به حوادثی که اتفاق می‌افتد هشیار باشد و از رخ دادن بعضی از حوادث که می‌تواند پیامدهای اجتماعی هم داشته باشد، پیشگیری شود.» رضوان با تشکر از شورای اسلامی استان تهران برای اختصاص نخستین جلسه به موضوع پدافند غیرعامل و با مهم تلقی کردن این موضوع مهم، توضیحاتی درباره کلیات پدافند غیرعامل داد و یادآور شد: «7 طرح مطالعاتی شهری در حوزه پدافند غیرعامل در شهرهای استان تهران، شهرهایی که ظرفیت بالای 200 هزار نفر دارند، تهیه شده است. شهرهای اسلامشهر، گلستان، قدس، پاکدشت، ورامین، شهریار و ملارد اقداماتی هم در این خصوص  انجام داده‌اند. در بین این شهرها از اسلامشهرگزارشی برای ما ارسال شده است که نشان می‌دهد در این راستا اقدامات خوبی انجام داده است، برای نمونه آنها با تجهیز آتش‌نشانی برای مقابله با حوادث شیمیایی آماده شده‌اند.»‌ فرقانی موضوع تهدیدهای شهری و زیرساخت‌های شهری را به بحث گذاشت.
او گفت که تهدیدها با توجه به منشا وجودشان به دو نوع طبیعی و انسان ساخت تقسیم می‌شوند. تهدیدهای طبیعی مانند سیل و زلزله هستند که منشا طبیعی دارند و تهدیدهای انسان ساخت هم که منشا آن انسان است، می‌تواند عمدی و غیرعمدی باشد. و این حوزه تهدیدهای انسان ساخت است که در حیطه وظایف سازمان پدافند غیرعامل کشور و سازمان‌های تابعه‌اش است. این تهدیدهای انسان ساخت هم خود تقسیم بندی می‌شوند به زیرمجموعه‌های فناورانه که شامل سایبری، زیستی و پرتوی و شیمیایی و الکترومغناطیس می‌شود، مردم محور که اقتصادی و فرهنگی یا جنگ‌های نرم است و سخت هم که عملیات‌های نظامی و تهدیدهای امنیتی را شامل می‌شود. فرقانی نمونه‌هایی از این مراکز خطر ساز در داخل شهرهای مشهد، ارومیه، زاهدان و.. مثال زد، اما درباره تهران گفت: «باقر شهر ما که در کنار بزرگ‌ترین پالایشگاه کشور؛ پالایشگاه شهر ری قرار گرفته است. در برخی مناطق پالایشگاه به مراکز مسکونی کمتر از 500متر فاصله دارد. باقرآبادی که روزی روستا بود، شهر شد و توسعه شهری نادرستی به سمت پالایشگاه داشت. نمونه دیگر که شاید بتوان گفت مکان‌یابی نادرستی داشته، تصفیه‌خانه‌ای است که در مرکز شهر تهران قرار دارد. »