همکاری بازارسرمایه برای کنترل تورم

شورای پول واعتبار در تازه‌ترین نشست خود دستورالعمل عملیات بازار باز را تصویب کرد و به بانک مرکزی اجازه داد نسبت به خرید و فروش اوراق مالی اقدام کند. اصلی‌ترین هدف این طرح مدیریت نرخ سود و کنترل تورم است چرا که کنترل نرخ سود اقدام مؤثری برای جلوگیری از افزایش فزاینده حجم نقدینگی است. با این حال اجرای این طرح مستلزم همکاری دقیق بازار پول و سرمایه است در نتیجه شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه عملیات بازار باز اقدام مثبتی بود که باید هرچه سریع‌تر اجرایی می‌شد گفت: عملیات بازار باز مکانیزمی است که در آن بانک مرکزی با خرید اوراق بهادار کم ریسک و عموما دولتی حجم نقدینگی را کنترل و نرخ سود سپرده و سود اوراق بدهی را تنظیم کند و این اقدام به همه بازار‌ها ازجمله بازار پول و سرمایه کمک می‌کند. بر همین اساس قطعا بازار سرمایه برای اجرای هرچه بهتر عملیات بازار باز با بانک مرکزی نهایت همکاری را خواهد داشت.

یکی از ابزارهای مدرن سیاستگذاران پولی در دنیای امروز عملیات بازار باز است که بانک مرکزی از طریق آن قادر است نرخ بهره را تنظیم کند. این ابزار در ایران چندان رواج ندارد و بسیاری از اقتصاد دان‌ها معتقدند یکی از دلایلی که بانک مرکزی قادر به اجرای دقیق سیاست‌های پولی و تعیین نرخ بهره نیست همین موضوع است.عملیات بازار باز به بیان ساده خرید و فروش اوراق بهادار دولتی توسط بانک مرکزی است و بانک مرکزی از همین طریق قادر به کنترل نرخ بهره و تورم خواهد شد.

از طرف دیگر با انجام عملیات بازار باز هزینه تامین مالی دولت کم می‌شود. در طول چند سال گذشته دولت از طریق فروش اسناد خزانه اسلامی گام‌های اولیه را برای انجام عملیات بازار باز انجام داده است با این حال هنوز تا اجرای کامل و دقیق این عملیات برای تعیین دقیق نرخ بهره فاصله زیادی است چرا که هنوز زمینه اجرایی این کار برای تعیین نرخ بهره مطابق آنچه مدنظر بانک مرکزی است فراهم نشده است در چنین شرایطی محل اصلی اجرای این عملیات بازار سرمایه است چرا که فروش این اوراق باید از طریق بازار سرمایه انجام شود و هرچه قدر منابع در گردش بازار سرمایه بیشتر باشد امکان اجرایی کردن این عملیات برای سیاستگذار پولی با شرایط سهل تری فراهم می‌شود. با استفاده ازاین روش اوراق بهادار با نرخ‌هایی که مدنظر بانک مرکزی فروخته می‌شود و درصورتی که نرخ بهره این اوراق نسبت به اهداف مدنظر بانک مرکزی فاصله بگیرد سیاستگذار پولی قادر است از طریق تغییر در مقدار عرضه یا تقاضا نرخ بهره را در محدوده مورد نظر خود حفظ کند.در حقیقت عملیات بازار باز می‌تواند نرخ بهره را تنظیم و به ثبات اقتصادی کمک کند.